Mələk Əhməd paşa: Redaktələr arasındakı fərq

|adın originalı={{lang-ota|ميليك أحمد باشا}} </br /> {{lang-tr|Melek Ahmet Paşa}}

[[IV Murad]] dövründə has oda sinifinə alınan Mələk Əhməd ağa [[padşah]]ın müsahibi, rikabdarı və çuxadarı oldu. [[IV Murad]]ın [[Bağdad]] səfərinə qatılaraq [[3 sentyabr|3]]-[[11 sentyabr]] [[1638]] tarixlərində [[Diyarbəkir əyaləti|Diyarbəkir]]<nowiki/>də silahdar oldu. [[Bağdad]]ın fəthindən sonra [[2 yanvar]] [[1639]] tarixində [[vəzir]] rütbəsiylə [[Diyarbəkir əyaləti|Diyarbəkir bəylərbəyi]] təyin olundu. [[Səfəvilər]]<nowiki/>i sülhə məcbur etmək üçün [[Həmədan]]<nowiki/>a irəliləyən [[sədrəzəm]] [[Kəmankeş Qara Mustafa Paşa|Qara Mustafa Paşa]] ilə birlikdə yola çıxan Mələk Əhməd Paşa [[Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi|Qəsri-Şirin sülhü]]<nowiki/>ndən sonra ehtiyyatehtiyat qüvvələrlə [[Mosul]]<nowiki/>da qaldı.

[[14 oktyabr]] [[1640]] tarixində [[Hələb əyaləti|Hələb bəylərbəyi]] seçildi, ardından [[Dəməşq əyaləti|Dəməşq bəylərbəyiliyi]]<nowiki/>nə gətirildi ([[4 iyul]] [[1642]] – [[18 sentyabr]] [[1643]]). [[Validə sultan|Validə]] [[Kösəm Sultan]]ın istəyilə [[IV Murad]]ın qızı [[Əsməhan Qaya Sultan]]<nowiki/>la evləndirilməsi üçün [[İstanbul]]<nowiki/>a çağırılmış və [[Vəzir|qübbə vəziri]] elan olunmuşdur. Ardından [[23 may]] [[1644]] tarixində [[Anadolu əyaləti|Anadolu bəylərbəyi]] seçildi və [[10 sentyabr]]<nowiki/>da [[Əsməhan Qaya Sultan]]<nowiki/>la evləndirildi. [[4 mart]] – [[20 iyul]] tarixlərində [[Diyarbəkir əyaləti|Diyarbəkir bəylərbəyliyi]]<nowiki/>nə gətirilsə də, ardından yenidən [[Anadolu əyaləti|Anadolu bəylərbəyi]] seçildi. Bu vəzifədə ikən [[Rumeli əyaləti|Rumeli]]<nowiki/>dən mühasirədə olan [[Krit adası]]<nowiki/>na hərbi sursat daşımaqla vəzifələndirilmişdir. Bir müddət [[Bozcaada|Bozca ada]] mühafizəsi ilə məşğul olan Əhməd Paşa ardından [[Diyarbəkir əyaləti|Diyarbəkir bəylərbəyi]] təyin edildi ([[17 sentyabr]] [[1646]]). [[IV Mehmed]]<nowiki/>in [[Taxt|taxtataxt]]a çıxışı ilə [[Bağdad]]<nowiki/>a göndərildi. Burada [[yeniçərilər]]<nowiki/>in və bəzi yerli [[bədəvilər]]<nowiki/>in yaratdığı ixtişaşları önləyərək xalqın sevgisini qazanmışdır.

Çox keçmədən [[1652]]-ci ilin [[sentyabr]]ında [[Rumeli əyaləti|Rumeli bəylərbəyi]] təyin olundu. [[Sədrəzəm]] [[Bığlı Qoca Dərviş Mehmed Paşa|Dərviş Mehmed Paşa]]<nowiki/>nın dəvəti və əsasən, xəstəliyi səbəbilə [[paytaxt]]<nowiki/>a çağırılaraq [[Vəzir|ikinci vəzir]] rütbəsiylə divana alındı ([[17 may]] [[1653]]). [[Sədrəzəm]] və [[Vəzir|qübbə vəzirləri]]<nowiki/>nin Mələk Əhməd Paşanı köşkündə ziyarət etməsi bir mənada, [[Kösəm Sultan]]<nowiki/>dan qalan bir ənənə olmuşdu. [[İflic]] olan [[sədrəzəm]]<nowiki/>in vəzifədən alınmasının ardından Mələk Əhməd Paşaya [[Sədrəzəm|sədarət]] təklif olunsa da, bu təklifi qəbul etməmiş, əksinə özünün yerinə [[Hələb əyaləti|Hələb bəylərbəyi]] [[İbşir Mustafa Paşa]]<nowiki/>nı məsləhət görmüşdür. Özü isə [[Sədrəzəm|sədarət]] [[Regent|naibi]] olmağı qəbul etmişdir. Uzun müddət bu vəzifədə qalan Mələk Əhməd Paşa [[saray]]ın güclü dəstəyi olmasına baxmayaraq bir daha [[Sədrəzəm|sədarət]] namizədi olmadı. Təyin olunduqdan 123 gün sonra [[İstanbul]]<nowiki/>a gələn [[İbşir Mustafa Paşa]], onu və bəzi dövlət adamlarını [[Üsküdar]]<nowiki/>da öz adamlarına əsir verərək [[İstanbul]]<nowiki/>a gəlmiş, ardından ikinci dəfə [[İstanbul]]<nowiki/>a gələndə Mələk Əhməd Paşanı [[Van əyaləti|Van bəylərbəyi]] təyin etmişdir ([[27 fevral]] [[1655]]). Dərhal [[Paytaxt|paytaxtdpaytaxt]]d<nowiki/>an uzaqlaşdırılan Əhməd Paşanın bəzi əmlaklarına əl qoyuldu və ən yaxın adamları edam edildi. Sabiq bir [[sədrəzəm]]<nowiki/>in [[Van əyaləti|Van bəylərbəyi]] seçilməsini özünə təhqir hesab edən Mələk Əhməd Paşaya çox keçmədən şərq sərdarı ünvanı verildi.

Mələk Əhməd Paşa [[Qara Div Murad Paşa|Qara Murad Paşa]]<nowiki/>nın ikinci [[Sədrəzəm|sədarət]]<nowiki/>ində də [[Van əyaləti|Van bəylərbəyliyi]]<nowiki/>ndə qaldı. Ancaq [[Sədrəzəm|sədarət]]<nowiki/>i ələ alan [[Siyavuş Paşa]]  onun mütləq şəkildə [[paytaxt]]<nowiki/>da olmasını tələb etmiş və nəticədə Mələk Əhməd Paşa [[İstanbul]]<nowiki/>a çağırılmışdır ([[1 yanvar]] [[1656]]). [[İstanbul]]<nowiki/>da qübbə vəziri olarkən, [[Boynuyaralı Mehmed Paşa]]<nowiki/>nın tələbi ilə [[26 iyul]] [[1656]] tarixində Özi sancaqbəyi seçildi və [[Körpülü Mehmed Paşa]]<nowiki/>nın [[Sədrəzəm|sədarət]]<nowiki/>inə qədər burada qaldı. [[26 may]] [[1657]] tarixində [[Reç Pospolita|Lehistan]]<nowiki/>a edilən səfərə [[Silistrə əyaləti|Silistrə bəylərbəyi]] olaraq qatıldı. [[Krım xanları|Krım xanı]]<nowiki/>yla birlikdə döyüşən Mələk Əhməd Paşanın kəndxudası Yusif ağa isə [[Kazak|kazaklarkazak]]ınların işğal etdiyi Özi qalasını ələ keçirmişdi. Əvəzinə başqası təyin olunduğundan [[7 yanvar]] [[1658]] tarixində [[İstanbul]]<nowiki/>a geri döndü və [[6 may|6]]-[[20 may]] [[1658]] tarixlərində [[Sədrəzəm|sədarət]] [[Regent|naibi]] seçildi. Xanımı [[Əsməhan Qaya Sultan]]ın, qızı Fatmanın doğuşu əsnasında vəfat etməsilə ağır zərbə aldı. Bundan 20 gün sonra təyin olunduğu [[Bosniya əyaləti]]<nowiki/>nə [[15 mart]] [[1659]] tarixində yola düşdü.