Maldiv adaları: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Qrammatik və leksik dəyişikliklər |
k Hökümət→ Hökumət using AWB |
||
Sətir 64:
== Ümumi məlumat ==
Maldiv arxipelaqı Çaqos və Lakkadiv arxipelaqı ilə birlikdə Çaqos-Maldiv-Lakkadiv tektonik qalxmasında, Hind okeanındakı böyük dənizaltı dağ silsiləsi üzərində yerləşir. Ölkə dəniz səviyyəsindən 1.5 metr yüksəklik dərəcəsi ilə dünyanın ən alçaqda yerləşən ölkəsi hesab olunur. Hətta ölkənin ən yüksək nöqtəsi hesab olunan hündürlüyü belə (2.4 metr) dünyada ən alçaq təbii yüksəklik hesab edilir. Dəniz səviyyəsinin qalxması ilə əlaqədar olaraq,
▲Maldiv arxipelaqı Çaqos və Lakkadiv arxipelaqı ilə birlikdə Çaqos-Maldiv-Lakkadiv tektonik qalxmasında, Hind okeanındakı böyük dənizaltı dağ silsiləsi üzərində yerləşir. Ölkə dəniz səviyyəsindən 1.5 metr yüksəklik dərəcəsi ilə dünyanın ən alçaqda yerləşən ölkəsi hesab olunur. Hətta ölkənin ən yüksək nöqtəsi hesab olunan hündürlüyü belə (2.4 metr) dünyada ən alçaq təbii yüksəklik hesab edilir. Dəniz səviyyəsinin qalxması ilə əlaqədar olaraq, hökümət Maldivi 2019-cu ilə qədər karbondan azad ölkə edəcəyi vədini vermişdir.
Maldiv adaları erazımdan əvvəl 4-cü əsrdən etibarən tarixi və mədəni baxımdan Hindistan yarimadası ilə əlaqəli şəkildə inkişaf etmişdir. Maldiv Arxipelaqı XII əsrdə islamlaşdı və sultanlıq şəklində birləşərək [[Asiya]] və [[Afrika]] ilə güclü mədəni və ticari əlaqələrin inkişaf etdirilməsinə nail oldu. XVI əsrin ortalarından artan müstəmləkə qüvvələrinin təsiri regiona çatır və Maldiv adaları 1887-ci ildə Britaniyanın qoruması altına keçir. [[Böyük Britaniya|Birləşmiş Krallıq]]<nowiki/>dan müstəqillik 1965-ci ildə alınır və 1968-ci ildə Xalq Məclisi tərəfindən ölkənin Prezidentli Respublika şəklidə idarəsinin əsası qoyulur. Sonrakı onilliklər isə qeyri-sabitlik, demokratik islahatlara cəhd və iqlim dəyişikliyi nəticəsində meydana gələn ekoloji problemlərin həlli ilə xarakterizə olunmuşdur.
Maldiv adaları [[Cənubi Asiya Regional Əməkdaşlıq Assosiasiyası]]<nowiki/>nın qurucu üzvlərindən biridir. Həmçinin, ölkə [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]], [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı]] və [[Tərəfsiz Dövlətlər Hərəkatı]] kimi nüfuzlu təşkilatlara üzvdür. [[Dünya Bankı]] Maldivi yuxarı orta gəlirli iqtisadiyyata malik ölkə kimi təsnifləşdirir. Balıqçılıq ölkənin tarixən hakim iqtisadi fəaliyyəti olmuş və indiyə qədər ən iri fəaliyyət sektoru kimi özünü qoruyub saxlamışdır. Tuzim sənayesi isə balıqçılıq sektorunu izləyərək, sürətlə böyüməkdədir. [[Şri-Lanka]] ilə birlikdə, Maldiv adaları Cənubi Asiyada yalnız iki "yüksək" dərəcəli [[İnsan İnkişafı İndeksi]]<nowiki/>nə malik ölkələrdir. Adambaşına düşən gəlirlə isə Maldiv [[Cənubi Asiya Regional Əməkdaşlıq Assosiasiyası]] üzvləri arasında ən yüksək göstəricilərə malik ölkələrdən biridir.
Maldiv adaları 1982-ci ilin iyul ayından etibarən [[İngilis dövlətlər birliyi]]<nowiki/>nə daxil edilmiş və yalnız 2016-cı ilin oktyabr ayında insan hüquqları və korrupsiya ilə bağlı tənqidi etirazı əsasında bu birlikdən geri çəkilmişdir.
==Tarix==
Sətir 87 ⟶ 81:
Adalar okean səviyyəsindən bir qədər yüksəkdədirlər, arxipelaqın ən hündür nöqtəsi - cənubdakı Addu adalarında — 2,4 m-dir.
Ümumi sahəsi — 90 min km², quru ərazi — 298
== Dövlət quruluşu ==
Sətir 104 ⟶ 98:
== Qanunverici hakimiyyət ==
[[Maldiv Respublikası]]nın qanunverici hakimiyyət orqanı bir palatalı Xalq Məclisidir. [[Parlament]]in 50 üzvü 5 il müddətinə seçilir. (onlardan 42 nəfəri ümumi seçkilərin nəticələrinə əsasən müəyyən olunur, 8 nəfəri isə [[Prezident]] tərəfindən təyin olunur. [[Parlament]]in səlahiyyətlərinə ölkə [[Konstitusiya]]sı istisna olmaqla bütün qanunların baxılması və qəbulu, dövlətin illik büdcənin təsdiqi, beynəlxalq [[müqavilə]] və sazişlərin [[ratifikasiya]]sı və s. məsələlər daxildir. [[Parlament]] tərəfindən qəbul edilmiş qərarlar təsdiq olunmaq üçün [[Prezident]]ə təqdim olunur. [[Prezident]] qərar layihəsini təkrar müzakirə olunmaq üçün [[parlament]]ə qaytarmaq hüququna malikdir. Qərar layihəsi təkrar müzakirə zamanı deputatların 2/3 hissəsi tərəfindən qəbul edərsə, [[Prezident]] həmin qanunu təsdiq etməlidir. Ənənəyə əsasən [[parlament]]in sessiyaları ildə 2-3 dəfə çağrılır.
[[Maldiv Respublikası]]nda 21 yaşına çatmış bütün vətəndaşlar seçki hüququna malikdirlər.
== Məhkəmə hakimiyyəti ==
Ali Məhkəmə, 8 aşağı instansiya [[məhkəmə]]si və 19 yerli şəhər [[məhkəmə]]ləri ölkədə [[məhkəmə]] hakimiyyətini həyata keçirir.
[[Prezident]] tərəfindən təyin edilən, dövlət başçısının və formal olaraq [[Hökumət]]in qarşısında məsuliyyət daşıyan inzibati vahidliklərin rəhbərləri də kifayət qədər [[məhkəmə]] səlahiyyətlərinə malikdirlər. Yerlərdə şəriət [[hüquq]] sisteminin elementlərindən geniş istifadə edilir.
| |||