Myanma: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kiçik hərf səhvlərini düzəltdim
k clean up using AWB
Sətir 3:
|rəsmi_adı = Myanma İttifaqı Respublikası
|qısa_adı = Myanma
|milli şüarmilli_şüar =
|himn = [[Myanma himni|"Gba Majay Bma"]]
|bayrağı = Flag of Myanmar.svg
Sətir 62:
[[Şəkil:Un-myanmar.png|thumb|300px|Myanma]]
[[Şəkil:Burma_en.png|thumb|300px|Myanma ştatları və vilayətləri]]
'''Myanma''', rəsmi adı: '''Myanma İttifaqı Respublikası'''<ref>'''Samirə Quliyeva''', ''"Myanma adını və bayrağını dəyişdi"''. '''"Xalq qəzeti"''', № 233 (26583), 23 oktyabr 2010, səh. 8.</ref> ([[1989]]-cu ilədək ''Birma İttifaqı'', [[1989]]-[[2010]]-cu illərdə ''Myanma Birliyi'') — [[Cənub-şərqi Asiya]]da dövlət. Paytaxtı - [[Naypyida]].
 
"Myanma" sözü tərcümədə "cəld", "güclü" mənalarını verir və zümrüd mənasını verən "mya" sözündən götürülmüşdür. Myanmada insan və coğrafi məkan adlarının seçilməsinə ənənəvi olaraq Myanmalı astroloqların böyük təsiri olur. Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edən Birmalılar tərəfindən öz seçdikləri ad "Bama" istifadə olunur. 1989 cu ilədək ölkə rəsmi olaraq ''Birma Birliyi Sosialistik Respublikası'' və ya qısaca olaraq - Birma adlanırdı. Amma "Birma" adı alınma mənşəli olduğun üçün ölkə daxilində populyar deyil.
Sətir 74:
== Coğrafiya ==
=== Coğrafi yerləşməsi ===
Myanma qərbdə [[Hindistan]](1463 &nbsp;km) və [[Banqladeş]]<nowiki/>lə(193 &nbsp;km),şimal-şərqdə [[Çin Xalq Respublikası|Çinlə]](2185 &nbsp;km) , şərqdə [[Laos|Laosla]]la(235 &nbsp;km) və cənub-şərqdə [[Tailand|Tailandla]]la(1800 &nbsp;km) həmsərhəddir. Cənubdan və cənub-qərbdən onun sahillərini [[Benqal körfəzi|Benqal körfəzinin]]nin, [[Moutama körfəzi|Moutama körfəzinin]]nin(Martaban) həmçinin [[Andaman dənizi|Andaman dənizinin]]nin suları yuyur. Daxil olan adalarla birlikdə ölkənin sahəsi 678 min km² təşkil edir. Sahil xəttinin uzunluğu isə 1930 &nbsp;km bərabərdir.
 
=== İqlimi ===
Sətir 83:
 
=== Hidrologiyası ===
Əsas çaylar öz başlanğıclarını dağlardan götürür və Hind okeanı hövzəsinə aiddirlər. Maksimal çay səviyyəsi musson yağışları mövsümünə təsadüf edir. Bu dövrdə çaylarda su səviyyəsi artsa da digər dövrlərdə çaylar əsasən az sulu olur və quruyurlar. Myanmanın böyük çayları [[İravadi çayı|İravadi]] , [[Mekonq çayı|Mekonq]], [[Saluin çayı|Saluin]], [[Sitaun çayı|Sitaun]] və [[Çinduin çayı|Çinduin]] çayları sayılırlar. Göllər olduqca azdır, onların ən böyüyü isə [[Şan dağlığı|Şan dağlığındakı]]ndakı [[İnle gölü|İnle gölüdür]]dür.
 
== Tarix ==
Ölkənin ən qədim sakinləri, hind-buddist sivilizasiyasının təsir dairəsində olmuş monlar sayılırlar. Sonra Myanmaya Çin ərazisindən [[birmanlılar]] miqrasiya etmişdirlər. Beləliklə Myanma ərazisində mon və birman krallıqları əmələ gəlmişdir. [[XIII əsr|XIII əsrdə]] onlar [[monqol]] hücumlarına məruz qaldılar. [[XVIII əsr|XVIII əsrdə]] isə [[Britaniya kolonizasiyası]] başladı.
 
[[İkinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra (Myanmanın [[yapon]] işğalına məruz qaldığı illərdə) [[1948|1948 ci ildə]] [[Böyük Britaniya]] ilə tərtib edilmiş müqaviləyə əsasən ölkə müstəqillik əldə etdi. [[1962|1962 ci ildə]] [[1988]]-ci ildəki çevrilişə qədər mövcud olmuş Birman İttifaqı Sosialistik respublikası yaradıldı.
 
[[1997]]-ci ildən [[2011]]-ci ilədək Myanma, [[1988|1988 ci ildə]] hakimiyyətə gəlmiş "Qanuniliyin və qaydaların bərpası Milli şurası" nın yerini tutmuş "Sülh və inkişafın Milli şurası" adlanan hərbi rejim tərəfindən idarə edilmişdir. Milli şuranın başçısı "baş general" [[Tan Şve]] olmuşdur. Məhz bu hakimiyyət [[1989|1989 cu ildə]] ölkənin rəsmi adını "Birma"dan "Myanma"ya çevirmişdir.
 
==Din==
[[Şəkil:Bagan, Burma.jpg|thumb|[[Baqan|Baqanda]]da məbədlər]]
Birma əhalisinin 83 faizi buddistlərdir. Birmalıların əksəriyyəti, eyni zamanda şanlar, monlar, karenlərin çoxu, kaya, palaun, kaçinlərin bir hissəsi, çinlər və digərləri buddistdirlər. Buddizm özünün txeravad formasında geniş yayılıb. Maxayana forması isə ancaq şimali birmanın xalqlarının bir hissəsində, ölkədə yaşayan çinlilər arasında vardır.