Səməd bəy Mehmandarov: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
185.30.89.5 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 4459599 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 50:
 
== Birinci Dünya müharibəsi illərində ==
[[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlananda Mehmandarov [[Vladiqafqaz]]<nowiki/>da yerləşən 21-ci piyada diviziyasının komandanı idi. Bu vaxtadək həyat ındahəyatında bir çox mühüm hadisələr baş vermişdi. Əsirlikdən qayıdan kimi yeddinci [[Şərqi Sibir]] artilleriya briqadasının komandanı təyin edildi, az sonra ona daha məsul vəzifə tapşırıldı. Üçüncü Sibir ordusunun korpusunda artilleriya rəisi oldu. [[1908]]-ci il Səməd bəyə bu yüksək vəzifədən başqa daha iki böyük sevinc bəxş etdi. Həmin il iyulun on üçündə onu [[general-leytenant]] rütbəsilə təltif etdilər. Noyabrın 18-də isə tale uzun intizardan sonra ona oğul payı göndərdi. Səməd bəy ona Pir adı verdi. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]] illərində general Mehmandarov bir neçə uğurlu hərbi əməliyyatı yerinə yetirən istedadlı sərkərdə kimi ad-san qazanmışdı. [[1914]]-cü il sentyabrın on beşində keçirilən [[Lodz]] əməliyyatında general Mehmandarov xüsusi şöhrət qazandı. [[Almanlar|Alman]] generalı Makenzenin qoşunları güclü hücumla İvanqorod şəhərini alıb sürətlə [[Lodz]] şəhəri uğrunda əməliyyata başladı. Güclü təzyiqlə geri çəkilən rus qoşunları çox ağır vəziyyətə düşmüşdü. Bütün mövqelərdən hücuma keçən almanlar dayanmadan irəliləyərək geri çəkilən rus qoşunlarının qabağını kəsib onları mühasirəyə almağa çalışırdı. Mehmandarovun iyirmi birinci piyada diviziyası səksən birinci Abşeron, səksən ikinci Dağıstan, səksən üçüncü Samur və səksən dördüncü Şirvan polklarından təşkil olunmuşdu. Bu polkların hərəsinin özünəməxsus döyüş ənənəsi vardı. Korpus komandanı öz bölmələrinin müqəddəratı üçün təşvişə düşərək Mehmandarovun diviziyasının nə vəziyyətdə olduğunu telefonla xəbər aldı. Səməd bəyin telefonda komandirlərə məxsus mərd, qısa cavabı belə oldu: “Vəziyyət ağırdır. Hücuma keçirəm!”. İki rus ordusunun geri çəkildiyi belə ağır bir vaxtda Mehmandarovun diviziyası böyük bir iştahla irəliləyən düşmənə ağır zərbə vurub onu geri oturtdu. Üçgünlük ağır döyüşlərdən sonra İvanqorod şəhərinin hüdudlarına çatıb ona həmlə etdi. Birinci dünya müharibəsi tarixində Mehmandarovun bu müvəffəqiyyətli əməliyyatı alman generalı Makenzenin sürətli hücum planlarını puça çıxartdı. Geri çəkilən iki rus ordusunu isə mühasirəyə düşmək rüsvayçılığından xilas etdi.” Həmin əməliyyat zamanı general Əliağa Şıxlinski Ali baş komandan tərəfindən səhra toplarının baş müfəttişi yanında xüsusi tapşırıq generalı vəzifəsini daşıyırdı. Sonralar o yazırdı:
 
<nowiki/>{{sitat|O zaman rus ordusunda yeni bir silah olan ağır səhra toplarının vəziyyətini yoxlamaq və bu sahədə fəaliyyətə istiqamət vermək üçün qərb cəbhəsinə çağırıldım. Mən yeddi korpusu gəzdim və müəyyən etdim ki, yalnız Səməd bəy Mehmandarovun korpusunda ağır topların vəzifəsi düzgün başa düşülmüş və bu toplar həmin vəzifələrə uyğun yerləşdirilmişdir. Bu iş korpus top müfəttişinin təşəbbüsü yox, məhz mahir topçu olan Mehmandarovun şəxsi təşəbbüsünün nəticəsi idi.}}
 
Bu müharibədə misilsiz qələbələrə görə Mehmandarova tam artilleriya generalı rütbəsi verildi. [[1915]]-ci ildə o, ikinci Qafqaz ordu korpusuna komandan təyin edildi. General Səməd bəy Mehmandarovun döyüşlərdə göstərdiyi igidliyi və əsgərlərlə xoş rəftarı haqqında onun müasirləri iftixarla söhbət açırlar. Mayor Hacıağa İbrahimbəyli yazırdı ki: