Vikipediya

İnteqral sxem: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k Kompyuter → Kompüter using AWB
Sətir 2:
'''İnteqral sxemlər''' ( ing. integrated circuit (IC) ~ ru. интегральная схема ~ tr. tümleşik devrem) – elektronikada: bir silisium kristalı və ya başqa material üzərində hazırlanmış mikrosxemlər, məsələn, tranzistorlar və registrlar toplusu. Adətən, [[silisium]] yarımkeçirici materialın bir kristalında elektron sxemlər toplusudur. Bu sərbəst birləşmələrdən hazırlanmış diskret sxemlərdən daha kiçik hazırlana bilər.
 
İnteqral sxemlər demək olar ki, bütün elektron avadanlıqlarda bu gün istifadə olunur. Müasir cəmiyyətin ayrılmaz hissələri olan [[kompyuterkompüter]]lər, [[mobil telefon]]lar və digər elektron məişət texnikalarının istehsalı inteqral sxemlərin sayəsində ucuz başa gəlir.
 
Dırnaq ölçüsündə olan hissədə bir neçə milyard [[tranzistor]] və digər elektron birləşmələrə malik olan inteqral sxemlər çox kompakt hazırlana bilər. Texnalogiyanın inkişafı sayəsində sxemdə hər bir keçirinin eni daha kiçik hazırlana bilər;[[2008]]-ci ildə bu ölçü 100 nanometr aşağı düşdü, növbəti illərdə bu rəqəmin onlarla nanometr olacağı gözlənilir.<ref>{{cite web|title=Intel to Invest More than $5 Billion to Build New Factory in Arizona|url=http://newsroom.intel.com/community/intel_newsroom/blog/2011/02/18/intel-to-invest-more-than-5-billion-to-build-new-factory-in-arizona|accessdate=3 February 2013}}</ref>
Sətir 30:
Birinci inteqral sxemlər yalnız bir neçə tranzistor saxlayırdı və kiçik miqyaslı birləşmə ({{lang-en|small-scale integration|}}) adlanırdı.
 
Geniş ölçülü birləşmə ifadəsi birinci dəfə [[IBM]] şirkətində alim [[Rolf Landauer]] tərəfindən istifadə edilib. SSİ sxemləri ilkin aerokosmik layihələrində dönüş nöqtəsi oldu və aerokosmik layihələr texnologiyasının inkişafına təkan verdi. [[LGM-30 Minutman]] və [[Apollon proqramı]]nın hər ikisi inersial idarəetmə sistemləri üçün yüngül çəkili rəqəmli kompyuterlərəkompüterlərə ehtyac duydu.<ref>{{cite book| last = Mindell| first = David A.| title = Rəqəmsal Apollo: İnsan və Kosmik Uçuş Maşını| year = 2008| publisher = The MIT Press| isbn = 978-0-262-13497-2 }}</ref>
 
== VLSİ ==
Sətir 44:
Wafer ölçülü inteqrasiya ({{lang-en| Wafer-scale integration }}) vahid super-çip hasil etmək üçün tam silisium wafer istifadə edən çox böyük inteqral sxemlər sistemidir.
 
Çip sistemi ({{lang-en| system-on-a-chip }}) vahid çipə daxil olan kompyuterkompüter və başqa sistem üçün bütün komponentlərin inteqral sxemidir. Bu cür qurğunun konstruksiyası mürəkkəb və baha başa gələ bilər.
 
Üçölçülü inteqral sxem ({{lang-en| three-dimensional integrated circuit }}) həm şaquli həm də üfüqi inteqrallaşdırılan aktiv elektron komponentlərin iki və daha çox qatlarına malikdir.
 
== İnteqral sxemlərin üstünlükləri ==
Ən müasir inteqral sxemlər arasında rəqəmsal [[mikrodalğalı soba]]larda kompyuterkompüter və mobil telefonlarda hər şeyi nəzarətdə saxlayan [[mikroprosessor]]lar var. Rəqəmsal [[Operativ yaddaş qurğusu|yaddaş çipi]] və ixtisaslaşdırılmış inteqral sxem müasir [[informasiya cəmiyyəti]]nə vacib olan inteqral sxemin digər ailələrinin nümunələridir. Mürəkkəb inteqral sxeminin layihələndirilməsi və işlənməsi kifayət qədər bahadır. İnteqral sxemlərin göstəriciləri yüksəkdir, çünki onun kiçik ölçüdə olması az enerji sərfinə səbəb olur.
 
İnteqral sxemlər illər keçdikcə uyğun olaraq daha kiçik ölçülərə malik oldu və hər bir çipdə daha çox sxem yerləşdirməyə imkan verirdi. Bu artan tutum hər bölmə sahədə funksionallığı artırmaq və ya qiyməti azaltmaq üçün istifadə oluna bilər. Ümumilikdə ölçü azaldıqda demək olar ki, hər şey yaxşılaşır — hər hissənin qiyməti və enerji sərfi azalır və sürət artır. Lakin, ölçünün azaldılmasında da bir sıra problemlər özünü göstərir.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/İnteqral_sxem"