Bərdə rayonu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k Main → Əsas using AWB
Sətir 21:
'''Bərdə rayonu''' — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]]nda inzibati – ərazi vahidi.
 
Rayonda 73 müəssisə, 32 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 76 məktəb, 16 tibb müəssisəsi, 205 mədəniyyət ocağı yerləşir.
 
== Sərhəd rayonları ==
Sətir 40:
Şəhər bəzi mənbələrdə "Aranın baş şəhəri", "Aranın anası" adlanıb.
 
Yaxın və Orta Şərqdə sənətkarlıq və ticarət mərkəzi kimi tanınmış Bərdəyə [[944]]-cü ildə ruslar yürüş etmişlər.<ref>Kennedy, Hugh (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century, 2nd ed. Harlow: Longman, p. 256.</ref> Rusların irəli sürdüyü şərtlərə uyğun olaraq bir gün ərzində şəhəri tərk etməyən bərdəlilərə divan tutulmuşdur. Ruslar 20 min bərdəlini qılıncdan keçirmişlər. Ərazidə taun yayılmış, buna görə də rus qoşunu şəhəri tərk etməli olmuşdur. Rusların talanlarından sonra uzun müddət Bərdə özünə gələ bilməmişdir. [[Şəddadilər]] sülaləsindən olan [[Fəzl]]in ([[985]]-[[1030]]) Bərdəni [[993]]-cü ildə öz dövlətinə daxil etmişdir. Bərdə [[XI əsr]]də [[Böyük Səlcuq İmperiyası|səlcuqlar]]ın, XII əsrdə [[Azərbaycan Atabaəylər dövləti|Eldəgizlərin]] hakimiyyətinə tabe idi. Monqolların hücumu zamanı Bərdə yenidən dağılmış, [[Hülakülər dövləti|Elxanilər]] dövründə bərpa olunmuşdur. [[Teymurləng|Əmir Teymurun]] yürüşündə Bərdə yenidən viran qalmışdır. [[Xanlıqlar]] dövründə Bərdə [[Qarabağ xanlığı]]nın tərkibində olmuşdur. Qarabağ xanlığının [[Rusiya İmperiyası]] tərəfindən 1804-cü ildə işğalından sonra ruslar bütün Qarabağa olduğu kimi Bərdəyə də ermənilərin köçürülməsinə başladılar. Təkcə 1828-ci ildə Bərdə ərazisinə 1000-dən çox erməni ailəsi köçürülmüşdür. <ref>[http://www.azadliq.az/index.php?option=com_content&view=article&id=8714:querbt-cnnt-doens-yaddan-cxmaz-qaraba&catid=357:kiv "Qürbət cənnətə dönsə, yaddan çıxmaz Qarabağ..."]</ref> Rusiya işğalı dövründə Bərdə [[Yelizavetpol Quberniyası]]nın tərkibində olmuş, 1918-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini qazandıqdan sonra isə Azərbaycanın tərkibində olmuşdur.
 
== Əhalisi ==
{{mainƏsas|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999)|Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)}}
1 yanvar 2011-ci il tarixinə rayon əhalisi 143.9 min nəfərdir.<ref name="Bərdə rayonu">< /ref>
<center>
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
Sətir 116:
 
== Ərazisi ==
1930-cu ildə təşkil edilmişdir. Qarabağ düzündədir. Sahəsi 957 &nbsp;km², əhalisi 138,1 min nəfərdir. (01.01.2006). Mərkəzi Bərdə şəhəridir. Səthi az meylli və dalğalı düzənlikdən ibarətdir. Antropogen sisteminin çöküntüləri ilə örtülüdür. Gil, çınqıl və qum yataqları var.
 
Ərazisi haqqında daha geniş statistik məlumat
Sətir 145:
 
== Tarixi və memarlıq abidələri ==
[[FileŞəkil:Bərdə VII-IX əsrlər.jpg|left|thumb|180px|Bərdə VII-IX əsrlər (maket)]]
[[Şəkil:Bərdə Cümə məscidi.jpg|left|thumb|180px|[[Cümə məscidi (Bərdə)|Bərdə Cümə məscidi]]]]
 
=== Arxeoloji abidələri ===
[[Bərdə rayonu]] ərazisində tapılmış müxtəlif dövrlərə aid [[gümüş]] və [[mis]] sikkələrdən ibarət Bərdə dəfinələri. Buradan [[Makedoniyalı İskəndər]]in, Selevk, [[Parfiya]], Sasani hökmdarlarının, Roma imperatorlarının dirhəmləri. Şatırlı kəndinin yaxınlığında Tunc Dövründən Orta Əsrlərədək mövcud olmuş Şortəpə qədim yaşayış yeri. Ətrafı 3 - 4 m hündürlükdə torpaq sədd ilə əhatələnmişdir. Ərazidən müxtəlif əşyalar, o cümlədən Roma İmperatorları Antoni (m.ə. 83 - 30), Avqustun (m.ə. 27 - 14) gümüş dinarları tapılmışdır.
 
=== Tarixi-mədəni abidələri ===
Sətir 223:
== Xarici keçidlər ==
{{commonscat|Barda Rayon}}
* [http://www.anl.az/down/b&b.pdf Bərdə və Bərdəlilər. Bakı, Nərgiz-2010. 448 səh].
 
== Həmçinin bax ==