Şeyx Zahid Gilani: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 22:
}}
 
* ''<br /> '''Şeyx Zahid Gilani, Şeyx Zahid, Hacı əd-Din Zahid''' (Ərəbcə: تاج الدين ابراهيم الكردي السنجاني -''Tac əd-Din [[İbrahim Gilani|İbrahim]] əl-Kurdi əs-Səncani'') – sufi alimi, mürşid.''
 
== ''Həyatı ''==
 
[[File:Sheikhzahed01.jpg|thumb|300px|Şeyx Zahid Gilaninin məqbərəsi]]
Şeyx Zahid Gilani [[12251218]]-ci ildə [[Lənkəran]]ın Siyavurd (indiki [[Siyavar]]) kəndində doğulmuşdu. Dövrünün görkəmli alimi olmuş, bir neçə dil bilirdi. Öz müridləri ilə sufizmi yayan Şeyx Zahidin Siyavurd, Güstaşfi və Hiləkaranda zaviyələri olmuşdu. Şeyxin Həlyəkəran və Siyavrudda iki xatunu var idi. Şeyx Səfi təzkirəsində bu barədə belə bir qeyd varː{{sitat|Həzrət Şeyxün ululuğından birisi bu idi kim, həzrət Şeyx Zahidün iki xatunı var idi, biri Həlyəkəranda və birisi Siyavrudda}}.<ref>[http://lib.az/users/1/upload/files/Sheyx_Sefi_Tezkiresi._Sefvetus-sefanin_XVI_esr_turk_tercumesi._Baki._Nurlan._2006%2C_932_s..PDF Şeyx Səfi Təzkirəsi. Səfvətüs-səfanın XVI əsr türk tərcüməsi. Bakı: Nurlan, 2006, s. 59 (elektron variant)]</ref>
 
''Əvvəl Şeyx Zahidə çox hörmət edən [[Şirvanşahlar dövləti|Şirvanşah]] III Axsitan sonralar onun nüfuzunun artması və müridlərinin sayının çoxalmasından çəkinərək, onun imkanlarını məhdudlaşdırmağa başlamışdı.''
 
''Şeyx Zahid Gilani [[1300]]-cü ilin mart ayında vəfat etmiş və Siyavurdda dəfn olunmuşdur. Siyavurdu su basdığına görə [[Şah İsmayıl Xətai]]nin babası və Şeyx Zahidin yeznəsi (qızının əri) Şah Səfiəddin onun qəbrini oradan Hiləkərana köçürülmüşdü. O vaxtdan da alimə hörmət əlaməti olaraq Hiləkəran Şıxəkəran adlandırılmışdır.''
 
Mənbələrdə Şeyx Zahid Gilaninin müridlərinin sayı 100.000 nəfər olaraq qeyd olunur.<ref>Zabit, “Zuhur-u Silsile-i Safeviye Nokta-i Atıfî der Tarih-i İran”, Mishakat, Şumare: 58-59, Bahar ve Tabistan, 1377, s. 60</ref>
Səfəvi hökmdarları ulu babaları olan Şeyx Zahidin məqbərəsini dəfələrlə ziyarət etmiş, onu təmir etmişlər. 1478-ci ildə Şah İsmayıl Xətainin atası Şeyx Heydər (1460-1488) bir neçə nəfər mahir bənna və nəccarla gəlib məqbərə ilə günbəzi təmir etdirmişdir. Şah İsmayıl Xətai (1487-1524) 1500-ci ildə, 1-ci Şah Abbas (1587-1629) isə 1609-cu ildə buranı ziyarət etmişdilər.
 
[[Şeyx Səfi|Səfiəddin]] 25 yaşında olarkən Həlyəkərana (Lənkəran şəhəri yaxınlığındadır) gedərək Şeyx Zahid Gilani ilə görüşür və onun müridi olaraq, mürşidindən bilik, mərifət öyrənir və irfanın incəliklərinə, gizli sirlərinə yetərincə bələd olur. Səfiəddin ömrünün 25 ilini Şeyx Zahid Gilaninin xidmətində keçirərək mürşidinin qızı Bibi Fatimə ilə evlənir və burada gilək dilini də öyrənir. Hələ Şeyx Zahid Gilaninin sağlığında onun canişini təyin edilən Şeyx Səfiəddin çox keçmir ki, [[Ərdəbil|Ərdəbilə]] qayıdır və burada 35 il ərzində «Darül-irşad» adlı xanəgaha rəhbərlik edir, Səfəviyyə təriqətinin qurucusu, başçısı kimi fəaliyyət göstərərək çoxlu sayda irfan əhli tərbiyə edib yetişdirir.<ref name=":0">[http://lib.az/users/1/upload/files/Sheyx_Sefi_Tezkiresi._Sefvetus-sefanin_XVI_esr_turk_tercumesi._Baki._Nurlan._2006%2C_932_s..PDF Şeyx Səfi Təzkirəsi. Səfvətüs-səfanın XVI əsr türk tərcüməsi. Bakı: Nurlan, 2006, s. 11 (elektron variant)]</ref>
Türbədə Şeyx Zahidin adına başdaşı yoxdur. İ.Əzimbəyova görə onun qəbrinin üstü taxta yeşiklə örtülmüşdü.
 
Elxani hökmdarı [[Qazan xan (Elxani)|Qazan xan]] ([[1295]]-[[1304]]) Şeyx Zahid Gilanini ziyarət edərək ona böyük ehtiram göstərmişdi. Bu fakt Şeyx Zahid Gilaninin də o dövrdə böyük nüfuz və kəramət sahibi olduğunu göstərir.<ref name=":0" />
 
''Səfəvi hökmdarları ulu babaları olan Şeyx Zahidin məqbərəsini dəfələrlə ziyarət etmiş, onu təmir etmişlər. 1478-ci ildə Şah İsmayıl Xətainin atası Şeyx Heydər (1460-1488) bir neçə nəfər mahir bənna və nəccarla gəlib məqbərə ilə günbəzi təmir etdirmişdir. Şah İsmayıl Xətai (1487-1524) 1500-ci ildə, 1-ci Şah Abbas (1587-1629) isə 1609-cu ildə buranı ziyarət etmişdilər.''
 
''Türbədə Şeyx Zahidin adına başdaşı yoxdur. İ.Əzimbəyova görə onun qəbrinin üstü taxta yeşiklə örtülmüşdü.''
 
==Həmçinin bax==