Böyük Litva knyazlığı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 74:
Tarixçilər bildirir ki, Alqirdasın ölümündən sonra Litvada siyasi böhran baş verdi. Böyük knyaz kimi Alqirdasın ikinci arvadı, Tver knyaginyası Yulionadan olan Yoqaylo təsdiq olundu. Boyarların Kastutisi dəstəkləməsinə baxmayaraq, Kastutisin Ordenlə mübarizədə nailiyyətləri çox idi, o, təcrübəli döyüşçü idi və yaşca da böyük idi, o elə Trakay və Jemayçunun hakimi olaraq qaldı.
Kastutis Yoqaylonun hakimiyyətini tanıdı, lakin həmişə olduğu kimi çəkişmələr başladı, bu isə mərkəzi hakimiyyəti zəiflədirdi və müstəqilliyi itirmək təhlükəsi yaradırdı. Böyük Litva knyazlığının siyasətində ziddiyyətlər yarandı. Eyni vaxtda Ordenlə mübarizə aparmaq və rus torpaqlarını zəbt etmək mümkün deyildi. Müharibələrin ağır nəticələri Böyük Litva knyazlığının şəhərlilərinin çiyninə böyük yük kimi düşürdü. Onda Yoqayla Ordenlə 10 illik müqavilə bağladı. Kastutis bunu təqdir etdi. Lakin tarixi xəyanət ili adlandırılan 1380-ci ildə, Yoqayla Livoniya Ordeni ilə gizli saziş bağladı. Bu sazişə görə Yoqayla ordenin hücumu zamanı Kastutisə kömək etməməyi boyununa aldı və Jemaytiya, Trakaya və Qardin barədə Alman ordeni ilə saziş bağladı. Bir ildən sonra Kastutis Yoqaylanın xəyanəti barədə xəbər tutub, onu hakimiyyətdən güclə məhrum edib, Vitebska hakimlik etməyə göndərdi. Yoqayla sonralar da almanlarla gizli sövdələşmələrdən çəkinmirdi, onu qardaşları Skirqayla və Kaributas dəstəkləyirdi. Kastutis Kaributaya qarşı çıxanda Vilnüsda Yoqaylanın xeyrinə çevriliş baş verdi. Yoqayla xaçlıların köməyi ilə Trakaya daxil oldu. Kastutis və onun oğlu Vitautas hiylə ilə ələ keçirilib Kreves qalasının qazamatına göndərildi. Kastutis boğularaq öldürüldü, Vitautas isə arvadının köməyi ilə qaçdı.
Yoqayla hakimiyyətə qayıtdı, lakin Vitautas və Rus knyazları onun hakimiyyətini tanımırdı. 1382-ci ildə Ordenlə sazişə görə litvalıları xristianlığı qəbul etməyi və Dubisə qədər Jemaytiyanı ona verməyi boyunlarına götürdülər. Xəyanətlər davam edirdi.<references/>
== Həmçinin bax ==
* [[Reç Pospolita]]
== Ədəbiyyat ==
* ''Антонович В. Б.'' Очерк истории великого княжества Литовского до половины XV ст. — Вып. 1. — <abbr>К.</abbr>, 1878. {{Ru icon}}
* ''Дашкевич Н. П.'' Заметки по истории Литовско-Русского государства. — <abbr>К.</abbr>, 1885.
* ''Wolff J.'' Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. 1386−1795. — Kraków, 1885. {{Pl}}
* ''Boniecki A.'' Poczet rodów w wielkiem księstwie litewskiem w XV и XVI w. — Warszawa, 1887. {{Pl}}
* ''Владимирский-Буданов М. Ф.'' Очерки из истории литовско-русского права. — Ч. 1−2. — <abbr>К.</abbr>, 1889—1890.
* ''Любавский M. K.'' Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого литовского статута: Исторические очерки. — <abbr>М.</abbr>, 1892.
* ''Любавский M. K.'' Литовско-русский сейм: опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства. — <abbr>М.</abbr>, 1900.
* ''Довнар-Запольский М. В.'' Государственное хозяйство Великого княжества Литовского при Ягеллонах. — Т. 1. — <abbr>К.</abbr>, 1901.
* ''Лаппо И. И.'' Великое княжество Литовское за время от заключения Люблинской Унии до смерти Стефана Батория (1569—1586). — Т. 1. — <abbr>СПб.</abbr>, 1901.
* ''Максимейко Н. А.'' Сеймы литовско-русского государства до Люблинской унии 1569 г. — Харьков, 1902.
* ''Малиновский И.'' Рада Великого княжества Литовского в связи с боярскою думою древней России. — Ч. 2. — Вып. 2. — Томск, 1912.
* ''Любавский M. K.'' Очерк истории Литовско-Русского государства до Люблинской унии включительно. С приложением текста хартий, выданных княжеству Литовскому и его облаястям. — 2-е изд. — <abbr>М.</abbr>, 1915.
* ''Грушевский А. С.'' Города Великого княжества Литовского в XIV−XVI вв.: Старина и борьба за старину. — <abbr>К.</abbr>, 1918.
* ''Halecki O.'' Dzieje unii jagiellońskiej. — T. 1−2. Kraków, 1919—1920. (польск.)
* ''Kutrzeba S.'' Historia ustroju Polski w zarysie — T. 2: Litwa. — 2 wyd. — Lwów-Warszawa, 1921. (польск.)
* ''Łowmiański H.'' Studia nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego. — T. 1−2. — Wilno, 1932. (польск.)
* ''Пресняков А. Е.'' Лекции по русской истории. — Т. II. — Вып. 1.: Западная Русь и Литовско-Русское государство. — <abbr>М.</abbr>, 1939.
* ''Бережков Н. Г.'' Литовская метрика как исторический источник. О первоначальном составе книг Литовской метрики по 1522 г. Ч. 1. М., 1946.
* ''Похилевич Д. Л.'' Крестьяне Белоруссии и Литвы в XVI−XVIII вв. — Львов, 1957.
* ''Похилевич Д. Л.'' Крестьяне Белоруссии и Литвы во второй половине XVIII в. — Вильнюс, 1966.
* ''Пичета В. И.'' Аграрная реформа Сигизмунда-Августа в Литовско-Русском государстве. — 2-е изд. — <abbr>М.</abbr>, 1958.
* ''Пашуто В. Т.'' Образование Литовского государства. — <abbr>М.</abbr>, 1959.
* ''Пичета В. И.'' Белоруссия и Литва в XV−XVI вв. — <abbr>М.</abbr>, 1961.
* ''Dundulis B.'' Lietuvių kova dėl Žemaitijos ir Užnemunės XV amžiuje. — Vilnius, 1960. {{Lt}}
* ''Jurginis J.'' Baudžiavos įsigalėjimas Lietuvoje. — Vilnius, 1962. {{Lt}}
* ''Греков И. Б.'' Очерки по истории международных отношений восточной Европы XIV−XVI вв. — <abbr>М.</abbr>, 1963.
* ''Ochmanski J.'' Historia Litwy. — Wrocław-Warsawa-Kraków, 1964. {{Pl}}
* ''Łowmiański H.'' Studia nad dziejami Wielkiego Ksiȩstwa Litewskiego. — Poznań, 1983. {{Pl}}
* ''Шабульдо Ф. М.'' Земли Юго-Западной Руси в составе Великого Княжества Литовского. — <abbr>К.</abbr>, 1987.
* ''Грушевський М.'' Історія України-Руси. — Т. III−IV. — 2-е від. — <abbr>К.</abbr>, 1993. {{Uk}}
* ''Насевіч В. Л.'' Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. — <abbr>Мн.</abbr>, 1993. (белор.)
* ''Александров Д. Н.'' Южная, юго-западная и Центральная Русь и образование Литовского государства / Отв. ред. акад. Б. А. Рыбаков. — <abbr>М.</abbr>, 1994. — 272 с. — 5 000 экз.
* ''Kiaupienė J.'', ''Kuncevičius A.'' Lietuvos istorija iki 1795 metų. — Vilnius, 1995. (лит.)
* ''Rowell S. C.'' Lithuania Ascending: A Pagan Empire within East-Central Europe, 1295−1345. — Cambridge: University Press, 1995. — 375 p. {{En icon}}
* ''Краўцэвіч А. К.'' Стварэнне Вялікага Княства Літоўскага. — 2-е выд. — Жэшаў, 2000. (белор.)
* ''Baranauskas T.'' Lietuvos valstybės ištakos. — Vilnius: Vaga, 2000. — 317 p. (лит.)
* ''Petrauskas R.'' Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje — XV a.: sudėtis-struktūra-valdžia. — Vilnius, 2003.
* ''Гудавичюс Э.'' История Литвы с древнейших времен до 1569 года / Перевод с литовского Г. И. Ефромова. — Т. I. — <abbr>М.</abbr>, 2005.
== Xarici keçidlər ==
| |||