Yağ: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k düzenleme using AWB |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 9:
Bəzi hallarda lipofil maddələrin qarışığına (texniki, sintetik yağ) da yağ deyilir.
== Xassələri ==
Bütün yağlar bu və ya digər formada hidrofobdurlar.
Yağlar həm maye, həm də bərk halda ola bilirlər. Adətən otaq temperaturunda bərk yağlara [[heyvan]] piyləri ([[balıq]] yağından başqa), maye halında olanlara isə [[bitki]] yağları ([[kokos]] yağından başqa)aid edilirlər. Kimyəvi olaraq bu piylərin [[molekula]]larında ikili kimyvi əlaqənin olması ilə tyəin olunur. Bərk yaölarda isə bu əlaqə daha dolğundur. [[Marqarin]]in hazırlanma prosesi sonuncuya əsaslanaraq aparılır: maye yağlarda ikili əlaqə götürülür və nəticədə bərk yağ alınır.
Sətir 15:
[[Emulqator]]lar [[emulsiya]]larn- yağla suyun qarışığ- hazırlanmasına imkan verirlər.
Yağlarin bir neçə sinifləndirilməsi var.
[[Kateqoriya:Kimya]]▼
# Otaq temperatuturundakı vəziyyətinə görə qatı-doymuş yağlar və duru-yarı doymuş,doymamış yağlar.
# Aid olduqları yerə görə bitiki və heyvan yağları
# Tətbiq olaraq I- yeməklik heyvan (kərə yağı , balığ yağı və.s) və bitki(günəbaxan, qarğıdalı, zeytun və.s) II-texniki yağlar a) qatı yağlar b) duru yağlar - bura da quruyan, qurumaya və yarı quruyan yağlar aiddir.
Ən çox yağ saxlayan toxumlar -- 1.Hind qozu-63% , 2.Yer fısdiği - 45-50% 3. Susam toxumu-47%
Xam maddələrdən yağların ayrilması aşağidakı üsullarla aparılır.
# Qızdırmaq ilə əritmə
# Press
# Ekstraksiya
# Mərkəzdənqaçma ilə ayırma
Yağ əldə olunmasını qısaca belə göstərmək olar: xam maddə qızdırılır, preslərnir, 15% su əlavə edilib xam maddəyə uyğun (əsasən 105-110 temperaturda bişirilir). Xarakter həlledici seçilib ekstarksiya edilir (qatı-maye ekstraksiya)
Buna aid Soxhlet extractoru göstərə bilərik.
Yağ əldə olunduqdan sonra o cökdürülür (protein, fosfatitlər ayrılsindeyə ) bunun qısa müddətdə baş vermesi üçün su ve ya buxar ilə hidrotasiya edilir--- Tərkibində ona turşuların təsirini bitirmək üçün natrium hidroksid istifadə olunur , bu sabunlaşma ilə ayrılır --rəngi ağardılır bunun üçün aluminium , maqnezium silikatlar ,texniki yağları bixromat və permanqanat istifadə olunur ---- Qoxunun aparılması bunun əsas səbəbi stearindir. Bunu çüktürmək üçün yağ 5 derecə selsiyə qədər soyudulur.
Yağların su və əsaslarla təsirindən sabunlaşmada, ikiqat rabitənin hidrogen ilə doyduraraq marqarin əldə edilməsində, ikiqat rabitənin dəyişik kükürdlü birləşmələrə işıənməsində( sulaft tuşusu -- sulfade--sulfone) yuyucu vasitələr əldə olunur.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
| |||