Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti dövründə teatr: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Professional -> Peşəkar using AWB |
|||
Sətir 1:
== Milli teatrın inkişafında yeni mərhələ ==
[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin yaranması milli teatrın fəaliyyətində də canlanmaya səbəb oldu. Dövlətin fəal köməyi və müdaxiləsi nəticəsində [[Azərbaycan]] [[teatr]]ının [[inkişaf]]ında mühüm keyfiyyət dəyişiklikləri baş verdi. [[Teatr]]ın repertuarına [[Azərbaycan tarixi]] və milli azadlıq mübarizəsi ilə bağlı yeni əsərlər gəldi. İctimai həyatda [[teatr]]ın rolu artdı.
Əsası [[1873-cü il]]də qoyulmuş peşəkar [[Azərbaycan]] [[teatr]] sənəti XX əsrin əvvəllərində milli [[mədəniyyət]]in ən sürətlə irəliləyən sahələrindən idi. [[1900-cü il]]də [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]]in rəhbərliyi ilə ilk daimi [[teatr]] truppası yarandı. "Nicat" mədəni-maarif cəmiyyətinin nəzdində yaradılan [[teatr]] bölməsi ([[1906]]), qabaqcıl [[teatr]] xadimlərinin bir truppada birləşdirilməsi milli [[teatr]]ın [[inkişaf]]ında mühüm rol oynadı. [[1912-ci il]]dən "Səfa" cəmiyyətinin [[teatr]] bölməsi fəaliyyət göstərirdi. [[Azərbaycan]] [[teatr]] sənətinin korifeyləri [[Hüseyn Ərəblinski]], [[Cahangir Zeynalov]], [[Mirzağa Əliyev]], [[Hüseynqulu Sarabski]], [[Sidqi Ruhulla]] və başqaları çox çətin şəraitdə fəaliyyət göstərsələr də, həqiqi xalq sənəti uğrunda fədakarlıqla və inamla mübarizə aparırdılar.
Sətir 10:
==Azərbaycan Dövlət Teatrının yaradılması ==
Bu dövrdə tamaşaların göstərilməsi üçün daimi [[teatr]] binasının olmaması (musiqili tamaşalar şəxsi [[teatr]]ların səhnəsində göstərilirdi), mürtəce qüvvələrin [[Azərbaycan]] [[teatr]]ının tərəqqisinə əngəl törətməsi və s. çətinliklərə baxmayaraq, ölkənin mədəni həyatı canlanır, yenilik ab-havası aydın hiss edilirdi. Cümhuriyyət Hökumətinin [[teatr]]ın inkişaf etdirilməsində məqsədyönlü işlərindən biri də [[Azərbaycan Dövlət Teatrı]]nın təşkili oldu. Azərbaycan
Cümhuriyyət Hökumətinin [[1918-ci il]] [[9 oktyabr]] tarixli qərarına əsasən teatr işi maarif nazirliyinin sərəncamına verildi. [[1918-ci il]] oktyabrın 18-də Hökumət [[Azərbaycan Dövlət Teatrı]]nın təşkili haqqında xalq maarifi nazirinin məruzəsini dinləyərək, Mayılov qardaşları teatrının binasını (indiki [[Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı]]) həmin [[teatr]] üçün almaq barədə qərar qəbul etdi. Qərarda [[Bakı]]da dövlət [[teatr]]ının yaradılmasının vacibliyi və bunun üçün Mayılov qardaşları [[teatr]]ı binasının daha münasib olduğu nəzərə alınaraq, xalq maarifi nazirinə [[teatr]]ın binasını məcburi surətdə, lakin ədalətli qiymətlə nazirliyin sərəncamına almaq və bundan sonra onu Dövlət [[teatr]]ı adlandırmaq tapşırılırdı. Azərbaycan səhnə sənətinin xadimləri yeni yaradılmış teatrın tərkibinə daxil oldular. Azərbaycan Dövlət Teatrının açılışı və fəaliyyəti [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] dövründə mədəni həyatın ən parlaq səhifələrindən biri idi. Əgər bu vaxta qədər "Hacıbəyli qardaşları" truppası, əsasən, opera və operetta tamaşaları göstərmişdisə, [[Azərbaycan Dövlət Teatrı]] təşkil edildikdən sonra onun repertuarı zənginləşmiş, [[Mirzə Fətəli Axundzadə]], [[Nəriman Nərimanov]], Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Nəcəf bəy Vəzirov, Cəlil Məmmədquluzadə, Hüseyn Cavid, [[Cəfər Cabbarlı]] və digər görkəmli dramaturqların əsərləri ilə yanaşı, dünya klassiklərinin əsərləri də səhnəyə qoyulmuşdur.
Sətir 25:
1919-cu il oktyabrın 24-də teatr mövsümünü Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının opera və operetta truppası açdı. Parlament və Hökumət üzvlərinin iştirak etdiyi açılışda İsa bəy Aşurbəyovun "Azərbaycan " adlı tarixi pyesi böyük uğurla oynanıldı.
== Milli teatrın uğurları ==
[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]nin [[mədəniyyət]]in [[inkişaf]]ına göstərdiyi qayğı nəticəsində milli [[teatr]]ın [[inkişaf]]ında müəyyən nəzərəçarpan uğurlar qazanıldı. "Dəmirçi Gavə", "Nadir şah", "Ölülər", "Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük", "Bəxtsiz cavan", "Əlli yaşında cavan", "Şamdan bəy", "O olmasın, bu olsun", "Ağa Məhəmməd şah Qacar", "Şah İsmayıl", "Pəri-cadu", "Otello", "Qaçaqlar", "Dağılan tifaq", "Əlmənsur", "Hacı Qara", "Bədbəxt milyonçu", "Vətən, yaxud Silistrə", "Ev tərbiyəsinin bir şəkli", "Evliykən subay", "Arşın mal alan" əsərləri milli [[teatr]]ın repertuarında ən yaxşı tamaşalar idi.
Xeyriyyə tamaşalarının təşkili [[teatr]]ın fəaliyyətində, bir növ, ənənəyə çevrilir, "Azərbaycan" qəzetində həlak olmuş döyüşçü [[ailə]]lərinin xeyrinə təşkil olunan [[teatr]] tamaşaları barəsində tez-tez elanlar verilirdi. Bu işdə Üzeyir və [[Zülfüqar Hacıbəyli|Zülfüqar Hacıbəyov]] qardaşlarının truppası xüsusi fəallıq göstərirdi. Dövlət [[teatr]]ının direktoru [[Zülfüqar Hacıbəyli|Zülfüqar Hacıbəyov]] tərəfindən təşkil edilmiş xeyriyyə tamaşasından [[Azərbaycan ordusu]]nun bölməsinə 22292 manat 80 qəpik pul vəsaiti köçürülmüşdü. [[Ağdaş]]da yerli ziyalıların təşkil etdikləri xeyriyyə tamaşasından toplanmış vəsait Dağıstanın "Qızıl Aypara Cəmiyyəti‖nə göndərilmişdi.
| |||