Həmdulla əfəndi Əfəndizadə: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k clean up, typos fixed: hökümət → hökumət using AWB
Sətir 36:
 
==Həyatı==
[[Şəkil:İsmayıl_əfəndi_Əfəndiyev.jpeg|thumb|[[Həmdulla əfəndi Əfəndizadə]]'nin atası İsmayıl əfəndi|left|277x277px|alt=]]
1870-ci ildə [[Quba qəzası]]nda (indiki [[Şabran rayonu]], [[Qələgah]] kəndində) anadan olub. İlk təhsilini kənd mollaxanasında və [[Quba]]<nowiki/>dakı mədrəsədə almışdır. Daha sonra ikisinifli rus məktəbini bitirmiş (1906), [[Ərəb dili|ərəb]], [[Fars dili|fars]] və [[Rus dili|rus dill]]ərini öyrənmişdir. Həmdulla Əfəndiyev ermənilərin 1918-ci ildə Azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi soyqırımı zamanı daşnakların vəhşiliklərinin qarşısını almaqda xüsusi xidmətlər göstərən şəxslərdən olub. O Quba qəza komissarı [[Əli bəy Zizikski|Əli Bəy Zizikskinin]] komandanlığı altında ermənilərə qarşı təşkil olunan mübarizə dəstələrində vuruşub. [[1918]]-ci ilin aprelində [[Dəvəçi (Şabran)|Dəvəçi]] nahiyəsinə soxulmuş erməni daşnakları dinc azərbaycanlılara qarşı [[soyqırım]]ına başladıqda, Həmdulla əfəndi əlaltısı [[Qaçaq Mayıl]]<nowiki/>la birlikdə xalqı ayağa qaldıraraq ermənilərə qarşı vuruşmuşdur. Əfəndiyev Azərbaycanın siyasi həyatında yaxından iştirak etmiş,"İttihad" partiyasının fəal üzvlərindən olmuşdur. Azərbaycan Milli Şurasının "'''Azərbaycan Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanun'''"una ([[1918]], [[19 noyabr]]) əsasən, Quba qəzasından Cümhuriyyət Parlamentinin tərkibinə daxil edilmiş, [[İttihad fraksiyası]] üzvü olmuşdur. [[1920]]-ci il aprelin 27-də [[bolşevik]]lərin zirehli qatarı Azərbaycana soxulduqda, Əfəndiyev öz tərəfdarları ilə birlikdə onun qarşısını kəsməyə cəhd göstərmiş, lakin qüvvələr qeyri-bərabər olduğundan geri çəkilməyə məcbur olmuşdur.
Ümumiyyətlə Həmdulla əfəndi, 18-ci illərdə David Gelovaninin, Amazapsın, Martıkyanın, Çurayevin, Abraab Velnutsun, 20-ci illərdə isə İ. Miluninin, Moravskinin, Şalomovun, Molonovun, Moyerin orduları ilə dəfələrlə üz-üzə gəlmiş, Şamaxıda qırğın törədən Lalayanı şəxsən öldürmüşdür. Azərbaycanda Sovet hökümətihökuməti qurultuqdan sonra Həmdulla əfəndi, 25 oktyabr 1928-ci ildə həbs edilmiş və 1929 il 7 iyul tarixində Nargin adasında güllələnmişdir.
 
 
== Fəaliyyəti ==
Quba ərazisində mövcud olan güclü dəstələrdən birinə də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin keçmiş deputatı Həmdulla əfəndi Əfəndizadə rəhbərlik edirdi.
 
Sovet rejimi üçün təhlükəli xarakter alan bu üsyanlar Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1920-ci il sentyabrın 9-da keçirilən plenumunda ciddi müzakirə edilmişdi.
 
Plenum Quba üsyanını yatırmaq üçün [[Əliheydər Qarayev]] və Qoqoberidzeni ora ezam etmək barədə qərar qəbul etdi.
 
Üsyan sentyabrın birinci ongünlüyünün sonlarına qədər davam etdi. Çətinliklə yatırılan Quba üsyançılarının böyük silahlı dəstələrindən birinin rəhbəri Həmdulla əfəndi Şamaxı ilə sərhəd olan yüksək dağ kəndlərinə çəkildi.