Harpaq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Legobot (müzakirə | töhfələr)
k Bot: Migrating 15 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q462684 (translate me)
k clean up, typos fixed: kariyera → karyera, valideyin → valideyn using AWB
Sətir 1:
'''Harpaq''' ({{lang-gr|Ἅρπαγος}}; [[Akkad dili|akkadca]]: Arbaku) — e.ə. VI əsrdə yaşamış [[Midiya]] sərkərdəsi. Hələ [[Pasarqad döyüşü]]ndə Midiya hökmdarı [[Astiaq]]a xəyanət edib [[II Kir]]in tərəfinə keçən Harpaq, II Kir [[madaylar|maday]] taxtını ələ keçirdikdən sonra dövlətdə ən hörmətli şəxslərdən biri olmuşdur.
 
== Həyatı ==
Sətir 11:
[[Herodot]] Harpaqın [[Midiya]]dan üz döndərməsini [[Fiest]]in təsiri ilə verilmiş [[Hannibalizm|hannibal]] ziyafətlə əlaqələndirir.<ref>Detallar və paralellər [[Walter Burkert]], ''Homo Necans'' (1983:103-09.) tərəfindən təqdim edilir</ref> O, bildirir ki, Astiaq qızı [[Mandana]]nın doğulacaq uşağının gələcəkdə onun üçün təhlükə törədəcəyi ilə bağlı yuxu gördükdən sonra, Harpaqı uşaq doğulan kimi onu öldürməsi üçün [[Anşan]]a göndərir. Harpaq isə əlini hökmdar nəslindən olan insanın qanına bulamaq istəmədiyi üçün uşağı (II Kir) Mitridat adlı bir çobana verir və o da uşağı öz övladı kimi böyüdür.
 
Ön il keçdikdən sonra, Kirin sağ olmasını öyrənən [[Astiaq]] bundan qəzəblənərək Harpaqı cəzalandırır. O, onun yeganə oğlunu kəsdirərək, sarayda təşkil olunmuş ziyafətdə içində uşağın atası Harpaqın da olduğu saray adamlarına yedirdir. Harpaq ziyafət zamanı bunu öyrəndikdən sonra, heç bir reaksiya verməyərək sakitcə oğlunun qalıqlarını masalardan toplayaraq məclisdən çıxır və qalıqları dəfn edir. Astiaq daha sonra, maqlarla Kirin taleyini necə həll etmək haqqında məsləhətləşməyə başladı. Onlar, dağda yoldaşları ilə oyun oynayarkən tapılan uşağın kəhanəti gerçəkləşdirərək onun hakimiyyətini əlindən ala biləcəyini, ona görə də saraydan uzaqda saxlanması gərəkdiyini söylədilər. Onların məsləhəti ilə, Astiaq uşağı valideyinlərivalideynləri [[I Kambiz]] və [[Mandana]]nın yanına, [[Anşan]]a (xarablıqları [[Şiraz]] yaxınlığında yerləşən qədim şəhər) göndərdi.
 
Harpaq oğlunun başına gətirilən faciəvi hadisədən sonra vaxtını Kirə hədiyyələr göndərərək onunla daimi əlaqə saxlamaq və Midiya zadəganlarını Astiaqa qarşı çevirməklə keçirirdi. Bütün hazırlıqlar tamamlandıqda isə o, Kirə xəbər göndərərək, yabanı dovşanın qarın kisəsində gizlənməsini, madayların üsyan edəcəyi təqdirdə babasına qarşı çıxa biləcəyini söylədi.
 
== Harpaq tarixi mətnlərdə ==
Sətir 37:
== Hərbi kariyerası ==
 
[[Astiaq]]ın məğlubiyyətindən (e.ə. 550-ci il) sonra, yeni hökmdar [[II Kir]]in rəhbərliyi altında Harpaqın hərbi kariyerasıkaryerası başladı:
 
*Harpaq II Kirin [[Lidiya]] hokmdarı [[Kroesus]]a qarşı döyüşündə uğurlu taktikadan istifadə edərək dəvəli süvariləri önə verərək Lidiya süvarilərini darmadağın etmişdir.
Sətir 43:
*Bundan sonra bir-birinin ardınca uğurlar qazanan Harpaq lidiyalıların tam tabe edilməsinin ardınca, [[İoniya]], [[Finikiya]], [[Karia]], [[Lisiya]] və [[Kiçik Asiya]]nın bir çox digər ərazilərini fəth etmişdir.
*Bu fəthlərdən sonra, Harpaq [[II Kir]]in siyasətini dəstəkləmişdir.
*Harpaq həmçinin mühəndis texnikalarında etdiyi yeniliklər – muhasirələr zamanı torpaq səddlərdən (bu üsul daha sonra [[Makedoniyalı İskəndər]] tərəfindən [[Tir]] şəhərinin fəthi zamanı istifadə edilmişdir) və və yoxuş sipərlərindən istifadəni tətbiq etməsi ilə də tanınmışdır.
 
== Sonrakı həyatı ==
Sətir 64:
 
{{Midiya}}
 
[[Kateqoriya:Midiya]]