Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578–1590): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 77:
Bu zaman Şirvanda Osmanlı sultanının təhriki ilə Səfəvilər əleyhinə üsyan başlandı.<ref name="Farax-32">{{harvnb|Фарах Гусейн|2005|p=32}}</ref> İsgəndər bəy Münşi məlumat verir ki, “''Şirvanın əvvəlki sultanlarının nəslindən olan Bürhan oğlu Əbubəkr Mirzə o vaxtadək [[Dağıstan]]da və Çərkəzistanda gizlənmişdi. O, öz ətrafına ləzgi və qarabörk<ref group=q>keçmiş Şirvan ordusunun qalıqları</ref> tayfalarından 2-3 min nəfərlik qoşun topladı, kömək üçün türk sultanına müraciət etdi. O, bu kömək müqabilində qızılbaşlar qovulduqdan sonra sultanın vassalı olacağına söz verdi. Şirvanlıların bir dəstəsi [[İstanbul]]a yola düşdü və vahid etiqadın [sünniliyin] müdafiəsi bəhanəsi altında “qızılbaşların zülm və istidbabından” qurtulmaq üçün sultandan kömək istədi.''”<ref name="İsgandar-227">{{harvnb|İsgəndər bəy Münşi|2010|p=227}}</ref>
 
Şirvanda üsyanın başlanmasının öz səbəbləri var idi. Qazi Əhməd bildirir ki, “''burada 200 min tümən məbləğində vergi<ref group=q>[[Malcəhət]] nəzərdə tutulur.</ref> toplanmışdı. Bu, həmin ölkədən vergi məbləğləri alınması üçün hər hansı sənəd verilməsini qadağan etmiş Şah Təhmasibin sərəncamı ilə edilmişdi.''” Bu xəbəri [[Şərəf xan Bitlisi]] də təsdiq edərək göstərir ki, “''adı çəkilən şahın hakimiyyətinin son dövründə [[Azərbaycan]]ın, [[Şirvan]]ın və [[Arran]]ın bəzi yerlərində mal-u-xərac yeddi, bəzən isə doqquz il ərzində yığılmırdı.''” Şah Təhmasib bunu etdikdən sonra, həmin tədbirin var-yoxdan çıxmış xalqın ağır vəziyyətindən irəli gəldiyi aydın olur. Dövlət xəzinəsinin talanından sonra [[Qəzvin]]də vergi borcunu xatırlatmağa başladılar. Maliyyə məmurları məvacibləri hesabına [[qorçu]]lara<ref group=q>Tayfa hissəsinin əsasını təşkil edən, silahlanmış ordu üzvü.</ref> paylanan və vergi yığmaq hüququ verən təxsisnamələr buraxdılar. Bu [[Şirvanşahlar]] nəslindən olan [[Əbubəkr mirzə Dərbəndi|Əbubəkr Mirzə]]nin işin asanlaşdırdı. O, şirvanlıların narazılığından istifadə etdi və [[qızılbaşlar]]ın [[Dərbənd]]də və [[Şabran]]da ölümləri ilə başlanan “qara camaatın və pozğun ünsürlərin” Səfəvilər əleyhinə üsyanının başçısı oldu.
 
Bu üsyan və Əbubəkrin şəxsiyyəti haqqında Münəccimbaşı
bəzi təfsilatları açıqlayır. Onun hekayəsinə görə, Əbubəkr Mirzə
hələ uşaq ikən atası Bürhan Əlinin ölümündən sonra, atasının
tərəfdarları tərəfindən Dağıstana aparılmış və 20 ilə yaxın orada
qalmışdı. Əbubəkr Mirzə oradan hicri 978 (1570)-ci ildə Krıma
yola düşdü. Krım xanı Dövlət Girey (1551-1577) ona “yüksək
hörmət və ehtiram” göstərmiş, “onu öz qızı ilə evləndirmiş, onun
barəsində Osmanlı imperiyasının Ali astanasın məlumat vermişdi”.
Əbubəkr Mirzəyə maaş təyin olunmuş və o, Osmanlı ordusunun
Şirvana hücumuna qədər Şirvanda qalmışdı106
.
 
=== Müharibənin ilkin mərhələsi ===