Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1578–1590): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 54:
Səltənətinin ilk illərində uzun müddətdir [[Sədrəzəm|sədarət]]də olan [[Sokollu Mehmed Paşa]]nın əleyhdarlarının təsirində qalır və babaları kimi hakimiyyəti ələ alması üçün təşviq edilirdi. Xüsusilə də, [[Şəmsi Əhməd Paşa]] və [[Qızlar ağası|Darüssəadə ağası]] Qəzənfər ağa ona bu yolda təsir edirdilər. Buna baxmayaraq [[Sokollu Mehmed Paşa]]nı vəzifədə saxlayaraq təcrübəsindən istifadə etdi ancaq zaman keçdikcə gücünü zəiflədərək [[Sədrəzəm|sədrəzəmi]] təsirsiz hala saldı.<ref>{{cite book|last=Unat|first=Yavuz|title=Takîyüddîn el-Râsıd’ın Gözlemleriyle İstanbul Semalarında Zaman|publisher=P-Sanat, Kültür, Antika Dergisi, Zaman ve Sanat|year=2003|pages=80-97}}</ref>
 
III Murad taxta çıxan çağlarda Osmanlı dövləti, demək olar ki, daha rəqibinin qalmadığı ən böyük imperiya idi. 1567-1569-cu illərdə [[Yəmən]], 1570-1571-ci illərdə [[Kipr]], 1574-cü ildə [[Tunis]] fəth edilmişdi. F.Kırzıoğlunun məlumatına görə, artıq 1577-ci ildə Osmanlı imperiyasının şimal, qərb və cənubda döyüşəsi bir düşməni və tamah salınıb alınası bir torpağı qalmamışdı. Amma onun şərq qonşuluğunda II Şah İsmayılın [[Amasya sülh müqaviləsi|1555-ci il Amasya sülhü]]nün 1576-cı ildən bəri pozulması, Anadoludakı qızılbaşların fəsadları, [[Dağıstan]], [[Şirvan]], [[Gilan]] əhalisi və Yəqə türkmənləri kimi İran sünnilərinin də islam xəlifəsi III Muraddan yardın istəmələri, [[Özbək]] və [[Xarəzm]] xanlıqlarının, eləcə də onlardan şərqdə yaşayan türklərin [[Xəzər dənizi|Xəzər]]-[[Qara dəniz]] ticarət yolunun açılması üçün [[İstanbul]]a tez-tez müraciətləri kimi səbəblərə görə Osmanlı dövləti Səfəvilərlə döyüşmək qərarına gəldi. F.Kırzıoğlu [[Səfəvi-Osmanlı münasibətləri|Qızılbaş-Osmanlı münasibətləri]]nin pozulma səbəblərini obyektiv vermir və Səfəvilərlə döyüşmək qərarına gələn Osmanlıların əsl məqsədini - öz sələflərinin Şərq diyarını zəbt etmək məqsədini göstərir. Lakin o, bu xüsusda belə yazır: “''Osmanlıların III Muradın hakimiyyəti vaxtı Səfəvilərlə müharibə etməsinin ana qayəsi [[Xəzər dənizi]]ndə donanma saxlamaq istəyi idi.''” Sultan Muradın planları yeni bir ölkə zəbt etmək və beləliklə də qonşu Səfəvi dövlətinin tezliklə aradan götürülmə istəyində idi. Başqa bir türk tədqiqatçısı Camal Göycə 1578-ci ildə başlayan Səfəvi-Osmanlı hərbini əsl səbəbini qızılbaşlığın Səfəvilər tərəfindən Türkiyənin şərqində yayılmasında və hər ki dövlətin - Osmanlı və Səfəvilərin [[Gürcüstan]] və [[Azərbaycan]] üzərində nüfuz əldə etməyində görür.<ref>{{harvnb|Şahin Fərzəlibəyli|1995|p=94}}</ref>
 
== Müharibənin başlanması ==