Brian-Kelloq paktı: Redaktələr arasındakı fərq

== Haqqında ==

1920-ci illərdə dövlətlərarası münasibətlərdə müharibələrdən imtina edilməsi məsələsi daha da aktual oldu. Fransanın xarici işlər naziri [[Aristid Brian]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Birinci Dünya müharibəsi|birinci dünya müharibəsi]]<nowiki/>nə qoşulmasının 10 illiyi ilə əlaqədar olaraq [[1927]]-ci il aprelin 6-da söylədiyi nitqində [[Fransa]]<nowiki/>nın ABŞ-a dost münasibətini bildirərək bu ölkə ilə istənilən qarşılıqlı öhdəlik götürmək və müharibəni qanundankənar etmək haqqında saziş bağlamaq təklifini irəli sürdü. İyunun 20-də Brian ABŞ-ın [[Paris]]<nowiki/>dəki səfirinə Əbədi dostluq haqqında Fransa-Amerika müqaviləsinin layihəsini təqdim etdi. Fransa bundan istifadə edərək iqtisadi mövqelərini gücləndirmək, frankın alıcılıq qabiliyyətini sabitləşdirmək, ABŞ-a olan borclarının ödənilməsi məsələlərini tənzimləmək və Avropada hərbi-siyasi vəziyyətini möhkəmləndimıək istəyirdi. Fransa diplomatiyasının bu təklifi Birləşmiş Ştatlarda müsbət qarşılandı. Lakin amerikan diplomatiyası ondan dərhal öz daxili və xarici siyasət məqsədləri üçün bacarıqla istifadə etdi. <ref>{{cite book|first=Səmayə|last=Mustafayeva|authorlink=|title=AVROPA VƏ

AMERİKA ÖLKƏLƏRİNİN ƏN YENİ TARİXİ|year=2011|location=Bakı|publisher=ADPU-nun nəşriyyatı|url=|ref=harv}}</ref> Dekabrın 28-də [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] dövlət katibi [[Frank Kelloq|Kelloq]] yalnız Fransa ilə müvafiq müqavilənin bağlanmasını mümkünsüz sayaraq onun bütün başlıca dövlətlərlə imzalanmasını təklif etdi. [[Fransa]]<nowiki/>nın ikitərəfli müqavilə imzalamaq əvəzinə ABŞ-ın çoxtərəfli müqavilə bağlamaq təklifi Parisdə narazılıqla qarşılansa da fransızlar ondan imtina edə bilmədilər. ABŞ hökuməti [[1928]]-ci il iyunun 23-də [[Lokarno sazişləri]]<nowiki/>ni imzalayan tərəflərə və Britaniya dominionlarına milli siyasətdə müharibədən imtina etmək haqqında müqavilənin mətnini göndərdi. Bu mətn dövlətlər tərəfindən bəyənildi. İyulun 12-də [[Almaniya]], 14-də [[Fransa]], 15-də [[İtaliya]], 17- də [[Polşa]], 18-də [[Belçika]] və [[Böyük Britaniya]], 20-də isə [[Yaponiya]] və [[Çexoslovakiya]] həmin pakta qoşuldu. Paktın imzalanması mərasimi avqustun 27-də Parisdə keçirildi. Mərasimdə [[Böyük Britaniya]], [[Belçika]], [[Almaniya]], [[İtaliya]], Polşa, Fransa, Çexoslovakiya və Yaponiya nümayəndələri iştirak edirdi. Pakt 3 maddədən ibarət idi:

#Tərəflər qarşılıqlı münasibətlərində mübahisə və müharibələrdən imtina edirdilər.<ref> [http://arhiv.inpravo.ru/data/base260/text260v717i488.htm Текст договора]{{ru}}</ref>

#Mübahisələri və münaqişələri dinc yollarla həll etməli idilər.

1929-cu ilin əvvəllərində Brian-Kelloq paktına 44 dövlət qoşuldu. Pakt [[1929]]-cu il iyulun 24-də qüvvəyə mindi.

Paktın imzalanmasının böyük tarixi əhəmiyyəti var idi. Onu imzalayan dövlətlər qarşılıqlı münasibətlərdə müharibələrdən imtina etmək, bütün mübahisələri dinc vasitələrlə həll etmək öhdəliyi götürdülər. Bu isə Avropada müharibə təhlükəsini müvəqqəti də olsa arxa plana keçirir və dövlətlər arasında qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa kömək edirdi.

== İstinadlar ==

{{İstinad siyahısı}}