Roald Hofman: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Alim}}
'''Roald Hofman'''({{lang-en|Roald Hoffmann}}; doğ. [[18 iyul]] [[1937]], [[Zoloçev (Lvov vilayəti)|Zoloçev]], [[Tarnopol voevodalığı]], [[Polşa]], indiki [[Lvov vilayəti]], [[Ukrayna]]) — [[ABŞ|amerika]] kimyaçısı.[[Kimya üzrə Nobel mükafatı]] laureatı ([[1981]]).
 
== Həyatı ==
 
Amerika kimyaçısı Roald Hofman [[1937]]-ci ilin [[18 iyul|iyulun 18-də]] [[Zloçev]]də ([[Polşa]]) anadan olub. [[1958]]-ci ildə [[Kolumbiya universiteti]]ni bitirib. [[1965]]-ci ilə qədər [[Harvard universiteti]]ndə ([[1960]]-[[1961]]-ci illərdə [[Moskva Dövlət Universiteti]]ndə təcrübə keçib) işləyib. [[1965]]-ci ildən [[Kornell universiteti]]ndə ([[1968]]-ci ildən [[professor]]) işləyib. Əsas tədqiqatları kimyəvi kinetikaya və kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsinə həsr olunub. [[1964]]-cü ildə mürəkkəb üzvi molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. [[1965]]-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. [[1970]]-ci ildə kimyəvi çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. [[1978]]-[[1980]]-ci illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.
molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları
sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. [[1965]]-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. [[1970]]-ci ildə kimyəvi
çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. [[1978]]-[[1980]]-ci
illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.
 
Hofman [[1981]]-ci ildə “Kimyəvi reaksiyaların getməsi nəzəriyyəsini işləyib hazırladığına görə” kimya üzrə [[Nobel mükafatı]]na layiq görülmüşdür.
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Həmçinin bax ==