|
}}
'''Blue Origin''' - kosmik araşdırma şirkəti. [[Amazon.com]]-un yaradıcıyaradıcısı [[Ceff Bezos]]un yaratdığıtərəfindən yaradılıb və mərkəzi [[Kent (Vaşinqton)|Kent]], [[Vaşinqton]]da yerləşən havaçılıq və kosmik araşdırma şirkətidiryerləşir. Şirkətin qarşısına qoyduğu məqsəd kosmosa az xərclə və tam təhlükəsizliklə təhlükəsizlik şəxsi səyahət edə bilmək üçün mümkün texnologiyalar yaratmaqdır.
Blue Origin, ABŞ-ın xüsusi olaraq maliyyələşdirilən kosmik istehsalçı və kosmik uçuş xidmətləri şirkəti olub Kentin mərkəzindəki Amazon.com-un təsisçisi [[Ceff Bezos]] tərəfindən təsis edilmişdir. Şirkət insanların kosmosa çıxmasına imkan vermək üçün texnologiyaları inkişaf etdirir və xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə azaldır və etibarlılığı artırır. Blue Root, əvvəlki araşdırmalarda hər bir inkişaf mərhələsini quraraq, suborbitaldan orbital uçuşa artan bir yanaşma qəbul edir. [[Latın dili|Latın dilində]] "Gradatim Ferociter", latın dilində "Step by Step, Wild" şirkətinin şüarıdır. Blue Origin, suborbital və orbital bölgəyə giriş üçün raketlə təchiz edilmiş şaquli başlanğıc və vertikal açılış (VTVL) vasitələrinə diqqət yetirən müxtəlif texnologiyaları inkişaf etdirir.<ref>[http://www.blueorigin.com/ "Blue Origin"]. Blue Origin. Retrieved December 5,2013.</ref>
Əvvəlcə sub-orbital kosmik uçuşa yönəldilən şirkət, Culberson County, Texasda Yeni Shepard kosmik dizaynı test yatağı tikdi və uçurdu. Yeni Shepard ilk testi uçuşu 29 aprel 2015-ci ildə baş tutdu. Vintli kosmik vasitə planlaşdırıldığı kimi uçtu və 93,5 km (307,000 ft) hündürlüyə qalxaraq, sürətini [[Mak sürəti|Mak]] 3 sürətinə (3.675 km / s, 2.284 mph) qaldırdı. İkinci bir uçuş, 23 Noyabr 2015 tarixində reallaşdı. Kosmik vasitə ilk uçuşundan yalnız 100 km (330,000 ft) daha yuxarı qalxdı və kosmik kapsul və onun raket gücləndiricisi yumşaq enişi müvəffəqiyyətlə həyata keçirdi. 22 yanvar 2016-cı ildə Blue Origin, 2015-ci ilin noyabr ayında Yeni Shepardı təzədən uçuşunu həyata keçirdi.Yeni Shepard, bu dəfə 333.582 ft (101.7 km) hündürlüyə çatdı.<ref>Palmer, Katie. [https://www.wired.com/2016/01/jeff-bezos-blue-origin-rocket-took-off-and-landed-again/ "Jeff Bezos' Blue Origin Rocket Took Off and Landed—Again"]. ''Wired''. Wired.com. Retrieved January 22, 2016.</ref> 2016-cı ildə aprel ayının 2-də və iyun ayının 19-da eyni Yeni Shepard üçüncü və dördüncü uçuşlarını həyata keçirdi.<ref>Calandrelli, Emily (April 2, 2016). [https://techcrunch.com/2016/04/02/blue-origin-launches-and-lands-the-same-rocket-for-a-third-time/ "Blue Origin launches and lands the same rocket for a third time"]. Retrieved April 3, 2016.</ref><ref>Grush, Loren (June 19, 2016). [https://www.theverge.com/2016/6/19/11972450/blue-origin-new-shepard-fourth-test-flight-success "Blue Origin safely launches and lands the New Shepard rocket for a fourth time"]. Retrieved June 19, 2016.</ref> İlk heyətli uçuşlar 2018-ci ilin əvvəlində kommersiya xidmətinin başlamasından sonra nəzərdə tutulur.<ref>[https://arstechnica.com/science/2017/04/blue-origin-may-begin-second-round-of-new-shepard-tests-by-late-summer/ "Blue Origin has built three new rockets, may begin flying again this summer"].</ref>
Blue Origin əvvəlcə başqa şirkətlər üçün raket təcizatçısı kimi işə başlamış, 2014-cü ildə böyük bir raket mühərriki qurmaq üçün müqavilə imzaladıqdan sonra orbitə kosmik uçuş texnologiyasına daxil olmuşdur. 2020-ci ildə yeni qurulmuş bu raketin buraxılması nəzərdə tutulur.<ref>Gruss, Mike (April 13, 2015). [http://spacenews.com/ulas-vulcan-rocket-to-be-rolled-out-in-stages/ "ULA's Vulcan Rocket To be Rolled out in Stages"]. ''SpaceNews''. Retrieved April 17, 2015.</ref>
== Tarixi ==
[[Şəkil:Blue origin overview by NASA CCP.jpg|left|thumb|Blue origin overview by NASA CCP]]
Blue Originin qurucusu Ceff Bezosun erkən yaşlarından etibarən kosmosa böyük marağı var idi. 2013-cü ildə 1982-ci ildə Miami Herald Bezosun 1982-ci ildə verdiyi müsahibəndən bəhs etmiş, onun 18 yaşında ikən olan bir arzusunu qeyd etmişdir: "... kosmosda otel tikmək, 2-3 milyon insanı orbitdə saxlamaq və onların əyləncəsını təmin etmək və qeyd edir ki, əsas ideya dünyanı qorumaqdır...Hədəf insanları yerləşdirməkdir.Planet parka çevriləcəkdir"<ref>Whoriskey, Peter (August 11, 2013). [https://www.washingtonpost.com/business/economy/for-bezos-the-post-represents-new-frontier/2013/08/10/ba7cfeb6-013c-11e3-9a3e-916de805f65d_story.html "For Jeff Bezos, a new frontier"]. ''Washington Post''. Retrieved October 3, 2015.</ref>
Blue Origin 2000-ci ildə Kent,Vaşinqtonda quruldu və roket sürüşmə sistemləri və fırlatma vasitələrini inkişaf etdirməyə başladı.<ref name=":0">de Selding, Peter B. (2017-04-14). [https://www.spaceintelreport.com/blue-origins-older-than-spacex-in-more-ways-than-one "Blue Origin's older than SpaceX in more ways than one"]. ''Space Intel Report''. Retrieved 2017-04-15.</ref> Qurulduğu gündən etibarən şirkət öz planlarını çox gizli saxlamışdır.<ref>Alan Boyle (June 24, 2006). [https://web.archive.org/web/20080411045902/http://cosmiclog.msnbc.msn.com/archive/2006/06/24/669.aspx "Blue's Rocket Clues"]. msnbc. Archived from [http://cosmiclog.msnbc.msn.com/archive/2006/06/24/669.aspx the original] on April 11, 2008. Retrieved May 28, 2008.</ref><ref>Foust, Jeff (December 7, 2013). [http://www.newspacejournal.com/2013/12/07/blue-origin-shows-off-its-engine/ "Blue Origin shows off its engine"]. ''NewSpace Journal''. Retrieved December 10, 2013.</ref> 2015-ci ildən sonra "özünü dayanan səssizliyi" ilə ortaya çıxdı.<ref name=":0" />
Şirkətin formal olaraq 2000-ci ildə qurulmasına baxmayaraq, onun fəaliyyəti Bezos tərəfindən 2003-cü ildə [[Texas|Texasda]] torpaq alındıqdan və bu alış-verişləri açıq elan etdikdən sonra başladı. Bu, yerli siyasət məsələsi idi və Bezos müxtəlif qabıq şirkətlərindən tez topladığı torpaqlarda "torpaq tutma" adlandırıldı.<ref>Mylene Mangalindan (November 10, 2006). [https://www.wsj.com/articles/SB116312683235519444?mod=googlenews_wsj "Buzz in West Texas is about Jeff Bezos space craft launch site"]. The Wall Street Journal. Retrieved May 28, 2008.</ref>
Yanvar 2005-ci ildə Van Horn Advocate'in redaktoruna Blue Origin'in şaquli olaraq çıxıb quruya çıxacaq və kosmos kənarına üç və ya daha çox astronavt aparan bir alt orbit kosmos vasitəsi inkişaf etdirdiyini söylədi. Bezos, Kosmos vasitəsi, McDonnell Douglas DC-X və törəmə DC-XA üçün istifadə edilənlərə bənzər bir texnologiyanı təməl alırdı. Bezos noyabr 2004-cü ildə Reuters etdiyi şərhdə, şirkətinin orbit kosmos uçuşu etmək istədiyini söylədi. Şirkətin web saytı, Yanvar 2005-dən bu yana "kosmosa dayanıqlı bir insan varlığı" qərargahı ümid etdiyini açıqladı ancaq 2007 versiyası, "səbirli və addım-addım irəliləmək, kosmos uçuşu xərcini salmaq" yerinə, bir çox adamın Getməyi gözə ala və beləcə biz insanlar günəş sistemini kəşf davam edə bilərik "dedi. Bilimkurgu yazıçısı Neal Stephenson, Blue Origin'de yarı zamanlı olaraq 2006-ci ilin sonlarına doğru çalışdı.
2006-cı ildən etibarən Blue Origin, yeni Shepard'ı təxminən 2010-cu ildə uçuşlarda yerləşdirməyi planlaşdırdığını açıqlayıb. 2008-ci ilədək Blue Origin, 2008-ci ildə insansız uçacaq. 2011-ci ildə və 2012-ci ildə isə insanlı. Əslində, yeni Shepard'ın ilk inkişaf test uçuşu 29 Aprel 2015 tarixində reallaşdı. Planlı test hündürlüyündə və Mach 3-də ən yüksək səviyyədə qeyri-delinmiş nəqliyyat vasitəsi 93,500 metrdən çox donanma var. Başqa sınaq uçuşları var və davam edəcək. 2016-cı ilin sonunda Blue Origin, bütün test uçuşlarının planlandığı kimi işləməyəcəyi təqdirdə, 2018-ci ildə yeni Shepard bölgəsinə sərnişin reyslərini açmağa başlaya bilər.
Bezos, 2011-ci ildə etdiyi bir müsahibədə, Blue Mine'yi, xərcləri azaltmaq və insan kosmik uçuşunun təhlükəsizliyini artırmaq üçün müştərilərə iki hədəfə yönəldmək üçün qurduğunu söylədi.
2014-cü ilin iyul ayına kimi, Bezos Blue Origin mənfəətinə 500 milyon dollar yatırıb.
Sentyabr 2014-cü ildə şirkət və United Launch Alliance (ULA), Blue Origin'in böyük bir raket mühərriki-BE-4-Vulcan üçün 10.000-dən 19.000 kiloqramlıq sinifin (22.000-kiloqram) istehsalçısı olacağı bir ortaqlıq qurdu. 42,000 lb) Atlas V 2000-ci ilin əvvəllərindən etibarən ABŞ milli təhlükəsizlik bahislərini tətbiq edib və 2010-cu ildən sonra xidmətdən kənarlaşdırılacaq. 2014-ci elanda, Blue Origin'in ictimaiyyətə eşitdirmədən əvvəl üç il ərzində motor üzərində çalışdığını və yeni raketin ilk uçuşunun 2019'un əvvəllərində reallaşa də əlavə etdi. Aprel 2017-ci ilə qədər 2,400 kilonewton'luk (550,000 lbf) BE-4ün inkişaf etdirilməsi və sınanması yaxşı idi və Blue Origin'in ULA Vulcan raketi üçün seçilməsi gözlənilirdi.
Aprel 2015-ci ildə Blue Origin, Yeni Shepard kosmos kapsülünü Blue Origin suborbital uçuşları üçün istifadə ediləcək BE-3 mühərrikinin qəbul testini tamamladığını açıqladı. Yeni Shepardın ilk uçuşundan sonra, Blue Origin, suborbital spaceflights üçün biletlərə və qiymət məlumatlarına erkən giriş əldə etməyə başladı.
2013-cü ilin iyul ayında şirkət təxminən 250 nəfər işlə təmin olunmuşdu. May 2015-ci ilə gəlindiyində, Kent'te mühəndislik, istehsal və müəssisə fəaliyyətlərində çalışan 350 və mühəndislik testi və suborbital test uçuş təsisini dəstəkləyən Texasda təxminən 50 adam ilə təxminən 400 çalışana çatmışdılar. 2017-ci ilin aprel ayından etibarən şirkətdə 1000-dən çox işçisi var idi.
[[Şəkil:NASA Deputy Administrator Tours Blue Origin.jpg|thumb|NASA Deputy Administrator Tours Blue Origin]]
İyul 2015-ci ildə, yük yükü dizaynı və inkişaf etdirmə, təhlükəsizlik təsdiqləri və inteqrasiya kimi xidmətləri təqdim edən bir qurum olan NanoRacks, Blue Origin'in yeni Shepard suborbital vasitəsində uçan təcrübələr üçün standart yük yükü təmin etmək üzrə Blue Origin ilə ortaqlıq etdiyini açıqladı.
Sentyabr 2015-ci ildə Blue Origin, adsız planlanmış orbit launch vasitələrinin detallarını açıqladı və ilk etapda bu an inkişaf mərhələsində olan BE-4 mühərrikiylə güclendiriləcəyini ifadə etdi; İkinci mərhələdə yaxın zamanda tamamlanan BE-3 raket mühərriki ilə təchiz ediləcək. . Bundan əlavə, Blue Origin şirkəti Florida Külək Sənayedən yeni bir raket başlayacaq elan etdi. Heç bir yük və ya ümumi başlama çəkisi verilməmişdir. Bezos, bu yeni atma vasitəsinin, Amerika hökuməti milli təhlükəsizlik vəzifələri üçün rəqabət etməyəcəyini və bu bazarı Birləşmiş Launch Alliance və SpaceX'e buraxaraq danışıqlara diqqət çəkdi.
23 noyabr 2015-ci ildə Blue Origin, Yeni Shepard roketini sahəyə 329.839 fit və ya 100.5 kilometr yüksəkliyə atdı və raket möhkəmlətmə Pedi ortasından 1.5 fit (5 fut) uzaqlığa indi. Partlayışdan 11 dəqiqə sonra qəfildən paraşütlər altına düşdü və təhlükəsiz yerə endi. Bu, ilk dəfə boosters kosmosa getdiyini və Dünyaya döndüyünü göstərdi və tamamilə yenidən istifadə edilə bilər bir raketin arxasında böyük bir addım atdığını söylədi. Bu uçuş, avtomobilin arxitekturası və dizaynını təsdiqlədi. Üzük qarın təzyiqinin mərkəzini dəyişdi, nəzarəti yenidən girmək və yerə yardıma kömək etmək; Səkkiz böyük sürüşmə əyləci təqdim edildi və nəqliyyat vasitəsinin terminal sürəti 383 km / saat düşdü; Hidravlik propelled qanadcıqlar, vasitəsi 119 mil (192 km / s) yüksəklikdəki külək turbini ilə eniş pad ilə tam Hızal və 5000 ft (1,500 m) üzərində mövqeləndirdi. Daha sonra qaz pedalına basaraq açıla bilər BE-3 motor, ucaldacaqdır işlətmək üçün yenidən odladı və vasitə, ped üzərindəki toxunmadıq ekrana keçmək üçün 4.4 mph'de (7.1 km / s) son 100 ft (30 ft) indi. 22 Yanvar 2016-ci ildə, Blue Origin, noyabr 2015-ci ildə şaquli olaraq başladılan və enişli eyni Yeni Shepard boosters yenidən istifadə göstərmək üçün yenidən uçurdu. Yeni Shepard, kapsula və gücləndirici yığışma və yenidən istifadə üçün Dünyaya geri dönmədən əvvəl bu dəfə, 333.582 fit (101.7 kilometr) bir apogara çatdı. 2 Aprel 2016-ci ildə eyni Yeni Shepard güçlendiricisi yenə üçüncü dəfə uçdu və yenə müvəffəqiyyətlə geri dönmədən 339.178 ayaq (103.8km) çatdı.
Mart 2016-da Origin, jurnalistləri ilk dəfə Kent, Washington mərkəz və istehsal təsisi içərisini görməyə dəvət etdi. Şirkət, yeni Shepard proqramı üçün daha çox ekipaj kapsulası və təhrik modulu meydana gətirməsi və tam miqyaslı inkişaf testini dəstəkləmək üçün BE-4 motor strukturlarını inkişaf etdirməsi səbəbiylə 2016da əhəmiyyətli bir böyümə planlaşdırır. Fevral ayında 600 nəfərdən məşğulluğun 2016da 1.000'e çatması gözlənilir. Bezos ayrıca, ağır sənayeni tamamilə Dünyanın xaricinə çıxarma potensialını görərək kosmosda insanlar üçün uzun müddətli bir vizyon ortaya qoydu: "planetimizi yüz illərcə bitən bir son dövlətlə" mənzil və yüngül sənaye "istifadəsi üçün ayrılmış buraxdı. Milyonlarla insan yaşayır və kosmosda çalışır olacaqdı. Mart 2016 qədər, insanlı test uçuşlarının 2017-ci ilə qədər, 2018-ci ildə ticari xidmətlə reallaşdırılması planlandı.
[[Şəkil:Blue Origins New Glenn Launch (29350547990).png|thumb|Blue Origns New Glenn Launch]]
Mart 2016da Bezos, kosmosa kosmos turizmi xidmətləri təqdim etmə planlarını da görüşdü. "Mayor fıçılarının" erkən "barnstormer" ların, bu növ sürücülük "ilk günlərdə təyyarələrdən böyük bir hissəsini meydana gətirdikləri" havalarda həqiqətən irəliləyən havada "əyləncə" istiqamətinə diqqət çəkərək kosmos turizminin bənzər bir rol oynadığını gördülər: irəliləyən "kosmos" Turizm və əyləncə vasitəsiylə "səyahət və raket atır ". Digər tərəfdən, ABŞ hərbi lansmanlarının niş bazarını təqib etmək üçün mövcud hər hansı bir plan yoxdur; Bezos, Blue Origin'in bu bazarda hər hansı bir dəyər katacağı yerdən əmin olmadığını söylədi.
Blue, 12 sentyabr 2016da, orbit raketinin, Dünyaya orbitdəki ilk Amerikalı astronavt şərəfinə orbit raketinin New Glenn olacağını və 7 metrlik çapı (23 fit) ilk etabının güclənəcəyini açıqladı. Yeddi Mavi Mənşə BE-4 motor. İlk mərhələ yenidən istifadə edilə bilər və eynilə yeni Shepard suborbital atma vasitəsiylə olduğu kimi şaquli olaraq enəcək.
New Glenn'in elan edildiyi tarixdə Bezos, New Glenn'in kənarındakı bir sonrakı layihənin nə olacağını New Armstrong olacağını açıqladı.
2016-ci ilin etibarilə Blue Origin, Jeff Bezos'un Amazon səhmlərin satışıyla maliyyələşdirilən, ildə 1 milyard dollar xərcləyirdi.
Mart 2017də, Blue Origin'in orbit peyk başlatmaları üçün ilk ödəmə başlanğıc müştərisini satın aldığı bildirildi. Eutelsat'ın 2022'de Blue Origin'in New Glenn orbit launch vasitəsi üzərində TV peykləri başlatmağa başlaması gözlənilir. {{İstinad siyahısı}}
[[Kateqoriya:Kosmik agentliklər]]
| 