Qazı İsa Savəci: Redaktələr arasındakı fərq

[[Fəzullah bin Ruzbehan Xunci ]] yazır кi, Qazi Isa Sədr istəyirdi кi, qanuni maliyyə tədbirləri həyata кеçirməкlə tamğa adlı ticarət vеrgisini aradan qaldırsın, alış-vеriş əməliyyatları gеnişlənsin, xəzinəyə gəlir gətirən mənbələr çoxalsın, «mal qapıları» (əbvab əlmal) açılsın.

Yaqub bəyin vəziri olan Qazı İsa Savəcinin tövsiyəsi ilə, üləma və hörmətə layiq olan bilginlərə də soyurqallar verilməyə başlanılmışdır. Ancağ bəzi şəxsiyətlərin bu cür imtiyazları qəbul etmədikləri də görünür. [[Sultan Yaqub bəy]], Qazı İsanın qardaşı olan Əli əfəndinin tövsiyəsi üzərinə dönəmin tanınmış şeyxlərindən olan

Gülşəniyə, [[Bərdə]] ətrafında arxlardan hər nə qədər qəbul üdərsə, özünə soyurgal olaraq verilməsini əmr edir. Ancaq, bütün israrlara rəğmən

[[Əmir Teymur]] zamanından bəri verilən soyurgalların xəzinəyə böyük faizlə

zərər verdiyini sultana ərz etmələrinə görə, [[Sultan Yaqub bəy]] soyurgalların ləğvi üçün fərmanlar yazılmasını əmr ütmişdir. Ancaq bu qərara bir çox əmir və əyanlar tərəfındən etirazlar gəlmişdi. Qazı İsa və Ağqoyunli şeyxlərindən Gülşəni arasında aparılan müzakirədə Gülşəni, Qazı İsaya Sultan [[Uzun Həsən]] bəy zamanında da belə vaqiələrin olduğunu bildirmiş və [[Sultan YaqubaYaqub bəy]]ə bir məktub göndərərək, daha öncəki sultanların seyyidlərə və üləmaya vermiş olduğu soyurgalların ləğv edilməsinin doğru olmadığını bildirmişdir. Buna görə [[Sultan Yaqub bəy]], yazılan fərmanların ləğv edilməsini əmr edərək, bu

Bu fəaliyyətə də, [[Sultan Yaqub bəy]] üzərində bir təsirə sahib olan saray tarixçisi [[Fəzlullah bin Ruzbehan Xunci]] şiddətlə qarşı çıxmışdır. Bununla birlikdə, Qazı İsanın soyurqallarla bağlı reformu haqqında ən çox bilgini də o vermişdi. Fəzlullaha görə Qazı İsa, əslındə insani fəzilətləri olan dəyərli bir insandı.

[[Fəzlullah bin Ruzbehan Xunci]], hər nə qədər soyurqalların qaldırılmaması üçün əmək sərf etmişsə də, soyurqalların dövlətə gətirmiş olduğu ağır mali itkiləri görən və bu məsələdə reform etməyi düşünən Qazı İsa, onun bu sahədəki nəticələrini bəyənməyib. Qazı İsa, düşüncəsində olan reformları gerçəkləşdirmək üçün fəaliyətə keçərək, ilk başda divan vəziri və müşrifi [[Şah Şərəfəddin Mahmud DeyləminiDeyləmi]]ni təyin etmişdi. Ayrıca, qardaşı İmaməddin Şəyx Əli əfəndini də özünə vəkil olaraq Şah Şərəfəddin Mahmuda qoşmuşdu.

Qazı İsa, [[Fars]] və [[Iraq]] işləri ilə ilgili böyük səlahiyyətlər verdiyi Şeyx Əli üçün bir səltanət nişanı (tuğrası) yazıb, vəzir Şərəfəddin Mahmud üçün də Sultandan səlahiyyət bildirən bir fərman alır. Rəbiüləvvəl 894/5 fevral [[1489]]-cu ildə, [[Şah Mahmud Deyləmi]] və Şeyx Əli, qışlaqdan ayrılaraq ilk duraqları olan Ordubazar yörəsinə varıb [[Iraq]] və [[Fars]] bölgələrinə bukavullar göndərərək, buralardaki bütün

Fəqət, bu sırada [[Sultan Yaqub bəy]]in ölməsinə görə (Azzavi III 1939: 276), soyurqalların qaldırılması sona çatmışdır. Ayrıca bu iş için təyin edilmiş olan Xoca Şeyx Əli, [[Şiraz]] hakiminin əlindən bir çox işkəncələrə məruz qalmış; zincirlərə vurularaq malı-mülkü yağmalanmış sonunda da Təbrizdə[[Təbriz]]də müxtəlif işkəncələrlə öldürülmüşdür (İsfahani: 373; Minorsky 1957: 98).

Laкin, onun istəкləri həyata кеçmədi və o Qarabağda[[Qarabağ]]da olarкən vəкil [[Sufi Xəlil bəy Mosullu-Türkman]] tərəfindən öldürüldü.