Şimali Makedoniya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 8:
|gerbi = Coat of arms of the Republic of Macedonia.svg
|xəritə = Europe location MKD.png
|rəsmi_dillər = [[Makedon dili|Makedon]]<br /> [[Alban dili|Alban]]
|paytaxt = [[Skopye]]
|koordinatlar = {{Coord|42|0|N|21|26|E|type:city}}
|ən_böyük_şəhər = paytaxt
|etnik_qruplar =
|idarəetmə_forması = [[Parlament respublikası]]
|vəzifə1 = [[Prezident]]
|vəzifə2 = Baş nazir
|vəzifəni_daşıyan1 = [[
|vəzifəni_daşıyan2 = [[
|müstəqillik_forması =
|müstəqillik = [[Yuqoslaviya|YSFR]]-dan
Sətir 59:
}}
'''
Ölkə 1993-cü ildə [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]na üzv seçilmişdir. Lakin Yunanıstan ilə Şimali Makedoniya arasında yaşanan [[Makedoniya adı uğrunda mübahisə|ad mübahisəsinə görə]] təşkilat çərçivəsində ölkənin adı Keçmiş Yuqoslaviya Respublikası Makedoniya kimi göstərilməyə başladı. Eyni ad bir çox beynəlxalq təşkilatlarda da istifadə olunmuşdur. 2018-ci ilin iyun ayında Yunanıstan və Makedoniya Prespa müqaviləsi imzalamışdır. Müqaviləyə əsasən hər iki tərəfin maraqlarına uyğun olaraq Makedoniyanın adı Şimali Makedoniya Respublikası ilə əvəz olunmalı idi. Ölkənin adının dəyişdirilməsi rəsmi olaraq 2019-cu ilin 12 fevral tarixində qüvvəyə mindi.
500 min nəfər əhalisi olan paytaxt [[Skopye]] eyni zamanda ölkənin ən böyük şəhəridir. Bu şəhər 1961-ci ildə zəlzələnəticəsində tamamilə dağılmış və yenidən qurulmuşdur. Hazırda ölkənin əsas sənaye və ticarət mərkəzidir. Makedoniyanın digər böyük şəhərləri bunlardır: [[Monastr]], [[Kumanovo]], [[Prilep]], [[Qalxandalan]], [[Ohri]], [[Veles]], [[İştip]], [[Qoçanı]], [[Gostivar]], [[Ustrumca]]. Ölkə ərazisinin çox hissəsini dərin vadiləri olan dağlar, dik yamacları olan təpəliklər və meşə massivləri tutur. Ölkədə 50-yə yaxın təbii və süni göl, eləcə də hündürlüyü 2,000 metrdən artıq 16 dağ var. Makedoniya ərazisində olan ən böyük göl [[Oxrid gölü]], ən uzun çay [[Vandar çayı]]dır.▼
[[Dənizə çıxışı olmayan dövlətlər]]dən olan Şimali Makedoniya şimalda [[Serbiya]], qərbdə [[Albaniya]], cənubda [[Yunanıstan]], şərqdə isə [[Bolqarıstan]] ilə qonşudur. Ölkə Yunanıstanın şimal hissəsini, Bolqarıstanın cənub-qərbini və Albaniyanın cənub-şərqini əhatə edən Makedoniya bölgəsində yerləşir. Şimali Makedoniya coğrafiyasının əsasını dağlar, dərələr və çaylar təşkil edir. 500 min nəfər əhalisi olan paytaxt [[Skopye]] eyni zamanda ölkənin ən böyük şəhəridir. Ölkə əhalisinin əsası [[makedonlar]]dan təşkil olunmuşdur. [[Makedoniyada albanlar|Albanlar]] ölkənin 25%-ni təşkil edir. Şimali Makedoniyada eyni zamanda bəlli sayda [[Makedoniya türkləri|türklər]], [[Qaraçılar|romanlar]], [[Makedoniya Respublikasında serblər|serblər]], [[Makedoniya Respublikasında boşnaklar|boşnaklar]], aromanlar və [[bolqar]]lar da yaşayır.
Ölkə [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın, [[Avropa Şurası]]nın, [[Frankofon]]un, [[Dünya Ticarət Təşkilatı]]nın, [[Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı]]nın üzvüdür. Makedoniya 2005-ci ilin dekabr ayından [[Avropa İttifaqı|Aİ]]-yə üzv olmaq üçün danışıqlar aparır. Bundan başqa ölkə [[Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı|NATO]]-ya üzv olmaq istəyən ölkələr sırasındadır.▼
Peoniya çarlığından başlayan ölkənin tarixi [[Qədim dünya|qədim zamanlar]]a dayanır. E.ə. 6-cı əsrdə ölkə ərazisi [[Əhəmənilər dövləti]]nin parçası olmuş və daha sonra 4-cü əsrdə [[Makedoniya çarlığı]] tərəfindən işğal olunmuşdur.
E.ə. 2-ci əsrdə Romalılar bölgəni fəth edərək, Makedoniya əyaləti ilə birləşdirmişdirlər. Ərazi [[Bizans İmperiyası]]nın tərkibində yer almış və dəfələrlə slavyan tayfalarının hücumuna məruz qalmışdır. Bizans, Bolqar və Serb imperiyaları arasında yaşanan çaxnaşmaların ardınca 14-cü əsrdən 20-ci əsrin əvvəllərinədək ərazi [[Osmanlı İmperiyası]]nın hökmranlığı altında qalmışdır. 1912-1913-cü illərdə baş verən [[Balkan müharibələri]]ndən sonra indiki Şimali Makedoniya ərazisi serblərin hökmranlığına keçmişdir. [[Birinci Dünya müharibəsi]]nin (1914-1918) ardınca Yuqoslaviya krallığı ilə birləşmiş, [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı bolqarlar ələ keçirmiş və 1945-ci ildə müharibədən sonra respublika olaraq yenidən yaranmış və 1965-ci ildən etibarən [[Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası]]nın bir pir parçası olmuşdur. Şimali Makedoniya 1991-ci ilədək Yuqoslaviyanın tərkibində Makedoniya Sosialist Respublikası kimi qalmışdır.
▲
== Adlandırılma ==
Sətir 76 ⟶ 81:
1991-ci ildə muxtar respublika Makedoniya, Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasının daxili döyüşlərə girdiyi dövrdə müstəqilliyini elan etmişdir.
== Coğrafiya ==
▲
== Əhali ==
| |||