Müqəddəs Pyotr bazilikası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Texniki düzəliş
KaraBakh (müzakirə | töhfələr)
Sətir 81:
Katolik inancına görə, otuz dörd illik missioner fəaliyyətindən sonra, [[Roma İmperiyası|Roma imperatoru]] [[Neron]]un hakimiyyəti dövründə, [[13 oktyabr]] [[64]]-cü ildə [[Roma]] şəhərinə gələn Pyotr, [[Həvari Pavel]]lə birlikdə şəhid edilmişdir. Onun şəhadəti [[Böyük Roma yanğını]]ndan sonra xristianların ən böyük itkilərindən biri idi. Origenin verdiyi məlumata görə, Pyotr öz istəyi ilə başı aşağı çarmıxa çəkilmişdir, çünki, özünü İsanın ölümünə layiq bilmirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.newadvent.org/cathen/11744a.htm |title=Catholic Encyclopedia: St. Peter, Prince of the Apostles |publisher=New Advent |date=1 February 1911 |accessdate=5 aprel 2017}}</ref> Çarmıxa çəkilmə [[Neronun sirki]]nin mərkəzində yerləşən [[Qədim Misir]] [[obelisk]]i yaxınlığında həyata keçirilmişdir.<ref name=JL-M/> Hazırda həmin obelisk [[Müqəddəs Pyotr meydanı]]nın mərkəzində yerləşir və Müqəddəs Pyotrun çarmıxa çəkilməsinin “şahidi” hesab edilir. Həmin obelisk Romanın ən qədim obelisklərindən biri hesab edilir.<ref>Frank J. Korn, ''Hidden Rome'' Paulist Press (2002)</ref>
 
Xristian ənənəsinə görə Müqəddəs Pyotrun cəsədi sikinsirkin xaricində, [[Vatikan təpəsi]]ndə, ölüm yerindən 150 metr (490&nbsp;ft) aralıda Via Kornelia yolu yaxınlığında dəfn edilmişdir. Via Kornelia yolu sirkin şərqindən qərbinə doğru uzanırdı ki, indi həmin ərazini Müqəddəs Pyotr bazilikası və meydanının cənub tərəfi tutur. Məzar üzərində ziyarətgah dəfndən bir neçə il sonra inşa edilmişdir. Üç yüz il sonra isə [[I Konstantin]]in əmri ilə məzar üzərində [[Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikası]] inşa edilmişdir.<ref name=JL-M/>
 
Hazırda Vatikan şəhərinin yerləşdiyi ərazi, Neronun sirkinin inşasından əvvəl böyük bir qəbirsanlıqqəbirstanlıq olmuşdur. Burda çoxsaylı xristian məzarlarının olmasının əsas səbəbi həm Neronun sirkində edam edilmiş xristianların bu ərazidə dəfn edilməsi, həm də Müqəddəs Pyotrun dəfn edilməsindən sonra, bir çox xristianların onun məzarı yaxınlığında dəfn edilməsidir.
 
[[1939]]-cu ildə [[XII Piy]]in hakimiyyəti dövründə, Müqəddəs Pyotr bazilikasının IX əsrdən bəri bağlı olan sərdabəsində 10 illik arxeoloji tədqiqatlara başlanılmışdır. Tədqiqatlar zamanı müxtəlif təbəqələrdən müxtəlif dövrlərə aid, [[VIII Kliment]]dən ([[1594]]) II Kalkista ([[1123]]) və I Qriqoriyə ([[590]]-[[604]]) kimi, ziymətliqiymətli daşlarla və qızılla bəzədilmiş parçaya bükülmüş sümüklərin üzərində inşa edilmiş bir neçə [[edikula]] aşkarlanmışdır. Baxmayaraq ki, yalnız mühüm şəxslərin cəsədi bu cür dəfn edilirdi, dəqiqliklə sümüklərin Müqəddəs Pyotra aid olmasını demək olmazdı. [[23 dekabr]] [[1950]]-ci ildə [[Milad]] qabağı radio çıxışı zamanı Papa [[XII Piy]] Müqəddəs Pyotrun məzarının aşkarlanmasını xəbər vermişdir.<ref>{{cite web |first=Steven |last=Hijmans |title=University of Alberta Express News | work=In search of St. Peter's Tomb | url=http://www.expressnews.ualberta.ca/article.cfm?id=794 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060125031014/http://www.expressnews.ualberta.ca/article.cfm?id=794|archivedate= | accessdate=5 aprel 2017}}</ref>
 
=== Köhnə Müqəddəs Pyotr bazilikası ===
Sətir 357:
 
Nefin birinci dayaqları qarşsında Papa [[XIII Benedikt]]in sifarişi ilə dizayner Aqostino Kornaççini və heykəltəraş Françesko Moderati tərəfindən hazırlanmış ([[1720]]-ci illərdə) 2 metr hündürlüyə malik qoşa [[keruvim]]lərin saxladığı iki Müqəddəs su hövzəsi dayanır. Girişdən başlayaraq döşəmə boyunca yerləşdirilmiş işarələrdə bazilikanın digər kilsələrlə müqayisəli ölçüləri göstərilmişdir. Nefin dayaqlarının dekorativ pilyastrlarında 38 papanın təsviri olan medalyonlar vardır. Pilyasterlər arasındakı nişlərdə isə 23 dini ordenin banisi olan müqəddəslərin heykəlləri vardır.
<gallery mode="packed" heights="180">
Şəkil:Benfoto-Roma2013-324.jpg | [[Avilalı Tereza]].
Şəkil:Benfoto-Roma2013-323.jpg | [[Vikenti de Pol]].
Sətir 370:
 
Konfessiyadakı nişlərdən birində Papa [[XIV Benedikt]] tərəfindən hədiyyə edilmiş və Müqəddəs Aqnes günü xeyir dua almış quzunun yunundan toxunmuş, qara xaçla bəzədilmiş ağ əlcəklərin saxlandığı urna (kül üçün vaza) vardır. Yüksək altar üzərində [[Müqəddəs Pyotr baldaxini|Berninin baldaxini]] yerləşir. Gümbəzi saxlayan dörd sütundakı nişlərdə, bazilikanın ilk dörd relikviyası ilə əlaqəli dörd nəhəng heykəl vardır: Andrea Bolgi tərəfindən hazırlanmış Müqəddəs Xaç və Müqəddəs Mismarlar tutan Müqəddəs Yelena, Bernini tərəfindən hazırlanmış [[Müqəddəs Longin heykəli (Bernini)|Müqəddəs nizə tutmuş Müqəddəs Longin]] (1639), Fransua Dükenua tərəfindən hazırlanmış Müqəddəs Andrey xaçı ilə Müqəddəs Andrey və tərəfindən hazırlanmış üzərində İsanın təsviri olan dəsmalı tutmuş Müqəddəs Veronika.
<gallery mode="packed" heights="200">
Şəkil:Saint Helena.jpg|Andrea Bolginin<br>''Müqəddəs Yelena''sı
Şəkil:Saint Longinus.jpg|Berninin<br>[[Müqəddəs Lonqin (Bernini)|''Müqəddəs Longin''i]]
Sətir 384:
Şimal qanadındakı ən böyük kapella Müqəddəs Rəbbani ayini kapellasıdır. Kapellada Pyetro da Kartona tərəfindən çəkilmiş “Müqəddəs üçlük” rəsmi qarşısında, [[Bernini]] tərəfindən [[1664]]-cü ildə, Bramantenin [[San-Pyetri-in-Montorioda]] inşa etdiyi [[Tempietto di Bramante|Tempietto]] məbədinin modeli əsasında hazırladığı və iki mələk tərəfindən saxlanan böyük ibadətgah dayanır. Yaxınlıqda “Bizim köməkçi Ledi” altarı və Papalar XIII və XIV Qreqorilərin Kamillio Ruskoni tərəfindən hazırlanmış heykəlləri yerləşir. Şimal qanadının sonunda [[Qverçino]] tərəfindən [[1623]]-cü ildə işlənmiş Müqəddəs Petronillanın dəfni altarı və Müqəddəs Petronillanın relikviyaları yerləşir.
 
<gallery mode="packed" heights="180">
Şəkil:Michelangelo's Pietà, St Peter's Basilica (1498–99).jpg |[[Mikelancelo]]nun [[Pyeta (Mikelancelo)|''Pyeta'']]sı
Şəkil:0 Monument funéraire de Christine de Suède - St-Pierre - Vatican (1).JPG| İsveç kraliçası Kristinanın abidəsi.
Sətir 402:
Bernini tərəfindən hazırlanmış və Liz-Miln tərəfindən ''“barokko dövrünün ən möhtəşəm məzarlarından biri”'' adlandırılmış Roma Papası [[VII Aleksandrın məzarı]] cənub qanadının sonunda yerləşir. Məzar çox əlaverişsiz mövqeyə malikdir. O, qapı üzərində kiçik nişdə yerləşsə də, Bernini qapını simvolik formada istifadə etmişdir. Papa Aleksandr üzü bayıra yerləşdirilmiş məzar üzərində diz çökmüşdür. Məzar qırmızı mərmərdən işlənmiş naxışlı kəfən tərəfindən dəstəklənir və yalnız ikisi görünən dörd qadın fiquru tərəfindən saxlanılır. Onlar xeyirxahlıq və həqiqəti simvolizə edirlər. Həqiqətin ayağı yer kürəsi üzərində dayanır və onun baş barmağına protestant [[İngiltərə]]dən çıxan mıx batır. Sanki qədim məzardan çıxırmış kimi görünən [[ölüm]]ün skeletvari qanadlı fiquru kəfən altında görünməz olsa da, bir əlini bayıra çıxararaq qum saatını diz çökmüş Papanın fiquruna tərəf uzadır.
 
<gallery mode="packed" heights="180">
Şəkil:Maria Clementina Sobieski Memorial.JPG |Mariya Klementina Sobieska abidəsi
Şəkil:Памятник последним Стюартам.jpg| Kral Stüartları abidəsi