Görünən ulduz ölçüsü: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası Görünmə böyüklüyü səhifəsinin adını Görünən ulduz ölçüsü olaraq dəyişdi.: Bu astronomik termindir və düzgün tə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Astrofizika]]<nowiki/>da işıqlanmanın fiziki analoqu olaraq ulduz ölçüsü adanlanan kəmiyyətdən istifadə edilir.
== Tarixi ==
Ulduz ölçüsü ilk astrofotometrik anlayışdır. Hələ [[Hipparx]] eramızdan əvvəl II yüzillikdə gözlə seçilən [[ulduz]]<nowiki/>ları işıqlanmalarına görə altı ulduz ölçüsünə ayırmışdı. O, qəbul etmişdi ki, ən parlaq (işıqlı) ulduzun ulduz ölçüsü 1, ən zəifinki isə 6-dır.
Parlaqlığın ulduz ölçüsü vasitəsilə qiymətləndirilməsi fiziki, daha doğrusu fizioloji və psixoloji əsasları yalnız Hipparxdan iki min il sonra XIX yüzillikdə Veber və Fexner tərəfindən müəyyən edilmişdir. [[Veber-Fexner qanunu]]: hər hansı qıcıqlandırıcı təsirin hiss olunmasındakı dəyişiklik həmin qıcıqlandırıcı amilin nisbi dəyişməsi ilə düz mütənasibdir. Bu qanunu ulduz ölçüsü anlayışına tətbiq etsək, [[Kainat]] obyektinə qıcıqlandırıcı, [[İşıq qəbulediciləri|qəbuledici]]<nowiki/>yə (gözə, [[fotoemulsiya]]<nowiki/>ya, [[fotolent]]ə və s.) hissiyat mərkəzi kimi baxa bilərik . Qıcıqlandırıcının obyektiv meyarı onun qəbuledicidə yaratdığı işıqlanmadır, ulduz ölçüsü isə bu işıqlanmanın qəbulediciyə təsiri deməkdir. Burada Veber-Fexner qanunu belə ifadə olunur qıcıqlandırıcı (işıqlanma) həndəsi silsilə ilə dəyişəndə, hissiyat (ulduz ölçüsü) ədədi silsilə ilə dəyişir. Deyilənlərə əsasən aşağıdakı ifadəni yazmaq olar:
<math>m-m_0=C_1\lg{E \over E_0}</math>
Burada m və m<sub>0</sub> işıqlanmaları, E və E<sub>0</sub> olan obyektlərin uyğun ulduz ölçüləridir.
Astronomik obyektin '''görünmə böyüklüyü''' atmosferin yoxluğunda Yer planetindəki izləyicinin gördüyü astronomik obyektin parlaqlığının ölçüsüdür. Görünmə böyüklüyünün dəyəri mənfi, [[0 (ədəd)|0]] və müsbət dəyərlər ola bilər. Parlaqlıq, pozitivdən mənfiyə doğru sürüşdükcə artmaqdadır. İki cür parlaqlıq var.
| |||