Vikipediya

Görünən ulduz ölçüsü: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
Ulduz ölçüsü-mənbəyin işıq şüalarına perpendikulyar qoyulmuş səthin həmin mənbə tərəfindən nisbi işıqlanmasının əsası 2,512 olan mənfi işarəli loqarifmidir.
[[Astrofizika]]<nowiki/>da işıqlanmanın fiziki analoqu olaraq ulduz ölçüsü adanlanan kəmiyyətdən istifadə edilir. ▼
 
Görünən ulduz ölçüsü və ya vizual ulduz ölçüsü-adi gözlə vizual fotometr adlanan qəbuledici vasitəsilə təyin olunan ulduz ölçüsüdür.
 
▲[[Astrofizika]]<nowiki/>da işıqlanmanın fiziki analoqu olaraq ulduz ölçüsü adanlanan kəmiyyətdən istifadə edilir.<ref name=":0">R.Ə. Hüseynov, Astronomiya, Bakı, 1997</ref>
 
 
== Tarixi ==
Sətir 8 ⟶ 13:
<math>m-m_0=C_1\lg{E \over E_0}</math>
 
Burada m və m<sub>0</sub> işıqlanmaları, E və E<sub>0</sub> olan obyektlərin uyğun ulduz ölçüləridir. [[Ptolemey]]<nowiki/>in Almakestində 1000-dən artıq ulduzun ulduz ölçüsü verilmişdir. Bu ulduzların ulduz ölçülərinin müasir təyini göstərir ki, iki ulduzun ulduz ölçüləri fərqi vahidə bərabər olarsa, yəni m-m<sub>0</sub>=1 olarsa, onda ulduz ölçüsü m<sub>0</sub> olan ulduz, ulduz ölçüsü m olan ulduzdan 2,5 dəfə parlaqdır. Odur ki, yuxarıdakı ifadəyə əsasən
 
<math>C_1={1 \over \lg2,5}\simeq-2,512</math>
Astronomik obyektin '''görünmə böyüklüyü''' atmosferin yoxluğunda Yer planetindəki izləyicinin gördüyü astronomik obyektin parlaqlığının ölçüsüdür. Görünmə böyüklüyünün dəyəri mənfi, [[0 (ədəd)|0]] və müsbət dəyərlər ola bilər. Parlaqlıq, pozitivdən mənfiyə doğru sürüşdükcə artmaqdadır. İki cür parlaqlıq var.
 
== Poqson düsturu ==
'''Görünən Parlaqlıq (m):''' [[Göz]] durbin [[teleskop]] kimi [[işıq]] alıcısına çatan işığın parlaqlıq dəyərinə görünən parlaqlıq (m) deyilir. Bunun üçün [[qütb ulduzu]]nun görünən parlaqlığı +2,[[12]] görünən parlaqlıq qəbul edilərək [[ulduz]]un parlaqlığı qütb ulduzu ilə müqayisə edilərək görünən parlaqlıq müəyyən edilir.
1879-cu ildə ingilis astronomu Poqson təklif etmişdir ki, C1=2,500 qəbul edilsin, çünki, <math>lg 2,512=0,4000={1 \over 2,500}</math>-dir. Beləliklə birinci ifadə əvəzinə
 
[[Günəş]]in görünən parlaqlığı: m = -26,84 görünmə böyüklüyündədir
 
<math>m-m_0=-2,5\lg{E \over E_0}</math> yaxud, <math>\lg{E \over E_0}=-0,4(m-m_0)</math>olar.
[[Aldebaran]]ın görünən parlaqlığı: m = -1,06 görünmə böyüklüyündədir
 
Bu ifadələr Poqson düsturu adlanır. Poqson düsturu iki obyektin işıqlanmaları nisbəti məlum olduqda onların ulduz ölçüləri fərqini və ya tərsinə- məlum ulduz ölçüləri fərqinə görə onların işıqlanmaları nisbətini tapmağa imkan verir.<ref name=":0" />
[[Antares]]in görünən parlaqlığı: m [[Bərabər işarəsi|=]] +1,22 görünmə böyüklüyündədir
 
[[Sirius]]un görünən parlaqlığı: m = -1[[Vergül|,]]58 görünmə böyüklüyündədir
 
'''Mütləq Parlaqlıq (M):''' Ulduzların [[Məsafə|uzaqlığına]] görə dəyişməyən parlaqlıq [[Astronomik Vahid|vahididir]]. Bir ulduzun [[10]] [[parsek]] uzaqlıqda düşünüldüyü [[zaman]] sahib olduğu parlaqlıq dəyərinə o ulduzun mütləq parlaqlığı deyilir.
 
Günəşin mütləq parlaqlığı: M = +4,85 görünmə böyüklüyündədir
 
Aldebaranın ulduzunun mütləq parlaqlığı: M = -0,1 görünmə böyüklüyündədir
 
Sirius A ulduzunun mütləq parlaqlığı: M = +1,3 görünmə böyüklüyündədir
 
== İstinadlar ==
<references /><br />
<references />[http://www.astronomi.net.tr/astronomi/1051/astronomide-kullanilan-uzaklik-ve-parlaklik-birimleri.aspx Astronomi Birimleri]{{astronomiya-qaralama}}
 
[[Kateqoriya:Astronomiya]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Görünən_ulduz_ölçüsü"