17:06, 20 fevral 2019 tarixindəki versiya redaktə Qaziyev ayxan (müzakirə \| töhfələr) 16 redaktə →‎Tomson modeli. ← Əvvəlki redaktə		17:07, 20 fevral 2019 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Nemoralis (müzakirə \| töhfələr) İnterfeys inzibatçıları, İnzibatçılar 60.690 redaktə k Qaziyev ayxan tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Araz Yaquboglu tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma Sonrakı redaktə →
Sətir 7: == Atom modelləri == Atom modelləri izolə olunmuş atomların quruluşunu əks etdirir. === '''Demokrit- Levkipp modeli''' === Demokrit hesab edirdi ki, istənilən əşyanın xarakteri – onun kütləsi, forması və s. onun atomlarınn xassələri ilə təyin olunur. Məsələn, alovda atomlar daha itidir, buna görə də o yanma qabiliyyətinə malikdir. Bərk cisimlərdə onlar kələ-kötürdülər, ona görə də, onlar bir-biri ilə möhkəm əlaqədə olurlar, suda onlar hamardırlar, bu da suyun axmasına imkan verir. İnsan qəlbi (ruhu da) də Demokritə görə atomlardan təşkil olunmuşdur. Demokrit öz hipotezini atomistlik adlandırırdı. Demokrit ilə yanaşı onun müəllimi Levkipp də atomist olmuşdur. Həmin dövrdə atomistlik hipotezinin qəbul olunmamasının səbəbi Demokrit və Levkippdən daha şöhrətli olan Aristotelin (Ərəstu, Ərəstun) atomu qəbul etməməsi idi. O qəbul edirdi ki, Demokritin atom hipotezinin əsas hissəsi olan boşluq mövcud ola bilməz. Hətta o belə bir postulatın müəllifi idi *'''Nature not abhorret vakuum (Təbiət boşluğa dözmür).<ref>E.Məmmədov,N.Abışov,R.Süleymanov,E.Allahyarov\| Uşaqlar üçün Ensiklopediya. Kimya, "Şərq-Qərb" nəşriyyatı, 2017</ref> Bu postulat uzun müddət aristotel fizikasının əsas postulatı olmuşdur. === '''[[J. J. Thomson\|Tomson]] modeli.''' === Alimlər atomun bərabər sayda müsbət və mənfi yüklü zərrəciklərdən təşkil olunduğunu XIX əsrin əvvəllərindən bilirdilər. İngilis fiziki C.C.Tomson (qısaca Ci- Ci<ref name="ICES">{{cite book\|author=E.Məmmədov,N.Abışov,R.Süleymanov,E.Allahyarov\|title=Uşaqlar üçün Ensiklopediya.Kimya\|date=2008\|publisher="Şərq-Qərb" nəşriyyatı\|location=Bakı\|page=səh 58\|accessdate=9 iyul 2017}}</ref>) 1897-ci ildə elektronu kəşf etdi və müəyyən olundu ki, elektron hidrogen atomunun kütləsindən təxminən 2000 dəfə kiçikdir. Bir tərəfdən bu fakta, digər tərəfdən atomun neytral olması faktına əsaslanaraq Ci- Ci 1903-cü ildə atomun quruluşunun ikinci modelini irəli sürür.<ref name="Fizika">{{cite book\|author=M.Murquzuv,R.Abdurazaqov,R.Əliyev,D.Əliyeva\|title=Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün fizika fənni üzrə dərslik\|date=2016\|publisher="Bakı" nəşriyyatı\|location=Bakı\|page=səh 174\|accessdate=9 iyul 2017}}</ref> === '''Saturn modeli.''' === [[1904]]-cü il. Burada atom ətrafında orbit üzrə elektronlar fırlanan kiçik müsbət yüklü nüvədən ibarətdir. Sətir 46 ⟶ 53: == Atomun quruluşu == Atom [[atom nüvəsi\|nüvədən]] və onun ətrafında hərəkət edən [[elektron]]lardan ibarətdir. Atomun nüvəsi öz növbəsində [[proton]]lardan və [[neytron]]lardan ibarətdir. Elektron -1 elektrik yükünə, proton +1 elektrik yükünə malikdir, neytron elektrik yükü daşımır. Bütün elementlərin atomları eyni elektron, eyni proton və eyni neytronlardan yaranmışdır. Lakin elementlər atomlarındakı protonların sayı ilə fərqlənirlər. Nüvədəki protonların sayı elementin atom nömrəsini təşkil edir. Proton və neytron ikisi birlikdə [[nukleon]], yəni "nüvəyə (''ingilis'': nucleus) aid olan" adlanırlar. == Atomun ölçüsü == Atom təqribən 0.2 - 0.5 mmnm ölçüyə malikdir. Buna görə də onun adi işıqda və adi mikroskop vasitəsilə görünməsi mümkün deyil. Lakin müxtəlif təcrübələr atomun mövcudiyyətini aşkar ~~et''''''məyə~~etməyə imkan verir. Son onilliklərdə subnanometr miqyasda görüntü əldə etmək imkanı verən mikroskoplar işlənib hazırlanmışdır, bunların vasitəsilə atomları izləmək mümkündür. Belə mikroskoplardan biri 1984-cü ildə İsveçrədə IBM laboratoriyasında hazırlanmışdır və onun yaradıcıları (Gerd Binning və Heinrich Rohrer) bu icada görə Nobel mükafatına layiq görülmüşlər. == İonlar və izotoplar ==

Atom: Redaktələr arasındakı fərq