Qolden Qeyt körpüsü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k dil şablonunun tənzimlənməsi, typos fixed: lahiyə → layihə using AWB
Sətir 1:
{{Tarixi abidə
|adı = Golden Gate körpüsü
|orijinal adı = {{langDil-en|Golden Gate Bridge}}
|şəkil = [[Şəkil:Golden Gate Bridge 0002.jpg|300px]]
|şəkil_izah =
Sətir 48:
}}
 
'''Golden Gate körpüsü''' ({{langDil-en|Golden Gate Bridge}}) — [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın [[Kaliforniya]] ştatındakı, [[San-Fransisko körfəzi]]nin girişində, Golden Gate boğazı üzərində yerləşən körpü. Golden Gate körpüsünün inşasına [[1933]]-cü ilin [[5 yanvar]] tarixində başlanılmışdır. Köprü asma formasında olub, polad metalından hazırlanmışdır. Köprü hal-hazırda dünyanın ən uzun yeddinci asma körpüsü hesab olunur.
Köprünün uzunluğu 2.73 km, polad dirəklər arasındakı məsafə isə 1.28 km'dir. Golden Gate körpüsü su səviyyəsindən 235 metr yüksəklikdə yerləşir və nəqiliyyat vasitələrinin istifadəsi üçün nəzərdə tutulan 6 zolaqlı yola malikdir. Körpü [[San-Fransisko]] şəhərinin ''Marin County'' ilə ''Napa''
və ''Sonoma Valley'' səmtlərini birləşdirir.
 
== Körpünün inşası ==
Körfəzdə körpünün tikilməsi fikri XIX əsrin ortalarında mövcud idi. Ançaq həmin dövrdə kiçik tutumlu gəmilərlə körfəz sahilləri arasında səfərlər həyata keçirilirdi və belə bahalı bir lahiyəninlayihənin icrası real görünmürdü. Körpünün inşaatı [[1933]]-cü ilin [[5 yanvar]] tarixində başladı və [[1937]]-ci ilin [[27 may]] tarixində yekunlaşdı. Körpünün inşaatına Yozef Ştraus adlı memar rəhbərlik edirdi, inşaat prosesi zamanı 11 işçi təhlükəsizlik təminatının aşağı olması səbəbindən həlak olmuşdur. Golden Gate körpüsünün inşaatı zamanı həmin dövr üçün mümkünsüz görünən bir çox rekordlar qırılmışdır. Ən yüksək dirək (227 m) ən uzun (2.332 m), ən qalın kəndir (92 sm) və ən böyük sualtı dayaqlardan ilk dəfə olaraq Golden Gate körpüsünün inşaatı zamanı istifadə edilmişdir.
 
Boğazdan yüksək axıntını olması körpünün daha davamlı olmasını zərüri edirdi, bu səbədən sualtı dayaqların daha möhkəm hazırlanmasına ciddi önəm verilmişdir. [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın simvollarından birinə cevirlən Golden Gate körpüsünün tikilməyə başladığı [[1933]]-cü il ölkənin dərin böhran keçiridiyi bir dövr idi və ölkə boyunca kütləvi işsizlik və açlıq yaşanırdı. Ançaq bütün cətinliklərə baxmayaraq 35 milyon dollar xərçlənməklə körpünün tikintisi 5 ilə tamamlanmışdır. Körpünün toplam ağırlığı 887.000 tondur. [[1964]]-cü ildə [[Nyu-York]] şəhərində Verrazano-Narrows Köprüsünün istifadəyə verilməsinə qədər Golden Gate körpüsün dünyanın ən uzun asma körpüsü ünvanını öz əlində saxlamışdır.
 
=== Half Way to Hell Club ===
Körpünün inşası zamanı işçilərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün körpünün alt hissəsinə, tor şəkilli təhlükəsizlik xətti çəkilmişdi. Həmin xətt 19 işçinin həyatını xilas etmiş və həmin işçilər daha sonra ({{langDil-en|Half Way to Hell Club}}) yəni ({{dil-az|Cəhənnəmin yarı yolu}}) adlı klub yaratmışdılar. Tikintinin son dövründə xəttdə baş verən problem işçilərin yıxılmasına səbəb olmuş və 10 nəfər işçi faciəvi şəkildə həlak olmuşdur.
 
== Açılışı ==
[[1937]]-ci ilin [[27 may]]ında saat 12:00 da [[Ağ Ev]]dən prezident [[Franklin Delano Ruzvelt]] tərəfindən körpünün açılması üçün teleqraf siqanlı göndərildi. Açılış zamanı ənənəvi körpü açılışlarında istifadə edilən qırımızı lentdən yox, zəncirdən istifadə olunmuşdur. Hal-hazırda Golden Gate körpüsündən gün ərzində 100.000 maşın keçir və bu say il ərzində 10% olmaqla artmaqdadır. Şəhərdən qayıdanlar üçün keçid qiyməti 2,50 dollar təşgil edir. Golden Gate körpüsü San Fransisko-Okland Bey körpüsündən fərqli olaraq paslanmayan metaldan hazırlanmamışdır və buda körpüyə il boyu ciddi baxım tələb edir
 
Körpüdə intihar hadisələrinə də çox rast gəlinir.