Kardiogen şok: Redaktələr arasındakı fərq

|MeshID = D012770 |

}}

 

== Səbəbləri ==

Kardion şokun təsadüflərinin 80%-i xüsusən sənaye ölkələrində, miokard infarktının və ürək ritm pozğunluqlarının payına,<ref name="Pell">Pell JP, Sirel JM, Marsden AK et al.: ''Presentation, management, and outcome of out of hospital cardiopulmonary arrest: comparison by underlying aetiology''. Heart (2003) 89:839–842. PMID 12860852</ref> ağciyər patologiyalarının payına 4%-i, beyin patologiyalarının (insultların) payına 2%-i, ağciyər emboliyası və digər patologiyaların (travmalar(3 %), boğulmalar(2 %), zəhərlənmələr(2 %) və tok vurma hallarının) payına 9%-i düşür.

 

* Mədəciklərin fibrilyasiyası – ürək əzələsinin yığılma qabiliyyəti ürək əzələ liflərinin kordinasiyasız, asinxron, xaotik işi nəticəsində pozulmuş olur.

* Nəbz defisitli mədəcik taxikardiyası – ürək döyüntülərinin sayı çox olduğundan diastola fazasının müddəti çox qısalmış olması diastolik və müvafiq olaraq sistolik həcmi azaltmış olur. Nəticədə qovulmuş qanın azlığı nəbzin dolğunluğunu təmin edə bilmir.

 

== Klinik mənzərə ==

Hipoperfuziya vəziyyəti bir neçə klinik əlamətlərlə: 1) psixik statusun pozulması – narahatlıq, həyacan, huşun qaralması; 2) soyuq tərlə örtülmüş yapışqan dəri; 3) sutkalıq sidiyin – [[diurez]]in azalması (>20ml/saatda). Əksər kardiogen şoklu xəstələrdə sinus taxikardiyası: periferik damarlar üzərində zəif sapvari nəbz müşahidə olunur. Bir çox hallarda isə yanaşı [[taxipnoe]] – tənginəfəslik (tənəffüsün sayı 1dəqiqədə 20 dən çox olur) qeyd olunur.

[[Şəkil:Carotidian pulse.png|thumb|250px|right|[[Ümumi yuxu arteriyası]] üzərində nəbzin müayinəsi]]

# EKQ: infarkt əlamətləri, ritm pozğunluğu (sinus taxikardiyası, səyirici aritmiya, mədəcik taxikardiyası, ürəyin fibrilyasiyası);

# Rentgen: Ağciyər ödemi, gərginlik pnevmotoraksı, [[respirator distress sindrom]]

 

== Müalicə ==

Kardiogen şok qan dövranının dayanması kimi təcili ürək-ağciyər canlandırilması – reanimasiya tədbirləri tələb edir. Bu renimasion tədbirlərə ürəyin qapalı masajı və süni tənəffüs aiddir. bu reanimasion tədbirlər sonra medikamentoz müalicə və defibrilyasiya kimi tədbirlərlə davam etdirilir.

 

# Effektli tənəffüsü və oksigenasiyanı təmin etmək: arterial qanda oksigenin parsial təzyiqini (Po₂) 70 mmHg sütunundan yuxarı qaldırmaq.

# Hipovolemiya zamanı ümumi dövr edən qanın həcmini bərpa etmək üçün vena daxilinə məhlullar yeridilməlidir.

# Ritm pozğunluğunu, qələvi-turşu müvazinətini tarazlamaq.

 

 

{| class="standard" border="1" frame="box" style="background-color:#EEEEEE;" align="left" cellpadding="3"

|5.||[[Milrinon]] ||50 mkq/kq 10 dəqiqə ərzində, ardınca perfuzamat: 0,375-0,750 mkq/(kqxdəq) ||Ritm pozğunluğu, baş ağrısı

|-

[[Şəkil:EKQ medecik taxikardiyasi.png|thumb|left|380px|Kardiogen şok zamanı qeydə alınmış EKQ – Mədəcik taxikardiyası]][[Şəkil:PanoramaKardiogen şok.jpg|760px||thumb|Elektrokardiostimulyatorlar (daxilə və xaricə implantasiya üçün), Defibrilyator,]]

 

Kardiogen şoklu xəstələr adətən vahimə və qorxu içində olurlar. Belə xəstələrə tibbi personal tərəfindən son dərəcə diqqət göstərilməidir. Tez bir zamanda xəstənin vəyizzəti qiymətləndirilməli, lazımi fizikal müayinələr aparılmalıdır. Əsas diqqət bu vəziyyəti törətmiş potensial faktora yönəldilməli və tezliklə aradan qaldırılmalıdır. Beləki gərginlik pnevmotoraksda təcili plevra drenajının qoyulması və ya ürək tamponadasında perikadosentezaaparmaqla tezliklə kliniki vəziyyəti yaxşılaşdırmaq olar. Təcili vena əldə etməklə intensiv infuziya və kataxolamin preparatları zeritməklə qan təzyiqini normallaşdırmaq mümkündür. Tənəffüs sisteminin funksiyasını süni tənəffüslə təmin etməklə toxumaların oksigen çatışmamazlığını aradan qaldırmaq mümkündür. Xəstənin nəfəsini adekvat təmin etmək üçün təcili intubasiya edilərək (tənəffüs yoluna – traxeyadaxili nəfəs borusu yeritməklə) süni tənəffüs aparatına qoşulması vacibdir. Arterial qanda oksigenin parsial təzyiqi (Po2) 70 mmHg sütunundan yuxarı təmin edilməlidir.

Kardiogen şoku törətmiş potensial faktor ürək ritminin pozğunluğu olarsa dərhal onu aradan qaldırmaq vacibdir. Bradikardiyalı ritm pozğunluğunda ilkin olaraq parasimpatolitik preparatlardan, məsələn [[atropin sulfat]]dan istifadə edərək ürək vurğularının sayını və nəbzi norma həddinə çatdırmaq lazımdır. Cavab olmadıqda isə təcili xarici və ya transvenoz yolla [[Elektrokardiostimulyator|EKS (Elektrokardiostimulyator)]] tətbiq etməklə ürək vurğularının sayını və nəbzi bərpa etmək lazımdır. Kardiogen şoka səbəb taxiaritmik formalı ürək ritm pozğunluğu: mədəcik taxikardiyası, qulaqcıqların sayirici aritmiyası olarsa dərhal kardioversiya tətbiq edilməlidir. Sinus ritmini təmin etmək üçün aritmiyalar əleyhinə preparatlardan da istifadə etmək olar.

Kardiogen şok zamanı tətbiq edilən invaziv manipulyasiyalardan bibi də [[aortadaxili balon kontrapulsasiya]] – ADBK-dir. Bu invasiv üsul adətən miokardın massiv işemiyası nəticəsində inkişaf edən kardiogen şoklarda daha effektlidir. Burada məqsəd ürəyin [[Tac arteriyalar|tac damarların]] perfuziyasını və miokardın oksigen təchizatını adekvat təmin etməklə ürək əzələsinin qüvvəsini bərpa etməkdir.

 

 

== İstinadlar ==

== Mənbələr ==

* AlcanK.E., StertzerS.H., Wallsh E., Bruno M.S., De Pasquale N.P. Current status of intraaortic ballon counterpulsation in critical care cardiologiy. Crit.Care Med., 1984; 12: 489-495.

* [[Ebşteyn anomaliyası]]

{{Şok}}

[[Kateqoriya:Kardiologiya]]

[[Kateqoriya:Şok]]

[[he:דום לב]]

[[ja:心停止]]