"Fəxrəddin ər-Razi" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Fəxrəddin ər-Razi (redaktə)

21:25, 13 mart 2019 versiyası

584 bayt əlavə edildi ,  1 il öncə
Düzəlişin təsviri yoxdur.
k (Sortilegus Fəxrəddin Razi səhifəsinin adını Fəxrəddin ər-Razi olaraq dəyişdi.)
{{Şəxs
{{digər məna|Razi}}
|Adı = Fəxrəddin ər-Razi
'''Fəxrəddin Razi''' (Rey, [[6 fevral]] [[1149]] - Herat, [[29 mart]] [[1210]]) Fars islam alimi və [[fizika|fizikçi]].
|Orijinal adı = Məhəmməd ibn Ömər əl-Hüseyn ət-Taymi əl-Bəkri ər-Razi
|Şəkil =
|Şəklin ölçüsü =
|Şəklin izahı =
|Digər adı = Fəxrəddin, ibn əl-Hatib
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1149||}}
|Doğum yeri = [[Rey]], [[İran]], [[Abbasilər xilafəti]]
|Vəfatı = {{vəfat tarixi|1209||}}
|Vəfat yeri = [[Herat]], [[Əfqanıstan]], [[Quri Sultanlığı]]
|Vəfat səbəbi =
|Atası = Ömər əl-Hüseyn ər-Razi
|Anası =
|Həyat yoldaşı =
|Uşaqları =
|Peşəsi = filosof, riyaziyyatçı
|Vətəndaşlıq =
|Milliyət =
|İxtisası =
|Təhsili =
|Fəaliyyəti =
|Tanınır =
|Fəaliyyət illəri =
|Mükafatları =
|imdb id =
|İmzası =
|Sayt =
}}
 
'''Fəxrəddin Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər ər-Razi''', daha çox'''Fəxrəddin ər-Razi''' ({{lang-ar|فخرالدین الرازی}} kimi tanınır; hicri 1149, Rey — hicri 1209, [[Herat]]) — əşirət qələminin tanınmış nümayəndəsi, altıncı [[mücəddid]]. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. Yarımçıq olan məşhur Məfatih əl-qayb təfsiri ona məxsusdur. Bu təfsiri o, mutazilit əz-Zəmaxşarinin təfsirinə cavab olaraq yazmışdır.
 
== Биография ==
Tam adı Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər əl-Hüseyn ət-Taymi əl-Bəkri ət-Təbaristani Fəxrəddin ər-Razi olan filosof 1149-cu ildə Reydə anadan olmuşdur. Atası Rey şəhərinin hatibi olmuşdur. Buna görə də onu İbn əl-Hatib (hatibin oğlu) deyə çağırmışlar. Şafi fiqhi, üsul əl-fiqh sahəsində ilk təhsilini atasından və əl-Kamal əs-Simnanidən almışdır. Fəlsəfəni isə Məcduddin əl-Cilidən öyrənmişdir.
 
Ər-Razi Orta Şərq şəhərlərini gəzib dolaşmışdır. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. O, Heratda mədrəsə qurmuş və həyatının son illərini elə bu mədrəsədə keçirmişdir.
 
== Əsərləri ==
* Məfatih əl-qayb
{{qaralama-az}}
* Əsas ət-təqdis fi ilm əl-kəlam
:1) Mefâtih-ül-Gayb: Tefsîr-i Kəbîr deyə bilinir. Burhâneddîn Nəsafî, bu təfsiri telhis etmiş (kısaltmış) ve Vâdıh adını vermiştir. Muhammed bin el-Kâdı Ayasuluğ da telhis etmiştir.
* Cəmi əl-ölüm
:2) Muhassalu Efkar-il-Mütəkaddimîn vel-Müteahhirîn minel-Ulemâ vel-yaxşı vel-Mütekellimîn,
* Ər-Risalə əl-kəmaliyə fi-l-həqaik əl ilahiyə
:3) İrşad-ün-Nüzzâr ilə Lətaifi-il-Esrar
* Cahardaq risalə
:4) Uyûn-ül-Mesâil,
* Əl-Məbahis əş-şərqiyə
:5) El-Mahsûl,
* Lübub əl-işarət
:6) El-Burhân,
* Əl-Ərbain fi üsul əd-din
:7) Nihâyet-ül-Îcâz fî Dirâyet-il-Îcâz,
* Etiqadat firəq əl-müslimin va-əl-müşrikin
:8) Meâlimü Usûl-id-Dîn,
* Mühəssəl əfkar əl-mütəqəddimin da-l-Mütəahhirin
:9) KitâbüFedâil-is-Sahâbe,
:10) Kitâb-ül-Ahlâk,
:11) Şerhü Vecîz-lil-Gazâlî,
:12) Menâkıbu İmâm-ıŞâfiî (Matbudur),
:13) Tehzîb-üd-Delâil,
:14) Kitâb-ı Esrâr-ül-Kelâm,
:15) Şerhü Nehc-ül-Belâga,
:16) Kitâb-ül-Kazâ vel-Kader,
:17) Kitâbu Ta'cîz-il-Felâsife,
:18) Kitâb-ül-Berâhin-il-Behâiyye,
:19) Kitâb-ül-Hamsîn fî Usûl-id-dîn,
:20) Kitâb-ül-Hak vel-Ba's,
:21) Kitâbu İsmet-il-Enbiyâ,
:22) Risâletün fin-Nübüvvât,
:23) Esrâr-ül-Mevedde fî Ba'dı Süver-il-Kur'ân-il-Kerîm,
:24) Kitâb-ül-Firâset,
:25) Kitâbün-fî Zemm-id-Dünyâ,
:26) Kitâb-üz-Zübde,
:27) El-Mulehhas,
:28) El-Metâlib-ül-Âliyye,
:29) Kitâbün fil-Hendese,
:30) Kitâb-ül-Câmi'il-Kebîr,
:31) Kitâbu Musâderet-i Oklides,
:32) Kitâbün fil-Kabz,
:33) Risâletün fin-Nefs,
:34) Kitâb-ı Umdet-ün-Nezzâr ve Zînet-ül-Efkâr,
:35) Risâletün fit-Tenbîh alâ Ba'd,
:36) Meâlimü Usûl-id-dîn.
 
== Həmçinin Baxİstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
* [[Mövlana]]
* [[Əxi Əvrən]]
 
== Xarici keçidlərƏdəbiyyat ==
* ''Наймов Н.'' Фахриддин Рази. // Из философского наследия народов Ближнего и Среднего Востока. — Ташкент, 1972, — С. 199—233.
* [http://www.yesevi.org/tdbm/bibliyografya/fahruddinirazi4.html Türkiyə kitabxanalarında olan əl yazması əsərləri]
* ''Кулматов Я.'' Фахриддин Рази. — Душашбе, 1980.
* [http://www.anadolucinar.net/ekim_web/irfan_gorkas.html Həyatı]
* [http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=1650 Həyatı]
* [http://www.davetci.com/d_biyografi/biyografi_frazi.htm Həyatı]
* [http://fen.selcuk.edu.tr/sanattarihi/dersler/oeravsar/anadoluoncesi/karahanli_turbeleri.pdf Məzarı 43-cü səhifə, Bir Karahanlı Məmərisidir]
 
[[Kateqoriya:İslam fəlsəfəsi]]
[[Kateqoriya:İslam filosofları]]
[[Kateqoriya:Türkiyə filosofları]]
[[Kateqoriya:XII əsr şəxsləri]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/4646859"