İstanbul: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 61:
}}
'''İstanbul''' — Türkiyənin ən böyük şəhəri və ölkənin 81 bölgəsindən biri. Ölkənin əhali, iqtisadi, tarixi və sosial-mədəni əhəmiyyətli şəhəridir.<ref name="anadoluist">"''Cumhuriyet Dönemi'nde Ankara başkent yapılmışsa da İstanbul kültürel başkent olma özelliğini korumuştur.''" ''İstanbul'', Anadolu Yayıncılık (1983), s.4086.</ref><ref>[http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/kurumsal/YetkiAlani/Pages/Metropol.aspx İstanbul Büyükşehir ve metropol]</ref><ref name="michelin">"''İki kıta üzerine kurulu İstanbul, Türkiye'nin siyasi ve iktisadi merkezi olmayı sürdürmektedir.''" ("''À cheval sur deux continents Istanbul demeure le pôle culturel et économique de la Turquie.''") ''Istanbul'', Michelin (2011), s. 106. ISBN 2-06-715438-9, 9782067154384</ref> Şəhər, iqtisadi böyüklük baxımından [[Dünya]]da 34-cü, əhali baxımından [[Avropa]]da birinci, dünyada isə [[
İstanbul [[Türkiyə]]<nowiki/>nin şimal-qərbində, [[Mərmərə dənizi|Mərmərə]] sahili və [[Boğaziçi]] boyunca salınmış şəhərdir. İstanbul qitələrarası bir şəhər olub, Avropadakı hissəsinə Avropa yakası ''(tur. Avrupa Yakası),'' Asiyadakı hissəsinə isə Asiya yakası ''(tur. Anadolu Yakası)'' deyilir. Tarixdə ilk dəfə olaraq üç tərəfini [[Mərmərə dənizi]], [[Boğaziçi]] və [[Haliç dağı|Haliç'in]] qucaqladığı bir yarımada üzərində qurulan İstanbulun qərbdəki sərhədi İstanbul Surlarını meydana gətirir. İnkişaf və böyümə prosesində şəhər hər dəfə qərbə doğru divarlar quraraq 4 dəfə genişlənmişdir və şəhər
▲İstanbul [[Türkiyə]]<nowiki/>nin şimal-qərbində, [[Mərmərə dənizi|Mərmərə]] sahili və [[Boğaziçi]] boyunca salınmış şəhərdir. İstanbul qitələrarası bir şəhər olub, Avropadakı hissəsinə Avropa yakası ''(tur. Avrupa Yakası),'' Asiyadakı hissəsinə isə Asiya yakası ''(tur. Anadolu Yakası)'' deyilir. Tarixdə ilk dəfə olaraq üç tərəfini [[Mərmərə dənizi]], [[Boğaziçi]] və [[Haliç dağı|Haliç'in]] qucaqladığı bir yarımada üzərində qurulan İstanbulun qərbdəki sərhədi İstanbul Surlarını meydana gətirir. İnkişaf və böyümə prosesində şəhər hər dəfə qərbə doğru divarlar quraraq 4 dəfə genişlənmişdir və şəhər <ref>[http://www.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=12413] | başlık = İstanbul'a merhaba | erişimtarihi =28 Temmuz 2009| yayımcı = istanbul.gov.tr T.C. İstanbul Valiliği | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150910051845/http://www.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=12413 | arşivtarihi = 10 Eylül 2015}}</ref> 39 rayondan ibarətdir. Böyükşəhər bələdiyyəsi ''(tur. Büyükşehir Belediyesi)'' ilə birlikdə 40 bələdiyyəsi vardır.
[[Dünya]]nın ən qədim şəhərlərindən biri olan İstanbul, 330-395-ci illər arasında [[Roma İmperiyası]]nın, 395-1204 ilə 1261–1453 illəri arasında [[Bizans İmperiyası]]nın, 1204–1261 arasında [[Latın İmperiyası]]<nowiki/>nın və son olaraq da 1453–1922 illəri arasında [[Osmanlı İmperiyası]]na paytaxtlıq etmişdir.<ref>[http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFD748A88C51E17C58] T.C. Kültür Bakanlığı Osmanlı başkentleri sayfası.</ref>
Son illərdə ard-arda ortaya çıxarılan [[Arxeoloji abidələr|arxeoloji tapıntılar]] bəşəriyyətin tarixində mühüm rol oynamışdır. [[Yarımburgaz mağarası]]nda çıxarılan daş alətlərlə, [[İbtidai icma quruluşu|ibtidai insan]] izlərinin 400.000 il əvvəlinə söykəndiyi ortaya çıxmışdır.<ref name="C.P.İ-I">Kitap kaynağı| son = Kaya| ilk = Önder| yazarurl = [[Önder Kaya]]| yardımcıyazarlar = | yıl = 2010| başlık = Cihan Payitahtı İstanbul| yayımcı = Timaş| yer = İstanbul| id = ISBN 978-605-114-165-5<nowiki> | dil = Türkçe | bölüm = Byzas'ın yerinden Konstantin'in şehrine: İstanbul | sayfalar = sf. 15-23}}</
[[Qara dəniz]] ilə [[Mərmərə dənizi]]ni birləşdirən və [[Asiya]] ilə [[Avropa]]nı ayıran İstanbul Boğazına ev sahibliyi etməsi səbəbiylə, İstanbulun geosiyasi əhəmiyyəti olduqca yüksəkdir. Bu gün demək olar ki, İstanbuldakı bütün təbii limanlar doldurulur və ya itirilir. Bu xüsusiyyətlərə görə, uzun müddətli suverenlik mübahisələri məhz bu bölgənin ərazisində baş vermişdir. Əsas [[Çay (coğrafiya)|çaylar]] [[Riva çayı|Riva]], [[Kağıthane]] və [[Əlibəy]] axınlarıdır. Şəhər torpaqları kələ-kötür deyil, ən yüksək nöqtəsi isə Qartal rayonundakı Aydos Təpəsidir. Şəhərdəki başlıca təbii göllər [[Büyükçekmece]], [[Küçükçekmece]] və [[Durusu]] gölüdür. Hava temperaturu və yağıntı miqdarı qeyri-müntəzəmdir.
|