Şəhidlər Xiyabanı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə iOS tətbiqetməsi vasitəsilə redaktə |
|||
Sətir 43:
}}
'''Şəhidlər Xiyabanı''' — [[Bakı]] şəhərində əsasən [[Qara Yanvar]] və [[Qarabağ müharibəsi]] [[şəhid]]lərinin dəfn olunduğu kütləvi məzarlıq. Şəhidlər Xiyabanı müxtəlif dövrlər ərzində [[Çəmbərəkənd qəbiristanlığı]], '''Dağüstü Park''' və '''Kirov Parkı''' kimi fəaliyyət göstərmişdir.<ref name="knife">{{cite web|title=Bakıya “çəkilmiş” dağ|url=http://news.lent.az/xeber_71476_Bak%C4%B1ya_%E2%80%9C%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F%E2%80%9D_da%C4%9F_-_FOTOLENT|publisher=news.lent.az|accessdate=12 noyabr 2017}}</ref>
==Yaranması==
1990- cı ilin yanvar ayında Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyi uğrunda şəhid olan insanların dəfn olunması üçün yerin seçilməsi və onun rəsmləşdirilməsi aşağıdakı qaydada həyata keçirilib.
İctimaiyyət tərəfindən yaradılan dəfn komissiyasının adından Azər Nəbiyev (hazırda Təhsil Nazirliyində çalışır) bir sıra aidiyyatı orqanlara şəhidlərin dəfn yerinin seçilməsi üçün etdiyi müraciətlərə rədd cavabı aldıqdan sonra 26 Bakı komissarı adına (indiki Səbayıl) rayon xalq deputları soveti icraiyyə komitəsinin sədri Məmmədov Əli Ədil oğluna, yəni mənə müraciət edib.
Məlumat üçün qeyd etmək lazımdır ki, o vaxt 26 Bakı komissarı adına rayonun partiya komitəsinin 1-ci katibi mərhum Məmmədov Vəli Hüseyn oğlu idi. Həmin rayonun xalq deputatları Sovetinin icraiyyə komitəsinin sədri isə mən, yəni Məmmədov Əli Ədil oğlu idi.
Bu məlumatı ona görə deyirəm ki, bəzi kitab və məqalələr yazanlar bu adları çəkərkən təhrifə yol verirlər.
Azər Nəbiyevlə mənim aramizda yerin seçilməsinə dair qısa müzakirə aparıldı. İnsanlar tərəfindən bir sıra yerlər, - S. Vurğun adına bağı o vaxtın 26 Bakı komissarı adına bağ, Malakan bağı, Dənizkənarı bulvar və Dağüstü park təklif edilmişdi. Mənə məlumat verildi ki, insanların çoxu Dağüstü parkı təklif edir. Dağüstü parkın həm keçmişini nəzərə alaraq həm də şəhərin hündür yeri olduğu üçün sonucda bu təklif məqsədəuyğun hesab edildi.
Mən Azər Nəbiyevlə birlikdə Dağüstü parka gəldik. Xeyli insanlar əllərində qəbrləri qazmaq üçün lazım olan ləvazimatlarla gözləyirdilər. (Bəzi kitab və məqalələr yazan insanlar yazırlar ki, heç nəyi gözləmədən insanlar qəbirləri qazmağa başlamışdılar. Bu, bir uydurulmuş yalandır və qətiyyən doğru deyildir.)
Həmin insanlarla birlikdə Dağüstü parkda dəfn üçün yer axtarmağa başladıq. Əvvəlcə Kirovun heykəlinin (o vaxt heykəl hələ dururdu) yuxarıdan baxanda sağ tərəfində olan yerə baxış keçirdik lakin, orada olan yerli ağsaqqal məlumat verdi ki, bəs vaxtilə həmin yerdə xristianlar dəfn ediliblər. Ordan qayıtdıq parkın qarşısına, təkliflər oldu ki, parkın qarşısında dəfn olunsun. Mən etiraz etdim və izah etdim ki, qəbirlər yoldan müəyyən məsafədə olmalıdır. Bu təklif iştirakçilar tərəfindən qəbul edildi.
Bundan sonra insanlarla birlikdə getdik şəhidlərin hazırda dəfn olunduğu yerə. Bura enli və uzun səki idi. Bir nəfər ağsaqqal (adı təəssüf ki, yadımdan çıxıb) qəbr üçün yeri ölçdü və aydın oldu ki, qəbirlər bir sırada yerləşir və ikinci səkiyə sığışmır. Bu zaman orada olan bəzi adamlar dedilər ki, şəhidlərin sayı 2- mindən çoxdur. 19 yanvardan 20 yanvara keçən gecə mən icraiyyə komittəsində olan növbətçi ilə birlikdə çox çətinliklə də olsa, bütün xəstəxanalarda və ölüxana ilə əlaqə saxlayaraq şəhidlərin və yaralıların sayın təxmini olaraq müəyyən etmişdik. Ona görə də deyilən 2 min rəqəminin düzgün olmadığını bildirdim.
Bunları nəzərə alaraq belə razılığa gəldik ki, qəbirləri qazmağa başlasınlar və bir daha siyahını bir daha dəqiqləşdirək. Mən onlara söz verdim ki, əgər həmin yer azlıq edərsə, mən yenə gəlirəm və əlavə yer məsələsini həll edirik.. Bundan sonra başladılar qəbirləri qazmağa. Qəbirlərin qazılmasında dəfn üçün hazırlanmasında rayon kommunal təsərrüfat idarəsi və Bərpası idarəsi aktiv iştirak ediblər.
Növbəti gün Ali Sovetin fövqaladə sessiyasında bəzi deptatlar kəskin çıxış edərək şəhidlərin dağüstü parkda dəfn olunmasına icazə verilməsini sərt tənqid etmişlər və bununla kifayətlənməyərək, qazılan qəbirlərin doldurulmasını və çıxış edən deputatların dili ilə desək, gözəl parkı qəbrissanlığa çevrilməsini istəmirmişlər. Bu məsələni bir sıra vəzifəli şəxslər o vaxtkı rəhbərliyi qeyri-rəsmi olaraq mənə ciddi nöqsan tutdular və o hadısədən az müddət sonra heç bir səbəb göstərmədən məni icranın sədr vəzifəsindən azad etdilər və uzun müddət işsiz qaldım.
Bütün bunları yazmaqla bəzi kitab və məqalə yazanlara, radio və televiziyaların qapısından əl çəkməyənlərə demək istəyirəm ki, Şəhidlər Xiyabanında şəhidlərin dəfn olunduğu yerin müəyyən olunması və seçilməsinə dair yazanlar və yaxud danışanda düzgün necədirsə eləcədə məlumat versinlər.
Bu məsələyə yaradıcılıqla yanaşmaq və özündən bir qəhrəman obrazı yaratmağa çalışmaq, bununla da hər hansı mənafe güdmək lazım deyildir. Axı bu, bir tarixdir, tarixi isə təhrif etmək olmaz.
Əli Məmmədov
== Tarixi ==
| |||