Vikipediya

Karlovitsa müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 2:
{{iş gedir}}
[[Şəkil:Negotiation of the peace of Karlowitz.jpg|right|300px]]
 
'''Karlovitsa müqaviləsi'''—26 yanvar [[1699]]-cu il tarixində [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] ilə əvvəl Müqəddəs Roma-[[Almanlar|Alman]] İmperatorluğu olan digər Müqəddəs İttifaq dövlətləri ([[Avstriya]], [[Venesiya]] və Lehistan) arasında imzalanmış sülh müqaviləsi. Türk tarixşünaslığında Osmanlı imperiyasının "geriləmə dövrü"nün başlanğıcı hesab olunur. Karlovitsa bugünkü ({{dil-de|Karlowitz}}, {{dil-sr|Сремски Карловци}} (Sremski Karlovci)) [[Serbiya]]<nowiki/>nın sərhədləri daxilində olan kiçik bir qəsəbədir. Müqavilə [[1683]]-[[1698]]-ci illəri əhatə edir.
[[Sultan II Mustafa]] dövründə [[Osmanlılar]] [[Avstriya]] imperiyası üzərinə üç böyük səfər təşkil etdilər. [[Papa XI Innokent]] [[1684]]-cü ildə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı Dövləti]]<nowiki/>nə qarşı "Müqəddəs (Liqa) İttifaq" adı altında [[Avstriya]], [[Reç Pospolita|Reç-Pospolita]] və Venesiyadan ibarət ittifaq meydana gətirdi və [[1686]]-cı ildə bu ittifaqa [[Rusiya|Rusiy]]<nowiki/>a da qatıldı. Transilvaniyada ([[Rumıniya]]<nowiki/>nın vilayətlərindən biri) edilən bir sıra müharibələr zamanı venesiyalılar Moreya və Dalmaçiyaya hücum etdilər. Uzun sürən döyüşlərin sonunda [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] Dövləti gücünü itirdi. Eyni dövrdə [[Rusiya]] rəhbərliyinə [[I Pyotr]] keçmişdi. [[I Pyotr]] ordusunu möhkəmlətmiş, boğazlardan [[Aralıq dənizi]]<nowiki/>nə enmə və [[Qara dəniz]]ə suveren olma səylərinə girişmişdi. 1695-ci ildə hücumda müvəffəqiyyətsiz olmuş, lakin bir il sonra Azov qalasını ələ keçirmişdi (6 avqust, 1696). Ancaq [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] Dövləti ordusunun 11 Sentyabr [[1697]]-ci ildə Zenta Müharibəsində məğlubiyyət ilə bir anda gücsüz qaldı. Xüsusilə [[İngilislər|İngilis]] və [[Niderland]] hökumətinin araya girməsi nəticəsində Sultan II Mustafa sülh müzakirələrinə razı oldu.<ref>Carlo Ruzzini 19 yil sonra 21 Temmuz 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması için de Venedik'i temsil eden heyetin başkanı idi. 1732 - 1735 döneminde ise Carlo Ruzzini Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçilip Dük olarak görev yapmıştır</ref>▼
 
== Arxa plan ==
▲[[Sultan II Mustafa]] dövründəöndərliyində [[Osmanlılar]] [[Avstriya]] imperiyası üzərinə üç böyük səfər təşkil etdiləretmişdirlər. [[Papa XI Innokent|Papa XI Innoketti]] [[1684]]-cü ildə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı Dövlətiİmperiyasına]]<nowiki/>nə qarşı "Müqəddəs (Liqa) İttifaq" adı altında [[Avstriya]], [[Reç Pospolita|Reç-Pospolita]] və Venesiyadan ibarət ittifaq meydana gətirdiyaratmış və [[1686]]-cı ildə bu ittifaqa [[Rusiya|Rusiy]]<nowiki/>a da qatıldıqatılmışdı. Transilvaniyada ([[Rumıniya]]<nowiki/>nın vilayətlərindən biri) edilənbaş verən bir sıra müharibələrdöyüşlər zamanı venesiyalılar Moreya və Dalmaçiyaya hücum etdilər. Uzun sürənmüddətli döyüşlərindöyüşlər sonunda [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] Dövlətiimperiyasını gücünü itirdizəiflətmişdi. EyniBəhs edilən dövrdə [[Rusiya]] rəhbərliyinə<nowiki/>da [[I Pyotr]] keçmişdihakimiyyətə gəlmişdi. [[I Pyotr]] ordusunu möhkəmlətmişmöhkəmlədərək, boğazlardan [[Aralıq dənizi|Aralıq]]<nowiki/>nə enmə və [[Qara dəniz]]ə<nowiki/>də suverenRusiyanın olmaağalığına səylərinənail girişmişdiolmaq istəyirdi. Onun 1695-ci ildəildəki hücumdailk müvəffəqiyyətsizhücumu olmuş,uğursuqluzla nəticələndi. lakinLakin bir il sonra Azov qalasını ələrus keçirmişdiqoşunları tərəfindən tutuldu (6 avqust, 1696). Ancaq [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] Dövləti ordusunun 11 Sentyabr [[1697]]-ci ildə Zenta Müharibəsində məğlubiyyətməğlubiyyəti ilə bir anda gücsüz qaldı. Xüsusiləvə [[İngilislər|İngilis]] və [[Niderland]] hökumətinin araya girməsi nəticəsində Sultan II Mustafa sülh müzakirələrinə razı olduolmuşdur.<ref>Carlo Ruzzini 19 yil sonra 21 Temmuz 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması için de Venedik'i temsil eden heyetin başkanı idi. 1732 - 1735 döneminde ise Carlo Ruzzini Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçilip Dük olarak görev yapmıştır</ref>
 
== Müqavilənin şərtləri ==
<nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/><nowiki/>[[Şəkil:Карловачка гимназија 1.jpg|thumb|200px|left|Karlovitsa qəsəbəsinin indiki görünüşü]]
 
İki ay davam edən müzakirələrə məsləhətçi olaraq qatılan italyan əslli Luigi Ferdinando Marsigli müqavilə imzalandıqdan sonra 850&nbsp;km uzunluğunda olan yeni Osmanlı-Avstriya sərhədinin xəritəsinin çəkilib təsbit edilməsi üçün qurulan komissiyanın sədrlik etmişdir.
Müzakirələr əsnasında sülh müzakirələri tarixindətarixdə ilk dəfə olaraq, tərəflər dairəvi bir masa ətrafında toplandılar. Müzakirələrin aparıldığı böyük çadırın dörd dəyişikmüxtəlif girişi var idi.
26 Yanvar [[1699]]-cu il tarixində imzalanan Karlovitsa Andlaşmasısülhü ilə Banat və Timişoara xaric,istisna olmaqla bütün Macarıstan və Transilvaniya Şahzadəliyi [[Avstriya]]<nowiki/>ya, [[Ukrayna]] və Podolya [[Reç Pospolita]]<nowiki/>ya, Moreya və Dalmaçya sahilləri venesiyalılara verildi. [[Ruslar]]Bunda ayrıcabaşqa ələ keçirdikləriKerç [[Azov]]qalası Qalasındanüzərində xaric, ələ keçirməyi düşündükləri Kerçiddiaları qalasınıolduğundan ([[Kerç]] – Krımın şərq hissəsində qədim şəhər) da istədiklərindən, Karlovitsadə ruslar ilə birlikdəruslarla heç bir müqavilə imzalanmadı. AncaqSadəcə [[ruslar]]<nowiki/>laolaraq iki illik bir atəşkəs üzərindəüçün razılığa gəldilərgəlindi. Ayrıca sülhünSülhün müddəti 25 il olaraq təyin olunarkən,edildi və müqavilənin qarant dövləti də [[Avstriya]] seçildi.
Karlovitsa Müqaviləsi [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı İmperatorluğu]]<nowiki/>nun qərbdə böyük torpaq sahələrini itirdiyi ilk müqavilədir. Karlovitsa müqaviləsindən sonra Osmanlı İmperatorluğu itirdiyi torpaqları geri alma siyasəti aparmağa başladı.
 
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
[[Kateqoriya:26 yanvardakı hadisələr]]
[[Kateqoriya:1699-cu ildəki hadisələr]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Karlovitsa_müqaviləsi"