|
== Tarixçəsi ==
[[Şəkil:Galata Tower (AP4M2642 1PS) (29073679511).jpg|thumb|İstanbulun ən vacib tikililərindən biri [[Galata qülləsi|Galata]] Qalası]]
'''İstanbulun tarixi''' olduqca qədimdir. Belə ki, buranın ilk məskunlaşma tarixi 300 min, şəhər kimi təxminən 3 min, paytaxt kimi isə 1600 ilə qədər yaşı vardır. İstanbul [[Avropa]] ilə [[Asiya]] qitələrinin kəsişdiyi nöqtədə olan bir dünya şəhəridirşəhərdir<ref>3sat HD, Ein Film von Albrecht Knechtel & Tuğrul Artunkal, Kamera Frank-Peter Lehmann, Produktion Albert Knechtel/Rilana Film im Auftrag des 2DF in Zusammenarbeit mit arte, 2010</ref>. Şəhər tarix boyunca fərqli sivilizasiya və mədəniyyətlərə ev sahibliyi etmiş, əsrlər boyu müxtəlif [[din]], [[dil]] və [[İrq|irqdən]] insanların bir yerdə yaşadığı kosmopolit və metropolit quruluşunu qorumuş və tarixi müddətdə bənzərsiz bir mozaika halını almışdır. Uzun zaman dilimləri boyunca hər sahədə mərkəz olmağı və iqtidarda qalmağı bacaran dünyadakı nadir məskunlaşma yerlərindən biri olan İstanbul keçmişdən günümüzə qədər Dünyanındünyanın paytaxtıdır.<ref>[http://istshopfest.com/istanbulun-tarihi/ İstanbulun Tarihi hakkında makale] – 10 Mart, 2019 tarixində arxivlənmişdir.</ref>
İstanbulun tarixi ana xətləriylə beş böyük dövrə ayrıla bilər: Tarix öncəsi dövr, [[Bizantion]] dövrü, [[Konstantinopol]]is dövrü (Roma və Bizans), [[Konstantinopol|Kostantiniyyə]] dövrü (Osmanlı) və [[İstanbul]] dövrü (Türkiyə).
İstanbul, [[Avropa]] və [[Asiya]] qitələrinin kəsişməsində yerləşən 8500 il liman olmuş, 3000 ilə qədər paytaxtlıq tarixi və 1600 il [[Avropa]] və [[Asiya]] qitələrini birləşdirən şəhər olaraq tarixə keçmişdir. Şəhər əsrlər boyunca müxtəlif mədəniyyətlərə sahibliyi etmiş, müxtəlif din, dil və irqlərdən olan insanların bir yerdə yaşadığı torpaq olmuşdur. İstanbul uzun müddət ərzində hakimiyyətdə qalmağı bacaran dünyanın nadir yaşayış məntəqələrindən biridir və keçmişdən günümüzə qədər bir [[Dünya]] paytaxtıdır.. İstanbul tarixi beş əsas dövrə bölünür:
* Tarix qabağı dövrlər ''(tur. Tarih öncesi çağlar)''
* Quruluş dövrü və Bizans dövrü ''(tur. Kuruluş dönemi ve Byzantion dönemi)''
* Konstantinopolis dövrü ''(tur. Konstantinopolis dönemi)''
* Konstantiniyyə dövrü ''(tur. Konstantiniyye dönemi)''
* və sonuncu olan İstanbul dövrü ''(İstanbul dönemi)''
=== Tarix qabağı dövrlər ===
İstanbulun tarixi üç yüz min əvvələ qədər uzanmaqdadır. [[Küçükçekmece|Kiçikçəkməcə Gölü]] kənarının üzərində Yarımburgaz Mağarasında gedən qazıntı işlərində, insan mədəniyyətinin ilk izləri verilditapıldı<ref>[http://www.istanbulburda.com/Yarimburgaz-Magaralari-16571 Yarımburgaz Mağarası kazıları] 1 Aprel 2009</ref>. [[Neolit]] və Kalkolitik insanların bu dövrdə göl ətrafında yaşadığı düşünülür. Müxtəlif dövrlərdə aparılan qazıntılar zamanı [[Paleolit|Orta Paleolit]] dövrünə aid əmək alətləri aşkar edilmişdir.<ref>[http://harika.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=293 İstanbul'un Tarihçesi, harika.istanbul.gov.tr] 2009-07-28 tarixində məlumatlar alınmışdır.</ref>
=== Bizans dövrü ===
| 