Aşağı Tunqus: Redaktələr arasındakı fərq

}}}}'''Aşağı Tunqus''' — [[Sibir]]də yerləşən çay [[Rusiya]]nın [[İrkutsk vilayəti]] və [[Krasnoyarsk diyarı]] ərazisindən axaraq [[Yenisey]] çayına tökülür. Çay Orta Sibir yaylasından və [[Putorana]] platosunun cənubundan axaraq Yeniseyin sağından çaya tökülür. Çay Tura qəsəbəsinə qədər gəmiçilik üçün yararlıdır.

[[Yenisey]]in sağ qolunu təşkil edən Aşağı Tunqus Turuxansk şəhəri yaxınlığında çaya tökülür. Buzlanması oktyabrdan maya qədər davam edir. Çay yuxarı axarda may-iyun, aşağı axarlarda may-iyul aylarında gursululuq müşahidə edilir.

Yuxarı axarlarda çay 580  km məsafədə enli dərədən axır. Dərə əsasən gilli-qumlu suxurlardan təşkil olunmuşdur. Bu hissədə Aşağı Tunqus çayı [[Lena çayı]]nın ysxınlığından axır. Kirensk şəhəri yaxınlığında məsafə hətta 15-20 15–20 km-ə qədər azalır. Çayın bu hissədə sürəti 0,4—0,6  m/s təşkil edir.

Aşağı axarlarda Aşağı Tunqus çayı dərin ensiz, bəzənsə sıldırımlı sahili olan ərazilərdən axır. Bəzi hissələrdə çayın yatağı genişlənərək gölə bənzər su sahələri yaradır. Bu sahələrin eni bəzən 20  km çatır. Çayın sərt qayalıqlar arasından axan hissəsində sürət 3-5 3–5 m/s təşkil edir. Burada dərinlik 60-100 metr arasında yerləşir.

Bu hissələrdə bəzən çayın ortasında diametri 0,5-1,5 metr olan astanalara rast gəlinir. Bəzən çay bərk suxurlara rast gəldikdə onu dolanaraq keçməli olur. Bu hissədə çayın sürəti 1—1,5  m/s təşkil edir.

Aşağı Tunqus çayı boyunca çoxlu sayda şəlalələr vardır. Suların hündürlükdən axdığı ərazilərdə dərinlik bəzən 100 metr təşkil edir<ref name="tvsh2004">[http://web.archive.org/web/20080205063626/http://tvsh2004.narod.ru/geo_prg1.html Примечательные места Нижней Тунгуски], ''Осиктакан (звездочка). Эвенкия'']</ref> Astanalar və şəlalələr xüsusi ilə gursululuq dövründə dedikcə təhlükəli olur.

bar:Déc from:0 till: 459

Çay axınının 73% yay-payız aylarının payına düşür. Çayın suyunun ampiletud fərqinə görə xüsusi ilə seçilir. Daşqınlar zamanı suyun səviyəsi 30—3530–35 m qalxır<ref>[http://www.rushydro.ru/file/main/global/company/invest/investprojects/5595.html/Presentation_LHP_Evenkiya_Lvovskiy.pdf ОВОС Эвенкийского гидроузла на реке Нижняя Тунгуска], ''ОАО «Ленгидропроект»''</ref>

Çay gəmiçilik üçün müəyyən hissələrdə təhlükələrlə zəngindir. Burada çoxlu sayda astana və şəlalələrin ölmaşı naviqasiyaya çətinliklər törədir. Naviqasiya əsasən avqust-sentyabr ayları mümkün olur<ref name="e-river">[http://www.e-river.ru/freight/map/NTunguska/ Нижняя Тунгуска — судоходство и грузоперевозки], ''Енисейское пароходство''</ref>. Xüsusi ilə dar astanalardan Oron seçilir. Oron 128—130 128–130&nbsp;km mənsəbdən yuxarıda yerləşir. İlk dəfə [[1927]]-ci ildə paraxod vastəsilə ilə keçilmişdir.

[[1911]]-ci ildə Aşağı Tunqus və Lena çayını Kirensk rayonu ərazisində birləşdirmək planlaşdırılırdı<ref name="g">[http://webworld.unesco.org/water/ihp/db/shiklomanov/part'4/FORMER%20USSR/RUSSIA/Lena%20at%20Zmeinovo.html Lena at Zmeinovo], ''UNESCO: Water resources''</ref><ref name="f">[http://webworld.unesco.org/water/ihp/db/shiklomanov/part'4/FORMER%20USSR/RUSSIA/Nizhnyaya%20Tunguska%20at%20Podvoloshino.html ''Nizhnyaya Tunguska'' at Podvoloshino], ''UNESCO: Water resources''</ref>. Bununla belə [[XX əsr]]in əvvəllərində tikintinin çətinliyindən və çoxlu maliyə tələb etdiyindən layihə icra olunmamış qalır.