Türk xalqları: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 85:
=== Dövlət qurumuna malik olmayanlar ===
{{Siyahı sütunlarla|2|
* [[Axısqa türkləri]]
* [[Sarı uyğurlar]]
* [[Urum-Qıpçaqlar]]
* [[Altaylılar]]
* [[Xorasan türkləri]]
* [[Balkarlar]]
* [[Başqırdlar]]
* [[Çulumlar]]
* [[Çuvaşlar]]
* [[Krım tatarları]]
* [[Dolqanlar]]
* [[Qaqauzlar]]
* [[Qaraçaylılar]]
* [[Qəraimlər]]
* [[Qaraqalpaqlar]]
* [[Xakaslar]]
* [[Krımçaqlar]]
* [[Qumuqlar]]
* [[Noqaylar]]
* [[Qaşqaylar]]
* [[Salar]]
* [[Tatarlar]]
* [[Naqaybaklar]]
* [[Sibir Tatarları]]
* [[Türkmanlar]]
* [[Kipr türkləri]]
* [[Qərbi Frakiya türkləri]]
* [[Tuvinlər]]
* [[Uyğurlar]]
* [[Çelqanlar]]
* [[Kumandılar]]
* [[Telengitlər]]
* [[Teleutlar]]
}}
=== Əhali sıxlığı ===
Əhalisinin orta sıxlığına görə dövlət və qurumlar bir-birindən fərqlənir.[[Azərbaycan]] və [[Türkiyə]]də orta sıxlıq hər km<sup>2</sup>
-də 85-105 nəfər, [[Şimali Kipr]] və [[Özbəkistan]]da 55-60 nəfər, [[Çuvaş]], [[Kabarda-Balkariya]] və [[Tatarıstan]] respublikalarında 60-70 nəfərdir.Digər dövlət və qurumlarda isə əhalinin sıxlığı hər km<sup>2</sup>
-də 30 nəfərdən azdır.
=== Cins və yaş tərkibi ===
Əhalinin cins tərkibindəki oxşarlıq [[azərbaycanlılar]], [[tatarlar]] və [[çuvaşlar]] istisna olmaqla bütün türk xalqlarında eynidir(kişilər çoxdur). Türk dünyası əhalisi arasında 16-65 yaş həddində olanlar üstünlük təşkil edir.65 yaşdan yuxarı olanlar yalnız 10-15% təşkil edir.
== İqtisadiyyat ==
Urbanizasiya səviyyəsinə görə [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Türkiyə]] seçilir.Qurumlardan isə demək olar ki, hamısında (Altay və Tıva istisna olmaqla) şəhər əhalisi çoxluq təşkil edir.
[[Türkiyə]], [[Azərbaycan]], [[Qazaxıstan]], [[Tatarıstan]] və [[Başqırdıstan]] kimi respublikalarda milli gəlirin yarıdan çoxunu çoxsahəli inkişaf etmiş sənaye verir.Bir çox respublikalarda- [[Özbəkistan]], [[Türkmənistan]], [[Qırğızıstan]], [[Saxa]], [[Altay]] kimi respublikalarda sənaye ilə yanaşı, [[kənd təsərrüfatı]] da iqtisadiyyatın əsasını təşkil edir. Bütövlükdə türk dünyası ölkələrində sənayenin ən başlıca sahələri olan energetika, maşınqayırma, metallurgiya, kimya sənayesi,xeyli inkişaf edib.
=== Sənaye ===
Neft-qaz hasilatına görə [[Azərbaycan]], [[Tatarıstan]], [[Başqırdıstan]], [[Qazaxıstan]], [[Türkmənistan]], [[Özbəkistan]]; daş kömür çıxarılmasında isə [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Altay]], [[Saxa]] dünyada məşhurdur.Bu ölkələrdə enerjiyə tələbat demək olar ki, tam ödənilir.Ümumiyyətlə, türk dövlətləri içərisində enerji qıtlığı çəkən ölkə yoxdur.
Metallurgiya sənayesində [[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]], [[Qırğızıstan]], [[Azərbaycan]] və [[Özbəkistan]] fərqlənir. Türk dünyasında maşınqayırma sahəsi birinci növbədə kənd təsərrüfatı, neft və qaz, dağ-mədən və yüngül sənaye sahələrinin ehtiyacını ödəməyə yönəldilmişdir.[[Türkiyə]], [[Qazaxıstan]] və [[Özbəkistan]]da kənd təsərrüfatı maşınları- traktorlar, kombaynlar və becərmə alətləri istehsalı daha çox inkişaf etmişdir. [[Türkiyə]], [[Tatarıstan]], [[Qırğızıstan]] və [[Qazaxıstan]]da avtomobillər, [[Özbəkistan]]da və [[Tatarıstan]]da təyyarə istehsal olunur. Dəzgahqayırma və cihazqayırma, o cümlədən energetika maşınqayırması [[Türkiyə]], [[Azərbaycan]] və [[Qazaxıstan]]da inkişaf etdirilir.
Sətir 138:
* [http://altaica.narod.ru/ алтайское языкознание]
* [http://users.telenet.be/orientaal/turkcestan.html Orientaal's links to Turkic languages]
* [http://www.youtube.com/watch?v=MTaCn59n2AI İran'daki Türklər
* [http://anl.az/el/Kitab/2013/Azf-272414.pdf Aydın Mədətoğlu Qasımlı. Türklər (tarixi oçerklər). Bakı, 2012.]
Sətir 149:
* [[Türk dünyası]]
{{Türkdilli xalqlar}}
[[Kateqoriya:Türk xalqları]]
|