Emil Dürkheym: Redaktələr arasındakı fərq

 

Apardığı tədqiqatlar nəticəsində Dürkheymin gəldiyi yekun fikir o olub ki, primitiv və müasir cəmiyyətlər baxmayaraq ki, birlik halında yaşayıblar, bu birliyin yaranmasındakı səbəblər tamamı ilə fərqlidir. Dürkheym primitiv cəmiyyətdəki birliyi mexaniki, müasir-sənaye tipli cəmiyyətdəki birliyi isə orqanik adlandırıb. Primitiv cəmiyyətdə insanlar bir-biri ilə sıx əlaqədə yaşayırdılar. Demək olar ,ki hərkəsin yalnız bir işi var idi, o da aqrar iş (mal-qara saxlamaq, əkib-biçmək, ovlamaq) idi. Əksər insanların məqsədi eyni idi; gündəlik dolanışı təmin etmək. Çətin zamanlarda bir-birlərinə yardım edir və qoruyurdular. Tez-tez keçirilən dini rituallar zamanı bir yerə yığışıb önəmli məsələləri müzakirə edir və eyni zamanda bir daha necə birliyin olduğunu görürdülər. Lakin, nə qədər təzadlı səslənsə də, insanlar arasında asılılıq olduqca aşağı idi. Çünki insanlar sadə işlərlə məşqul idilər, hər ailə öz ehtiyacını özbaşına ödəyə bilirdi. Aşağı dərəcəli asılılığa baxmayaraq, insanlar cəmiyyət kimi yaşayırdılar, çünki onları sosio-iqtisadi və maddi ünsürlər yox, mənəvi və dini dəyərlər bağlayırdı. Bundan əlavə olaraq yaşayış tipi (evlərin bir-birinə yaxın olması, iş yerlərinin bir çox hallarda eyni yer olması) də onları qaçınılmaz olaraq bir-biri ilə cəmiyyət formasında yaşamağa sövq edirdi. Lakin, əhalinin sayı çoxaldıqca və yeni ərazilər kəşf edildikcə insanların yaşayış coğrafiyası genişləndi. Artıq insanlar sıx ictimai şəraitdə deyil, bir-birindən daha uzaq məsafələrdə yaşamağa başladılar.

 

== Mənbə ==