Qurğuşun: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{mənbə azlığı}}
{{Elementqutusu başlıq
| nömrə = 82
Sətir 23 ⟶ 24:
| qaynama temperaturu f = 3180
}}
'''Qurğuşun''' ('''Pb''') ({{lang-lat|Plumbum}}) – D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 82-ci element. Adətən bitkilərdə qurğuşunun miqdarı az olur: külün çəkisinin təxminən 1-2 mində bir faizi qədər. Qurğuşunun miqdarının son həddi müəyyənləşdirilməmişdir. Bitki məhsulları heyvan məhsullarına nəzərən daha çox qurğuşuna malik olurlar. Səbəbi yay yarpaq tökülməsi və havada qurğuşunun yüksək miqdarda olmasıdır. Amma, qurğuşunu toplayaraq bitkilər havanı təmizləyirlər.
Sətir 52 ⟶ 54:
Qurğuşun oksid doymuş qırmızı-narıncı rəngə malik olur.
Qurğuşun çox qədim zamanlardan insanlara məlumdur. Bu metalın yumşaq və tez əriyən olması onun emalını kifayət qədər asan edir. Havada qurğuşunun üzərində nazik ağ karbon qatı əmələ gəlir. Bu korroziya kimi proseslərin qarşısını alaraq, qurğuşunu damların, sarkofaqların, su navalçalarının hazırlanması üçün ideal materiala çevirir.
Qurğuşun tərkibli qara, ağ, qırmızı rəngli filizlər kosmetikada istifadə olunur. Elementin latın adı – plumbum –Pb - plomblamaq sözünü ifadə edir. Elementin yüksək sıxlığa malik olması onun geniş spektrdə tətbiqini təmin edir: tilov üçün ağırlıq, oyun zərləri və s. Qədim Romada qurğuşun asetatı duzunun çaxırların şirinləşdirilməsi üçün istifadə edilməsi məlumdur. Hal-hazırda bu element çap maşınlarının lentlərində, güllələrin hazırlanmasında və s. istifadə olunur.
Qurğuşunun zəhərli təbiətli olması qədim zamanlardan məlum olsa da, yalnız XX-ci əsrdə onun bir sıra tətbiq sahələri məhdudlaşdırılmışdır, bunlara santexnika təmiri, boyalara, şüşələrə, qalaylara əlavələr kimi istifadəsi aiddir.▼
Bunlardan əlavə qurğuşun avtomobil akkumulyatorlarında istifadə olunur. 1859-cu ildə, mühərriklərin işə salınması üçün kifayət qədər gərginlik yarada bilən və ucuz olan qurğuşunlu-turşulu batareyalar kəşf edilmişlər. Batareya boşaldıqda, sulfat turşusuna yerləşdirilmiş elektrodlar qurğuşun sulfata çevrilirlər. Batareyanın doldurulması bu prosesi geriyə qaytarır.{{qaralama}}▼
Erik Sserri. 30 saniyə kimya haqqında. Moskva: “Ripol klassik”, 2014, 155 s.▼
▲Qurğuşunun zəhərli təbiətli olması qədim zamanlardan məlum olsa da, yalnız XX-ci əsrdə onun bir sıra tətbiq sahələri məhdudlaşdırılmışdır, bunlara santexnika təmiri, boyalara, şüşələrə, qalaylara əlavələr kimi istifadəsi aiddir.
▲Bunlardan əlavə qurğuşun avtomobil akkumulyatorlarında istifadə olunur. 1859-cu ildə, mühərriklərin işə salınması üçün kifayət qədər gərginlik yarada bilən və ucuz olan qurğuşunlu-turşulu batareyalar kəşf edilmişlər. Batareya boşaldıqda, sulfat turşusuna yerləşdirilmiş elektrodlar qurğuşun sulfata çevrilirlər. Batareyanın doldurulması bu prosesi geriyə qaytarır.
== Mənbə ==
▲[[Şəkil:Lead electrolytic and 1cm3 cube.jpg|thumb|left|250 px|Qurğuşun]]
{{commons|Category:Lead}}
| |||