İran: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 184:
== İqtisadiyyatı ==
İran neft sənayesi yüksək inkişaf etmiş aqrar-sənaye ölkəsidir. Sənayenin inkişafı üçün ölkədə bir sıra imkanların olmasına baxmayaraq, onun artım sürəti sənaye məhsullarına olan tələbatı tam ödəyə bilmir. Neft-qaz sənayesi [[İran iqtisadiyyatı]]nın başlıca sahəsidir və dövlətin gəlirlərinin 90%-i verir. Bu sahə [[İran Milli Neft Şirkəti]]nə məxsusdur. Ölkə ərazisində neft emalı və neft-kimya müəsisələri fəaliyyət göstərir. Təbii sərvətlərdən [[neft]], [[qaz]], [[kömür]], [[mis]], [[dəmir]], [[Filizlər|manqanlı və sink-qurğuşun filizləri]] istehlak edilir. Ölkənin cənubu, cənub-qərbi və şimal-qərbi neft və qazla zəngindir. Ən böyük neft emalı zavodları Abadan və Tehran sənaye rayonlarıdır. Ölkədə həmçinin [[Maşınqayırma sənayesi|maşınqayırma]] və [[Metalişləmə sənayesi|metalişləmə]], [[Qida sənayesi|qida]] və [[tekstil sənayesi]] inkişaf etmişdir. Metallurgiya yerli xammala əsaslanır. [[İsfahan]] şəhərində tam dövriyyəli qara metallurgiya müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Əlvan metallurgiya zavodlarında əsasən [[mis]] və [[alüminium]] istehsal edilir. Maşınqayırma sənayesinin inkişafında [[Almaniya]] və [[Böyük Britaniya]]ya məxsus şirkətlərin fəaliyyəti böyükdür. Xalçaların kustar üsulla istehsalı geniş yayılmışdır. [[Təbriz]], [[İsfahan]], [[Məşhəd]] şəhərlərində toxunan xalçalar, [[Şiraz]], [[Tehran]], [[İsfahan]]da hazırlanan bəzək əşyaları dünya bazarında yüksək qiymətləndirilir. Əsasən xam neft və neft məhsulları, metal filizləri, kənd-təsərrüfatı məhsullarının ixracı üstünlük təşkil edir. Ölkəyə xaricdən ağır maşınqayırma və [[kimya sənayesi]], maşın, dəmir, polad, tekstil malları, kağız idxal olunur. Əsas ticarət əməkdaşlarına [[Türkiyə]], [[BƏƏ]], [[Almaniya]], [[Böyük Britaniya]], [[İtaliya]], [[Yaponiya]] daxildir.
İranda ABŞ-ın tətbiq etdiyi ölkəni neft gəlirlərinin yarısından məhrum edən sanksiyaların təsiri altında 2019-cu ildə [[inflyasiya]] tempi kəskin artıb. 2019-cu ilin aprel ayında bu ölkədə istehlak qiymətləri ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 51.4 faiz artıb. Hələ neft ixracının tam qadağan olunmasına qədər İranın neft ixracı kəskin azalmışdı. Belə ki, 2019-cu ilin aprel ayında İran gündə 1 milyon barreldən də az neft sata bilib. Bir il əvvəl isə gündə 2.3 milyon barrel neft satırdı. Hesablamalara görə ABŞ-ın sanksiyalarının təsiri nəticəsində İran iqtisadiyyatı bir ildə azı 10 milyard dollar gəlirdən məhrum olub.<ref>[https://virtualaz.org/aktual/139896 Qiymətlər bir ildə 52 faizə yaxın artıb, özəl sektor can verir...]</ref>
=== Kənd təsərrüfatı ===
| |||