Müqəddəs Roma imperiyası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k İbrahim Sərdarlı tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Felecita tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{
{{Vikiləşdirmək}}
{{Tarixi dövlət
Sətir 83:
}}
'''Müqəddəs Roma imperiyası''' ({{lang-la|Sacrum Imperium Romanum}}; {{lang-de|Heiliges Römisches Reich}}) — əsası [[962]]-ci ildə Almaniya imperatoru [[I Otto]] tərəfindən qoyulmuş və [[1806|1806-cı]] ilə qədər mövcud olmuş imperiya. Bu imperiya Erkən Orta əsrlər ərzində inkişaf etməyə başlamış və 1806-cı ildə [[Napoleon müharibələri]] dövründə süquta uğramasına qədər [[Qərbi Avropa|Qərbi]] və [[Mərkəzi Avropa]] regionlarında mövcud olmuş çoxmillətli imperiya idi.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 15 fevral 2014.</ref> 962-ci ildən sonra imperiyanın ən böyük ərazisi Almaniya krallığı hesab olunsa da, bu imperiyanın ərazisinə [[Bohemiya krallığı]], [[Arelat|Burqundiya krallığı]], İtaliya krallığı və bir çox başqa ərazilər də daxil idi.<ref>James Bryce, The Holy Roman Empire (The MacMillan Company, 1913), [https://books.google.com/books?id=O8cQAAAAYAAJ&pg=PA183 p. 183].</ref><ref name=Whaley>Joachim Whaley, Germany and the Holy Roman Empire: Volume I: Maximilian I to the Peace of Westphalia, 1493–1648 (2012), [https://books.google.com/books?id=QXdPzWXCphkC&lpg=PP1&pg=PA17 pp. 17–20].</ref><ref name=Johnson>Lonnie R. Johnson, ''Central Europe: Enemies, Neighbors, Friends'' (1996), Oxford University Press, [https://books.google.com/books?id=e_m13Hk3AFEC&pg=PA23 p. 23].</ref>
25 dekabr 800-cü ildə Papa III Leonun Frank kralı [[Böyük Karl]]ı [[imperator]] təyin etməsi ilə birlikdə 476-cı ildə qədim [[Qərbi Roma İmperiyası]]nın süqutundan üç əsr sonra bu titul yenidən [[Qərbi Avropa]]da canlandırıldı. Titul 888-ci ilə qədər, həmçinin 896-cı ildən 899-cu ilə qədər [[Karolinqlər sülaləsi]]ndə qaldı. Həmin tarixdən etibarən İtaliya idarəçiləri bu titul uğrunda vətəndaş müharibəsinə daxil oldu və sonuncu italyan iddiaçı I Berenqarın 924-cü ildə ölümünə qədər bu mübarizə davam etdi. 962-ci ildə özünü Böyük Karlın davamçısı hesab edən [[I Otto]]nun imperator təyin edilməsi nəticəsində "[[imperator]]" titulu yenidən canlandı və imperiyanın mövcudiyyətini qoruduğu növbəti səkkiz əsr boyunca davam etdi.<ref>{{citation|author=Norman F. Cantor|title=Civilization of the Middle Ages|year=1993|pages=212–215}}</ref><ref name=Gascoigne>{{cite web|author=Bamber Gascoigne|url=http://www.historyworld.net/wrldhis/plaintexthistories.asp?historyid=aa35|title=History of the Holy Roman Empire|website=HistoryWorld}}</ref><ref>Norman Davies, A History of Europe (Oxford, 1996), pp. 316–317.</ref><ref>While Charlemagne and his successors assumed variations of the title ''emperor'', none termed themselves ''Roman emperor'' until Otto II in 983. [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire/10156/Nature-of-the-empire Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 15 fevral 2014.</ref> Bəzi tarixçilər Böyük Karlın tacqoyma tarixini imperiyanın başlanğıcı kimi qəbul etsə də,<ref name=Bryce>Bryce, [https://books.google.com/books?id=O8cQAAAAYAAJ&pg=PA1 pp. 2–3]</ref><ref>{{cite book|last=Heer |first=Friedrich |title=The Holy Roman Empire |publisher=Frederick A. Praeger |location=New York |year=1967 |pages=1–8 |isbn=978-0-297-17672-5}}</ref> başqa tarixçilər I Ottonun hakimiyyətə gəlməsini başlanğıc qəbul edir.<ref>Davies, pp. 317, 1246.</ref><ref>Martin Arbage, "Otto I", in [https://books.google.com/books?id=E2CTAgAAQBAJ ''Medieval Italy: An Encyclopedia''], Volume 2 (Routledge, 2004), p. 810: "Otto can be considered the first ruler of the Holy Roman empire, though that term was not used until the twelfth century."</ref>
Müqəddəs Roma imperatoru ənənəvi olaraq səsvermə ilə seçilsə də, tez-tez imperiyaya daxil olan sülalələrin nəzarəti altında seçilirdi. Adətən imperiyanın ən yüksək rütbəli zadəganları olan alman şahzadələrindən biri "Romalıların kralı" seçilirdi və həmin seçilmiş şəxs sonradan [[Papa]] tərəfindən imperator təyin olunurdu. Papa tərəfindən tacqoyma mərasimi [[16-cı əsr]]ə qədər davam etmişdir.
== Tarixi ==
Sətir 89 ⟶ 93:
İlk vaxtlar bu dövlət dörd tayfa hersoqluğu - Saksoniya, Frankoniya, Prussiya və Bavariya daxil olmaqla, Reyn, Elba çayları və Alp dağları arasındakı əraziləri əhatə edirdi. İlkin alman feodal dövlətini səciyyələndirən mühüm amillərdən biri iri feodal mülklərinin sürətlə artması idi. Bunun nəticəsində kəndlilərin feodallardan asılı vəziyyətə düşməsi prosesi sürətlə gedirdi.
Bir sıra Qərbi Avropa ölkələrindən fərqli olaraq, Almaniya bu dövrdə vahid dövlət idi. Bu dövlətin yaranmasında macarların və normanların hücumlarının dəf edilməsi xeyli rol oynadı. Artıq X əsrin ortaları və XI əsrin əvvəllərindən alman feodal dövləti özü işğalçılıq siyasətinə başladı. Şərqdə almanların əsas işğal obyekti Lababoyu Slavyanlarının torpaqları oldu. 951-ci ildə Almaniya kralı I Otto (936-973) Şimali İtalyanı ələ keçirdi. O, 962-ci ildə Romanı işğal edib, özünü Roma imperatoru elan etdi. Bu vaxtdan etibarən təkcə Şimali və Mərkəzi İtaliya deyil, Roma papaları da Almaniya imperatorundan asılı vəziyyətə düşdülər. Sonralar bu dövləti Müqəddəs Roma imperiyası adlandırmağa başladılar.
== Həmçinin bax ==
* [[Qərbi Roma imperiyası]]
* [[Papa]]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|2}}
{{tarix-qaralama}}
| |||