Hərəkət (fəlsəfə): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 69:
Hərəkətin yuxarıda göstərilən formaları bir-birilə sıx əlaqədardır. Bu özünü birinci növbədə onda göstərir ki, hər bir yüksək hərəkət forması özündən əvvəlki formanı da əhatə edir. Lakin aşacı forma yuxarı formaya tabe vəziyyətdə olur. Məsələn, bioloği hərəkət formasında ondan aşacı formalar (kimyəvi, fiziki və mexaniki) müəyyən dərəcədə iştirak edirlər. Lakin bioloği formada əsas yeri məhz bioloği qanunauycunluqlar tutur. Aşacı hərəkət formaları yalnız yardımçı rol oynayırlar.
Hərəkət formaları bir-birindən ayrılmazdır. Lakin onların hər birinin keyfiyyət spesifikliyi vardır. Bu cəhətə məhəl qoymamaq reduksionizm adlanan səhv ilə nəticələnir. Göstərilən səhv hərəkətin yüksək formasnı ondan aşacı formaya müncər edir. Bunun aydın nümunəsini mexanisizmin timsalında görmək olar. Onun nümayəndələri bioloği həyatı izah edərkən, ondan aşacıda duran mexaniki və fiziki-kimyəvi qanunlardan çıxış edirdilər. Buna bənzər səhvə XIX əsrin II yarısında
Engelsin təsnifatındakı hərəkət formaları üç bloka ayrılır: cansız təbiət, üzvi aləm və cəmiyyət. Birincidə əsas yeri fiziki və kimyəvi formalar, ikincidə bioloği hərəkət tutur. Üçüncü növ hərəkət isə sosial qanunlara tabedir. Bu üç forma materiyanın inkişafının üç başlıca mərhələsinə və buna uycun formalaşan üç əsas sferaya müvafiq gəlir.
|