Vitraj: Redaktələr arasındakı fərq

'''Vitraj''' — ('''fr. vitrage, lat. vitrum- şüşə sözündən''')- şüşədən və s. şəffaf materiallardan düzəldilən [[ornamet]]li və ya süjetli [[dekorativ]] kompozisiya. Şəffaf materialdan hazırlanmış ornamentli və ya süjetli kompozisiya pəncərə və qapı şəbəkələrinin bəzədilməsində, habelə interyerlərin tərtibatında vitrajdan istifadə olunur.

Rəngli vitrajlar zəngin işıq boyaları əmələ gətirir və interyerin emosional ifadəliliyini artırır. Bəni Həsəndə (MƏR) və [[Roma]]da tapılmış rəngli, hamar, şüşə parçalarından məlum olur ki, e.ə. II minillikdən [[Qədim Misir]]də, eramızın I əsrindən isə [[Qədim Roma]]da sadə vitrajlar hazırlanmışdır. [[Roma]] və Ravennadakı erkən xristian bazilikalarının pəncərə çərçivələrində şüşə alebastr və selenitdən hazırlanmış xüsusi kütlə ilə əvəz edilirdi; alebastr və selenit parlaq işığı keçirmədiyindən binanın interyerində əmələ gələn yarımqaranlıqda işıq zolaqlarından orijinal dekorativ effekt yaranırdı. X-XII əsrlərdə [[Fransada]] roman məbədlərində və [[Almaniyada]] dini mövzuda, sujetli vitrajlar düzəldilirdi. Sonralar dini rəsmlərlə yanaşı məişət səhnələri təsvir olunan vitrajlar ([[Şartrdakı kilsə]], 1260 ildən sonra) yarandı və rəngli şüşələrə rəngsiz şüşələr əlavə edildi ([[Paris Notr-Dam kilsəsi]], V-ı XIII-XIV əsrlər, XIX əsrdə bərpa edilmişdir). XIV-XV əsrlərdə vitraj sənəti [[İngiltərə]]də və digər [[Avropa ölkələri]]ndə ([[İsveçrə]], [[İtaliya]], [[Polşa]]) geniş yayıldı.

Müasir vitrajlar kiçik şüşə parçalarından hazırlanır və qurğuşun, polad, yaxud plastik kütlədən hazırlanan lentlə birləşdirilir. Naxışlar rəngsiz şüşə üzərində həkk edilir, yaxud kimyəvi üsulla vurulur. Sovet [[rəssamlarından]] [[A.V.Stoşkus]], [[K.J.Morkuans]], [[L.Q.Polişşuk]] və b. müxtəlif həyat hadisələrini təsvir edən '''vitraj'''lar yaradılır.

[[Azərbaycan]]da '''vitraj'''ın şüşə parçalarının taxta alata bənd edilmiş həndəsi formalı şəbəkə növü inkişaf etmişdir. Bunların ən yaxşı nümunələri [[Şəki xanlarının sarayı]]nda və Şəkixanovların evinin tərtibatında (XVIII-XIX əsrlər) qalmışdır.

{{commonscatVikianbar kateqoriyası|Stained glass}}