Dodaqlar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k →‎top: clean up using AWB
Sətir 1:
[[Şəkil:Mouth.jpg|thumb|right|Qadın dodağı]]
 
'''Dodaqlar''' — çənəağızlı onurğalıların əksəriyyətində ağız dəliyini əhatə edən hərəkətsiz dəri büküşləri. Üst və alt dodaq olur.
 
[[Tısbağalar]]da, [[quşlar]]da və [[kloakalı məməlilər|kloakalı yetkin məməlilərdə]] çənədə qərni dimdiyin olması ilə əlaqədar dodaq yoxdur.
Sətir 9:
[[Suda-quruda yaşayanlar]]ın əksəriyyətində dodaqlar tənəffüs zamanı ağız boşluğunu qapamaq üçündür.
 
[[Sürünənlər]]də ([[ilanlar]]da və [[kərtənkələlər]]də) dodaqlar aydın görünür və üst tərəfdən qərni dodaq qalxançıqları ilə örtülmüşdür.
 
[[Məməlilər]]də dodaqlar hərəkətlidir, balaların əmməyə, yetkin fərdlərin isə yemi fəal surətdə tutmağa uyğunlaşması ilə əlaqədar olaraq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Dodaqlar eninə zolaqlı əzələlərdən təşkil olunmuşdur. [[Fil]]in, [[donuz]]un, [[tapir]]in üst dodağı çox dartılmış və xortumun, ya da burunun alt tərəfini əmələ gətirir.
Sətir 15:
[[Dəyirmiağızlılar]]da üst dodaq sormac funksiyasını yerinə yetirir. Bir sıra [[onurğasızlar]]da aqız aparatının bəzi hissələrinə də dodaq deyilir.
 
[[İnsanlar]]da əzələ və selikli qişalardan təşkil olunmuş hərəkətli büküşlər ön tərəfdən ağız boşluğu ilə hüdudlanmışdır. Girdə və mimiki əzələlərdən təşkil olunmuşdur. Alt və üst dodaq birləşərək ağız yarığını, yan tərəflərdə ağız bucağını əmələ gətirir. Dodaqları üçlü sinir innervasiya edir. Antropolokiyada dodaqları üst dodağın qalınlığına, istiqamətinə və konturuna görə ayırd edirlər. Qalınlığına görə dodaqlar nazik, orta, qalın, şişkin olur. Üst dodaq qabağa çıxmış (proxeyliya), şaquli profilli (ortoxeyliya), bəzən də geri çəkilmiş (opistoxeyliya) olur. Ekvatorial (zənci-Avstraliya) irqə daha qalın (şişkin) dodaqlar və proxeyliya, Avropa irqinə isə ortoxeyliya mənsubdur. Daha nazik dodaqlar Avropanın şimalında və Asiyada yaşayan bəzi xalqlarda təsadüf edilir. Üst dodağın konturu əyri, düz və qabarıq ola bilər. Qabarıq dodaq xüsusilə [[Mərkəzi Afrika]] [[piqmeylər]]i və [[semanqlar]] ([[Malakka yarımadası]]) üçün xarakterikdir.{{CommonsVikianbar categorykateqoriyası|Lips}}
 
[[Kateqoriya:İnsan anatomiyası]]