Con Kuinsi Adams: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:ABŞ prezidentliyinə namizədlər (1820) əlavə olundu HotCat ilə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 35:
}}
'''Con Kuinsi Adams''' ([[İngilis dili|ing.]] ''John Quincy Adams''; [[11 iyul]] [[1767]], Kuinsi, [[Massaçusets]], [[Britaniya Amerikası]] - [[28 fevral]] [[1848]], [[Vaşinqton]], [[Kolumbiya Federal Dairəsi]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]) — [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]nın 6-cı prezidenti ([[1825]]-[[1829]]) və 8-ci [[Dövlət katibi]] ([[1817]]-[[1825]]). [[ABŞ]]-ın 2-ci [[ABŞ prezidenti|prezidenti]] [[Con Adams]]ın böyük oğlu. [[1809]]-[[1814]]-cü illərdə ABŞ-ın Rusiyada ilk rəsmi nümayəndəsi olmuşdur. ABŞ-ın ilk altı prezidenti dövlətin əsas qurucuları hesab olunur və ənənəvi olaraq «bani atalar» adlandırılır. Onların sonuncusu Con Kuinsi Adamsdır.
[[1824]]-cü il prezident seçkilərində prezidentliyə namizədlərdən heç biri lazımi səsi toplaya bilmədiyi üçün [[ABŞ Konstitusiyası]]na uyğun olaraq, rəqibi [[Endrü Cekson]]dan daha az səs toplamasına baxmayaraq [[ABŞ Konqresi]] Con Kuinsi Adamsı prezident elan etdi. Bu, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] tarixində yeganə belə haldır.
== Erkən həyatı ==
Con Kuinsi Adams 11 iyul 1767-ci ildə [[Massaçusets]] ştatının Breyntri şəhərində, ABŞ-ın ikinci prezidenti olmuş [[Con Adams]]ın ailəsində dünyaya gəlmişdir.
Amerikanın köhnə siyasətçiləri ailəsinə mənsubluğu onun gələcək taleyinin müəyyənləşməsində həlledici rol oynamışdır. Hələ 17 yaşlı gənc ikən atasını bir çox Avropa ölkələrinə səfərlərində müşayiət etmiş, 1794-cü ildə [[Haaqa]]<nowiki/>da ölkəsinin səfiri olmuşdur. Bu səfərlər zamanı nəinki müxtəlif məktəb və universitetlərdə öz bilik səviyyəsini artırmış, həm də məşhur Avropa saraylarının siyasi yönümü ilə yaxından tanış olmuşdur. Zəngin həyat təcrübəsi,
aldığı mükəmməl təhsil onu Amerikanın görkəmli dövlət xadimlərindən biri etmişdir. [[London]]<nowiki/>da yaşadığı müddətdə, [[tütün]] ticarətçisinin qızı
[[Luiza Katrin Adams|Luiza Ketrin Conson]]<nowiki/>la tanış olur. Nəticədə onlar 1797-ci il 26 iyulda evlənirlər.
== Siyasi fəaliyyəti ==
C.K.Adamsın prezident seçildiyi 1824-cü ilə qədərki müxtəlif hadisələrlə zəngin həyatında üç amil xüsusilə seçilir: 1814-cü ildə [[1812-ci il müharibəsi|ingilis-amerikan müharibəsi]]<nowiki/>nə son qoymuş [[Kent sülhü]], 1819-cu ildə [[İspaniya]] ilə bağlanmış Transkontinental müqavilə, 1823-cü ildə elan edilən [[Monro doktrinası|Monro Doktrinası]]. Xüsusilə sonuncu iki hadisə məhz C.K.Adamsın yaradıcı fəaliyyətinin bəhrəsi idi və onun prezident [[Ceyms Monro]] ilə sıx əməkdaşlığının nəticəsində həyata keçirilmişdi.
1820-ci il prezident seçkilərinə müstəqil respublikaçı kimi qatılan Adams Monroya məğlub olur. Lakin bu məğlubiyyət onun növbəti seçkilərə qatılmasına mane olmur.
== Prezidentliyi ==
1824-cü il prezident seçkiləri olduqca gərgin keçmişdir. Bu vəzifəyə iddialılar arasında heç bir inzibatçılıq təcrübəsi olmasa da hərbi qələbələri sayəsində şöhrət zirvəsində olan [[Endrü Cekson]]<nowiki/>dan başqa, kabinet və konqres üzvləri də vardı. Adamsla yanaşı Kalxaun, Krouford, Kley kimi dövlət
xadimləri iddiaçilar arasında idilər. 1 dekabr 1824-cü ildə keçirilən seçkilərdə Endrü Cekson daha çox səs toplasa da, səslərin sayı prezident seçilmək
üçün zəruri olan miqdara çatmadı və seçkilər nümayəndələr palatasında keçirildi. 1825-ci il 9 fevralda nümayəndələr palatasında keçirilən seçkidə E.Cekson deyil, ilkin seçkilərdə ikinci yer tutmuş C.K.Adams prezident seçildi. Adams [[Henri Kley]]<nowiki/>i dövlət katibi təyin etdikdə Cekson və tərəfdarları Adamsı seçkilərdən öncə H.Kleylə gizli ittifaq bağlamaqda ittiham etdilər. Bu məsələ hələ də düzgün şərhini tapmayıb.
Şəxsi keyfiyyətlərindəki bəzi naqisliklər Adamsa siyasi komandasını yaratmağa mane olurdu. Bu özünü kabinetin təşkil edilməsində də göstərir. Ceksonu müdafiə naziri təyin etmək istəsə də, bu fikirdən daşınır. Başa düşür ki, Cekson bu vəzifəni özünə qarşı təhqir kimi qəbul edəcək. Krouforda maliyyə naziri vəzifəsini təklif etsə də rədd cavabı alır və bu vəzifəyə 1818-ci ildən Avropada yaşayan, ABŞ-da heç bir siyasi dayağı olmayan, Londonda Amerika səfiri [[Riçard Raş]]ı təyin edir. Beləliklə Adams siyasi rəqiblərini zərərsizləşdirə bilmir. Tezliklə Cekson, Krouford və Kolxaun tərəfdarları Konqresdə birləşirlər və Adamsın siyasi kursuna müxalif mövqedən çıxış edirlər. Prezidentliyinin üçüncü ilində Konqresə keçirilən seçkilərdə Adamsın rəqibləri hər iki palatada üstünlüyə nail olurlar. Deyilənlərlə yanaşı onun prezidentlik illərində digər problemlər də qarşıya çıxmışdır. Amerika ticarət gəmiçiliyinin Britaniyaya məxsus [[Karib adaları]] arasında hərəkətinə bərabər hüquqlar tələb edilməsi Londonun etirazına səbəb olur, hətta 1826-cı ildə bütün Vest-hind limanları ABŞ gəmilərinin üzünə bağlanır. 1827-ci ilin martından Adamsın İngiltərə gəmilərinin Amerika limanlarına daxil olmasını qadağan etməsindən başqa çarəsi qalmır. Vest-hind ticarət əlaqələrini yalnız 1830-cu ildə qaydaya salmaq mümkün olmuşdur. Konqresdə ona qarşı formalaşmış mütəşəkkil müxalifət
Adamsın öz siyasi-iqtisadi platformasını reallaşdırmağa böyük əngəl yaradır. Artıq onun 1828-ci il seçkilərində məğlub olacağı qabaqcadan görünür. Bu seçkilərdə səslərin 56 %-ni toplayan E.Cekson prezident olur
== Konqresdəki fəaliyyəti ==
Yenidən seçilməyən bütün prezidentlər aktiv siyasətdən uzaqlaşmışdılar və atası Con Adams buna ən yaxşı nümunə idi. Lakin onun oğlu qəribə istisna təşkil edir. Qısa fasilədən sonra 1831-ci ilin dekabrında [[Plimut]]<nowiki/>dan nümayəndələr palatasına üzv seçilərək ömrünün axırınadək burada fəaliyyət göstərir. Con Kuinsi Adams [[Meksika-ABŞ müharibəsi|Amerika-Meksika müharibəsi]] haqqında aparılan müzakirələr zamanı [[1848]]-ci il [[28 fevral|fevralın 28-də]] konqresdə iclas zamanı vəfat etmişdir.
== Həmçinin bax ==
{{ABŞ prezidentləri}}
[[Kateqoriya:ABŞ prezidentləri]]
| |||