Vikipediya

Yəmən Xalq Demokratik Respublikası: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
File renamed. (GlobalReplace v0.6.5)
k tənzimləmə
Sətir 3:
|orijinal_ad = جمهورية اليمن الديمقراطية الشعبية‎ <br/> Cümhuriyyət əl-Yəmən əd-Dimukratiya əş-Şəbiya
|status = [[Sosialist respublika]] (1970–1990)<ref>{{cite book|first=Clark |last=Victoria |title=Yemen: Dancing on the Heads of Snakes|Publisher= Yale University Press|year=2010|location=Nyu-Heyven, Konnektikut |page= 112-130.}}</ref>
|himn = الجمهورية المتحدة (ərəbcə) </br /> <small>''[[Yəmən himni|"Birləşmiş Respublika"]]''</small>
|bayraq = Flag of South Yemen.svg
|izah_bayraq = [[YXDR bayrağı]]
Sətir 43:
|paytaxt = [[Ədən]]
|şəhərlər = [[Əl-Mukalla]], [[Taiz]], [[Zincibar]], [[Əş-Şixr]]
|dil = [[ərəb dili]] </br /> [[ingilis dili]] </br /> [[məhri dili]] </br /> [[sokotri dili]] </br /> [[hobi dili]] </br /> [[şəhri dili]]
|pul_vahidi = [[Cənubi Yəmən dinarı]]
|sahə = 360,133 km<sup>2</sup> (1990)
Sətir 102:
|s6 =
|s7 =
|qeyd = [[ISO 3166-1]] = South </br /> [[ISO 3166-3]] = Yemen
}}
 
'''Cənubi Yəmən''' ({{langDil-ar|جنوب اليمن}}, [[Transliterasiya|translit]]. ''Cənub əl-Yəmən'', {{langDil-en|South Yemen}}) və ya rəsmi olaraq '''Yəmən Xalq Demokratik Respublikası''' ({{langDil-ar|جمهورية اليمن الديمقراطية الشعبية‎}}, [[Transliterasiya|translit]]. ''Cümhuriyyət əl-Yəmən əd-Dimukratiya əş-Şəbiya'') — [[Ərəbistan yarımadası]]<nowiki/>nın cənubundə yerləşən indiki [[Yəmən|Yəmən Respublikası]]<nowiki/>nın cənubunu, şərqini və [[Sokotra adası]]<nowiki/>nı əhatə edən tarixi [[Sosializm|sosialist]] dövlət. Cənubi Yəmən [[30 noyabr]] [[1967|1967-ci il]]<nowiki/>dən [[22 may]] [[1990|1990-cı il]]ə qədər mövcud olmuşdur.
 
Cənubi Yəmən [[1874|1874-cü il]]<nowiki/>də [[Böyük Britaniya]]<nowiki/>nın [[Ədən Müstəmləkəsi]] və [[Ədən Protektoratı]]<nowiki/>nın yaradılması ilə başlamışdır. Buna baxmayaraq, [[1937|1937-ci il]]<nowiki/>də [[Ədən körfəzi|Ədən]] [[Britaniya Hindistanı]]<nowiki/>nın bir vilayəti olmuşdur. [[1963|1963-cü il]]<nowiki/>də Ədən protektoratının süqutundan sonra, regionda [[Fövqəladə hallar|fövqəladə hal]] elan edilmişdir. Bunun səbəbi [[Milli Azadlıq Cəbhəsi (YXDR)|Milli Azadlıq Cəbhəsi]] (MAC) və [[İşğal edilmiş Cənubi Yəmənin Azadlığı üçün Cəbhə]] (İCYAC) [[Böyük Britaniya]] hakimiyyətinə baş qaldırması idi.
 
[[30 noyabr]] [[1967|1967-ci il]] tarixində [[Cənubi Ərəbistan Protektoratı]] və [[Cənubi Ərəbistan Federasiyası]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]]-nin köməyi ilə birləşmiş və [[Marksizm|Marksist]]–[[Leninizm|Leninist]] bir [[Sosializm|sosialist]] respublika olmuşdur. Regiona sabitlik gətirmək üçün göstərdiyi səylərə baxmayaraq, ölkə [[1986|1986-cı il]]<nowiki/>də [[Cənubi Yəmən vətəndaş müharibəsi|qısa bir vətəndaş müharibəsi]] yaşamışdır. 1980-ci illərin sonlarında və 1990-cı illərin əvvəllərində [[Kommunizm|kommunizminkommunizm]]in [[Avropa]] ölkələrində süquta uğramasından sonra, Cənubi Yəmən ilə Yəmən Ərəb Respublikası (adətən "[[Şimali Yəmən]]" adlandırılır) [[22 may]] [[1990|1990-cı il]] tarixində birləşmiş və müasir [[Yəmən|Yəmən Respublikası]]<nowiki/>nı qurmuşdur. Bu hadisələrə baxmyaraq, [[1994|1994-cü il]]<nowiki/>də Cənubi Yəmən şimaldan ayrıldığını elan etmişdir və nəticədə [[Yəmən]]<nowiki/>də [[Yəmən vətəndaş müharibəsi (1994)|ümumi bir vətəndaş müharibəsi]] baş vermişdir. [[2017|2017-ci il]]<nowiki/>dən bəri Cənubi Yəməni [[Cənubi Keçid Şurası|bərpa etmək]] cəhdləri göstərilir.
 
== İnzibati bölgü ==
Müstəqilliyini əldə edən Yəmən Xalq Demokratik Respublikası dərhal ölkəni altı [[mühafəzə]]<nowiki/>yə ({{langDil-ar|محافظة}}‎‎) bölmüşdür. [[1967]]–[[1978|1978-ci il]]<nowiki/>lərdə bu mühafəzələr rəsmi şəkildə, sadəcə rəqəmlərlə adlandırılırdı, ancaq [[1979|1979-cu il]]<nowiki/>də onlara yeni, rəsmi adlar verilmişdir. Adalar – [[Kamaran adası|Kamaran]] ([[1972|1972-ci il]]<nowiki/>də [[Şimali Yəmən]] tərəfindən alındı), Perim (Məyun), [[Sokotra adası|Sokotra]], Əbd əl-Kuri, Səmha, Dərsa və Sokotra arxipelağının digər əhalisiz adaları [[Ədən mühafəzəsi]]<nowiki/>nin müdriyyələri olmuşdu.
<ref>{{cite book |last = İsmayıl |first = Tarıq Y. |authorlink = Tarıq Y. İsmayıl |author2=Jakelin S. İsmayıl| title = The People's Democratic Republic of Yemen: Politics, Economics, and Society; The Politics of Socialist Transformation |publisher = Lynne Rienner Pub |date=oktyabr 1986 |location =Ədən |url = |doi = |isbn = 0-931477-96-4}}</ref>
 
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Yəmən_Xalq_Demokratik_Respublikası"