Almaniya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 165:
1970-ci illərin əvvəllərindən etibarən Almaniya Federativ Respublikasının kansleri [[Villi Brandt]]ın "Ostpolitik" (yeni şərq siyasəti) adlanan siyasəti sayəsində Şərqi və Qərbi Almaniya arasındakı gərginlik azalmışdı. 1989-cu ilin yayında Macarıstanın "[[Dəmir pərdə]]"ni sökməsi və Avstriya ilə sərhədi açmağa qərar verməsi minlərlə Şərqi Almaniya vətəndaşının [[Macarıstan]] və [[Avstriya]] vasitəsilə Qərbi Almaniyaya köç etməsinə səbəb oldu. Bu cür hadisələrin [[Almaniya Demokratik Respublikası]] üzərində dağıdıcı təsirləri oldu və ölkə üzrə baş verən kütləvi etiraz aksiyaları hökumətə qarşı narazılığı daha da artırdı. Bütün bunların nəticəsində Şərqi Almaniya hökuməti sərhəd məhdudiyyətlərini yüngülləşdirdi və ölkə vətəndaşlarının Qərbi Almaniyaya səyahət etməsinə icazə verildi. Bir il sonra, 12 sentyabr 1990-cı ildə "İki üstəgəl dörd razılaşması" əsasında dörd işğal gücü Almaniyanın təslimiyyət sənədində ifadə olunan hüquqlarından imtina etdilər və nəticədə, Almaniya tam suverenlik əldə etdi. 3 oktyabr 1990-cı ildə isə Almaniyanın yenidən birləşməsi prosesi tamamlandı.
=== Almaniyanın yenidən birləşməsi və Avropa İttifaqı ===
[[File:Berlin reichstag west panorama 2.jpg|thumb|upright=1.25|Almaniyanın yenidən birləşməsi 3 oktyabr 1990-cı ildə elan olundu.<ref name="Einigungsvertrag">[http://bundesrecht.juris.de/einigvtr/BJNR208890990.html Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands (Einigungsvertrag)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100204071517/http://bundesrecht.juris.de/einigvtr/BJNR208890990.html |date=4 February 2010 }} Unification Treaty signed by the Federal Republic of Germany and the German Democratic Republic in Berlin on 31 August 1990 (official text, in German).</ref> 1999-cu ildən etibarən Berlində yerləşən Reyxstaq binası alman parlamenti olan [[Bundestaq]]ın iclas yeri hesab olunur.]]
Almaniyanın yenidən vahid dövlət halında birləşdirilməsindən sonra ölkə Qərbi Almaniyanın əvvəlcədən üzv olduğu təşkilatlardakı mövcudluğunu saxladı.<ref>{{cite web |url=http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/art_11.html |title=Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands (Einigungsvertrag) Art 11 Verträge der Bundesrepublik Deutschland |accessdate=4 iyun 2019 |publisher=Bundesministerium für Justiz und Verbraucherschutz |language=German |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150225035417/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/art_11.html |archivedate=25 fevral 2015 }}</ref> 1994-cü ildə qəbul olunmuş Berlin-Bonn aktına əsasən [[Berlin]] şəhəri yenidən birləşmiş Almaniyanın paytaxtı seçildi, [[Bonn]] şəhəri isə "federal şəhər" statusu əldə etdi və bəzi nazirliklər burada saxlanıldı.<ref>{{cite web |title=Gesetz zur Umsetzung des Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands |trans-title=Law on the Implementation of the Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands |url=https://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/berlin_bonng/gesamt.pdf |publisher=Bundesministerium der Justiz |accessdate=4 iyun 2019 |language=German |date=26 aprel 1994 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160714155722/https://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/berlin_bonng/gesamt.pdf |archivedate=14 iyul 2016 }}</ref> Hökumətin yerdəyişməsi 1999-cu ildə tamamlandı.<ref>{{cite news |title=Brennpunkt: Hauptstadt-Umzug |url=http://www.focus.de/panorama/boulevard/brennpunkt-hauptstadt-umzug_aid_175751.html |accessdate=4 iyun 2019 |newspaper=Focus |date=12 aprel 1999 |language=German |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110430043907/http://www.focus.de/panorama/boulevard/brennpunkt-hauptstadt-umzug_aid_175751.html |archivedate=30 aprel 2011 }}</ref> 1998-ci ildə keçirilmiş seçkilərin nəticələrinə görə Almaniya Sosial-Demokrat Partiyasının üzvü [[Gerhard Şröder]] Almaniyanın federal kansleri təyin olundu. Şröderin hökumət başçısı olduğu iki dövr ərzində həyata keçirilən islahatlar nəticəsində əmək bazarı daha çevik hala gəldi və [[işsizlik]] azaldı.
Yenidən birləşmədən əvvəl mövcud olan şərqi alman iqtisadiyyatının modernizasiyası və qərbə inteqrasiyası prosesinin uzunmüddətli olacağı və 2019-cu ilə qədər davam edəcəyi gözlənilirdi. Qərbdən şərqə illik transferin təqribi məbləği 80 milyard ABŞ dolları olaraq hesablanmışdır.<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2009/06/19/world/europe/19germany.html |work=The New York Times |title=In East Germany, a Decline as Stark as a Wall |first=Nicholas |last=Kulish |date=19 iyun 2009 |accessdate=4 iyun 2019 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110403073216/http://www.nytimes.com/2009/06/19/world/europe/19germany.html |archivedate=3 aprel 2011 }}</ref>
[[File:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (081).jpg|thumb|left|2007-ci ildə [[Lissabon müqaviləsi]]ni imzalayan dövlət başçıları.]]
Yenidən birləşmədən sonra Almaniya [[Avropa İttifaqı]]nda daha aktiv rol oynamağa başlamışdır. 1992-ci ildə Almaniyanın Avropalı tərəfdaş ölkələrlə birlikdə [[Maastrixt sazişi]] imzalamasının ardınca, 1999-cu ildə [[Avrozona]] yaradıldı və 2007-ci ildə [[Lissabon müqaviləsi]] imzalandı.<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/avservices/services/showShotlist.do?out=PDF&lg=En&filmRef=i-055938 |title=Lisbon Treaty : The making of |publisher=Council of the European Union |format=PDF |accessdate=4 iyun 2019 |quote=After signature by all 27 Heads of State and governments, the Treaty will travel back to Brussels, where it will be officially sealed with the seals of the 27 Member States, on the 18th of December. Then, it will be sent to Rome, the Italian government being the depository of the Treaties. |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130520080610/http://ec.europa.eu/avservices/services/showShotlist.do?out=PDF&lg=En&filmRef=i-055938 |archivedate=20 may 2013 }}</ref> Almaniya [[Balkanlar]]da stabilliyi qorumaq məqsədilə öz sülhməramlılarını buraya göndərdi, həmçinin öz qoşunlarının bir hissəsini [[Taliban]] terror qruplaşması ilə mübarizə aparmaq üçün [[NATO]]-nun tərkib hissəsi kimi [[Əfqanıstan]]a göndərdi.<ref>{{cite news | last = Dempsey | first = Judy | url = https://www.nytimes.com/2006/10/31/world/europe/31iht-germany.3343963.html | title = Germany is planning a Bosnia withdrawal | newspaper = International Herald Tribune | date = 31 oktyabr 2006 | accessdate = 4 iyun 2019 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121111000841/http://www.nytimes.com/2006/10/31/world/europe/31iht-germany.3343963.html | archivedate = 11 noyabr 2012 | df = dmy-all }}</ref> Qoşunların xarici ölkələrdəki münaqişə zonalarına göndərilməsi Almaniyanın öz qoşunlarını yalnız müdafiə məqsədilə istifadə etmək barədə olan yerli qanunları ilə ziddiyyət təşkil edirdi.<ref>{{cite web |last=Merz |first=Sebastian |title=Still on the way to Afghanistan? Germany and its forces in the Hindu Kush |url=http://www.comw.org/warreport/fulltext/0711merz.pdf |publisher=Stockholm International Peace Research Institute |format=PDF |accessdate=4 iyun 2019 |pages=2, 3 |date=2007 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170403023417/http://www.comw.org/warreport/fulltext/0711merz.pdf |archivedate=3 aprel 2017 }}</ref>
2005-ci ildə keçirilmiş federal seçkilər nəticəsində [[Angela Merkel]] ölkənin ilk qadın kansleri seçildi. 2009-cu ildə alman hökuməti iqtisadiyyatın bəzi sahələrini iqtisadi tənəzzüldən qorumaq məqsədilə 50 milyard avro dəyərində iqtisadi stimul planı qəbul etdi.<ref>{{Cite news| url= http://www.france24.com/en/20090106-germany-agrees-new-50-billion-euro-stimulus-plan| title= Germany agrees on 50-billion-euro stimulus plan| work =France 24| date=6 yanvar 2009| accessdate=4 iyun 2019| archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513022443/http://www.france24.com/en/20090106-germany-agrees-new-50-billion-euro-stimulus-plan| archivedate=13 may 2011}}</ref>
2009-cu ildə liberal-[[Xristian Demokrat İttifaqı (Almaniya)|mühafizəkar]] koalisiyasından [[Angela Merkel]] ikinci dəfə, 2013-cü ildə isə üçüncü dəfə ardıcıl şəkildə [[Almaniyanın Federal Kansleri]] təyin olundu. 21-ci əsrin əvvəlində Almaniyanın əsas siyasi layihələrinə Avropa inteqrasiyasının dərinləşdirilməsi, tükənməz enerji təchizatının artırılması, balanslaşdırılmış büdcə siyasətinin təşkili və alman iqtisadiyyatının gələcək dəyişimini təmin etmək üçün yüksək texnologiya strategiyalarının hazırlanması daxil idi.<ref>{{cite web|title=Government declaration by Angela Merkel|url=https://www.tagesschau.de/inland/merkel-regierungserklaerung110.html|publisher=ARD Tagesschau|language=German|date=29 yanvar 2014|accessdate=4 iyun 2019|archivedate=1 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150101010608/http://www.tagesschau.de/inland/merkel-regierungserklaerung110.html}}</ref>
2015-ci ildə baş vermiş [[Avropa miqrant böhranı]] Almaniyaya da təsir etdi. [[Afrika]] və [[Yaxın Şərq]] kimi regionlardan Avropa İttifaqına daxil olan sığınacaq axtarışında olan insanların əksər hissəsinin son dayanacağı Almaniya hesab olunurdu. Bu hadisələr zamanı Almaniya hökuməti bir milyondan artıq məcburi köçkün və miqrantı qəbul edərək, növbəti mərhələdə kvota sistemi tətbiq etdi və həmin miqrantları gəlir vergisi dərəcəsi, əhalinin sıxlığı nəzərə alınmaqla müxtəlif federal ştatlara yerləşdirdi.<ref>{{cite web|title=Migrant crisis: Migration to Europe explained in seven charts|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-34131911|date=28 yanvar 2016|accessdate=4 iyun 2019|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160131030536/http://www.bbc.com/news/world-europe-34131911|archivedate=31 yanvar 2016}}</ref>
== Fiziki-coğrafi xarakteristika ==
| |||