Uran (planet): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k clean up using AWB
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 245:
== Maqnitosferi ==
[[Şəkil:Uranian Magnetic field.gif|left|thumb|300x300px|1986-cı ildə ''[[Voyacer 2]]'' tərəfindən müşahidə edilmiş Uranın maqnit sahəsi]]
''[[Voyacer 2]]''-nin Urana çıxmasından əvvəl maqnitosferi ilə əlaqəli hər hansı göstəricilər əldə olunmamışdı, buna görə də onun təbiyyəti sirr olaraq qalırdı. 1986-cı ilə qədər elm adamları fərz edirdilər ki, Uranın [[maqnit sahəsi]], [[Günəş küləyi|Günəş küləkləri]] ilə eyni xətdə olmalı idi ona görə ki, Uranın ekliptikində yerləşən qütbləri eyni xətdə olacaqdı.<ref name="Ness Acuña et al. 1986" />
 
''[[Voyacer 2]]-in'' müşahidələri, Uranın maqnit sahəsinin, həm başlanğıcını özünün həndəsi mərkəzindən götürmədiyindən, həm də fırlanma oxu ilə 59° əmələ gətirdiyindən, onun ünikal olduğunu göstərdi.<ref name="Ness Acuña et al. 1986" /><ref name="Russell993" /> Faktiki olaraq, maqnit dipolu Uranın mərkəzindən cənub fırlanma qütbünə doğru, planet radiusunun üçdə biri qədər yerini dəyişmişdir.<ref name="Ness Acuña et al. 1986" /> Bu qeyri-adi geometriya maqnitosferin yüksək assimetriyasına səbəb olur. Mümkündür ki, maqnit sahəsinin gücü cənub yarımkürəsinin səthində 0,1 qaus (10 [[Tesla (ölçü vahidi)|µT]]), şimali yarımkürə səthində isə 1,1 qaus (110 [[Tesla (ölçü vahidi)|µT]]) ola bilər.<ref name="Ness Acuña et al. 1986" /> Səthdə orta sahə 0,23 qausdur (23 [[Tesla (ölçü vahidi)|μT]]).<ref name="Ness Acuña et al. 1986" /> ''[[Voyacer 2]]''-nin 2017-ci ildəki göstəriciləri üzərində aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, bu asimmetriya, Uranın maqnitosferinin bir Uran günündə, bir dəfə Günəş küləyi ilə əlaqə yaratmasına və planetin Günəş hissəciklərinə açılmasına səbəb olur.<ref>{{cite web |url=http://www.news.gatech.edu/2017/06/26/topsy-turvy-motion-creates-light-switch-effect-uranus |title=Topsy-Turvy Motion Creates Light Switch Effect at Uranus |publisher=Georgia Tech |first=Jason |last=Maderer |date=26 June 2017 |accessdate=8 July 2017}}</ref> Müqayisə üçün, [[Yer]]<nowiki/>in maqnitosferi hər iki qütbdə eyni gücə sahibdir və "maqnetik ekvatoru" təxminən onun coğrafi ekvatoruna paraleldir.<ref name="Russell993" /> Uranın dipol momenti 50 dəfə Yerinkindən güclüdür.<ref name="Ness Acuña et al. 1986" /><ref name="Russell993" /> [[Neptun (planet)|Neptun]]<nowiki/>un da eyni şəkildə yer dəyişdirmiş və əyilmiş maqnit sahəsi vardır. Elm adamları fərz edir ki, bu buz nəhənglərinin ortaq xüsusiyyətidir.<ref name="Russell993" /> Bir hipotezə görə, maqnit sahəsinin nüvələrində meydana gəldiyi, qaz nəhəngləri və qayalıq planetlərdən fərqli olaraq, buz nəhənglərinin maqnit sahəsi nisbətən, dayaz bölgələrdəki, misal üçün amoniyak-su okaenındakı hərəkətlənmədən meydana gəlir.<ref name="Atreya2006" /><ref>{{cite journal |last=Stanley |first=Sabine |author2=Bloxham, Jeremy |title=Convective-region geometry as the cause of Uranus' and Neptune's unusual magnetic fields |journal=Letters to Nature |volume=428 |issue=6979 |pages=151–153 |url=http://mahi.ucsd.edu/johnson/ES130/stanley2004-nature.pdf |format=PDF |accessdate=5 August 2007 |date=2004 |pmid=15014493 |doi=10.1038/nature02376 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070807213745/http://mahi.ucsd.edu/johnson/ES130/stanley2004-nature.pdf |archivedate=7 August 2007 |deadurl=yes |bibcode=2004Natur.428..151S}}</ref> Maqnitosferin formasının başqa mümkün izahı budur ki, Uranın daxili hissələrində maye [[almaz]] okeanı mövcuddur və maqnit sahəsini tutur.<ref name="Bland, Eric" />