Karbonat turşusu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 21:
Karbonat turşusunun [[molekul]]undakı kimyəvi rabitə polyar [[kovalent rabitə]]lərdir.
== Karbonat turşusunun törəmələri ==
Karbonat turşusunun da başqa üzvi turşular kimi müvafiq törəmələri vardır. Bu törəmələrdən karbonat turşusunun xloranhidridlərini, esterlərini və amidlərini göstərmək olar.
== Karbonat turşusunun xloranhidridləri ==
Karbonat turşusunun iki cür xloranhidridi ola bilər. Bunalrada [[xlorkarbonat turşusu]], ikincisi [[karboksixlorid]] və [[fosgen]] adlanır.
Fosgen və ya karboksixlorid birinci dəfə Devi tərəfindən dəm qazına günəz işiğının təsiri ilə xlor birləşdirməklə alınmışdır, buna görə də fosgen (fos-yunanca) işıq adlanmışdır. Indi, fosgen üçün dəm qazı ilə xloru 200<sup>0</sup>-də kömür katalizatoru üzərindən buraxılırlar.
Fosgen zəhərli boğucu qazdır, 8<sup>0</sup>C-də qaynayır, benzolda yaxş həll olur, su ilə parçalanır, karbon qazı ilə xlorid turşusu əmələ gətirir.
Fosgen spirt ilə xlorkarbonat esteri, daha uzun müddət çox spirt təsirində karbonat esteri əmələ gətirir.
Fosgen birinci dünya müharibəsi zamanı zəhərləyici qaz kimi işlənilirdi. Onu bəzi üzvi sintezlər (molekula CO qrupu daxil etmək) üçün də işlədirlər.
Xlorkarbonat turşusu Cl-CO-OH qeyri-sabit birləşmə olub, öz-özünə karbon qazına və hidrogenxloridə parçalanır. Xlorkarbonat turşusunun esterlərinə xlorla, və ya fosgenə spirtlərlə təsir etdikdə alına bilir.
Xlorkarbonat esterləri kəskinliyi iyli, boğucu mayelərdir. Bunlardan xlorkarbonat turşusunun metil esteri 71,5<sup>0</sup>C-də qaynayır. Bunu xlorlaşdırdıqda xlorkarbonat turşusunun qrixlormetil esteri alınır.
Empirik düsturu C<sub>2</sub>O<sub>2</sub>Cl<sub>4</sub> olan ester fosgenin COCl<sub>2</sub> iki misli olduğu üçün, difosgen adlanır. Difosgen zəhərləyici, ağır mayedir. Onu qızdırdıqda fosgenə parçalanır.
Difosgen də fosgen kimi birinci dünya müharibəsində zəhərləyici maddə olaraq işlənirdi.
[[Kateqoriya:Karbonat turşuları]]
| |||