II İosif: Redaktələr arasındakı fərq

[[Mariya TereziyaTereza]] və oğlu II İosifin dövrünü [[Avstriya imperiyası|Avstriya imperiyasında]] maarifçi mütləqiyyət dövrü adlandırırlar. XVIII əsrdəki müharibələr dövlət xərclərini artırmışdı. Müharibə dövrundə kəsilən pullar [[İnflyasiya|inflyasiyanı]] artırmışdı. Çünki qızılın azalması pulun dəyərdən düşməsinə səbəb olmuşdu. Bu dövrdə Avstriyaya öz xammalı kifayət etmirdi və əlavə xammala ehtiyac vardı. Nəticədə bu dövrdə Avstriyada ixrac artmış, idxal isə məhdudlaşmışdı. Qaydaya görə heç bir halda gətirilən malın qarşılığını qızıl və ya pulla ödəmək olmazdı, gətirilən mal yerli mala dəyişdirilməli idi. Herniqk Avstriyaya öz münasibətini bu sözlərlə ifadə etmişdi: “Mən çörəyini yediyim bu ölkəyə özümü tamamilə həsr edirəm!”. Herniqkin 1683-cü ildə çap olunmuş “Avstriya — hər şeydən yüksəkdir, əgər yalnız o bunu arzulayacaqsa” kitabı yeni Avstriyanın proqramı oldu. Bir çox məsəslələrdə Herniqkin tələblərindən də qətiyyətli olan I İosif onu öz müəllimi adlandırırdı. İqtisadiyyatın inkişafına Avstriya merkantilizminin “böyük üçlüyü”– Herniqk, Beher və Şreder böyük töhfə vermişlər. XVIII əsrin II yarısında Avstriyada islahatların həyata keçirilməsinə aşağıdakı amillər rəvac vermişdi: 1. Avstriya alman dövlətidir və onun əsas rəqibi Prussiyadır.Onu islahatlara vadar edən Prussiya faktoru olmuşdur.Çünki bu dövrdə Prussiyada kral IIFridrix də islahatlar həyata keçirmişdir. 2. XVIII əsrin ortalarından baş verən müharibələrdə Avstriyanın məğlub olması. 3. Avstriyanın Prussiyadan ən fərqli cəhəti onun çoxmillətli olması idi. Azlığın çoxluğu idarə etməsi üçün yeni idarəçilik sistemi,vahid təbəəlik yaratmaq lazım idi. Bu II İosifin dövründə həyata keçirilməsi istənən siyasət idi. Yalnız bu yolla monarxiya mövcud ola bilərdi, lakin bu demokratik cəmiyyət deyildi. 1752-ci ildə saray kommersiya şurası yaradıldı. Qoşunu komplektləşdirmək qaydası dəyişdirildi, rekrut sistemi tətbiq olundu. Feodallar orduya əsgər göndərilməsinə cavabdeh idilər. İxtisaslı fəhlələr hərbi xidmətdən azad edilirdi. Ümumi gəlir vergisi haqqındakı qanuna görə əvvəllər vergidən azad edilmiş zadəgan və ruhanilər də vergi verməli idilər. Vərəsəlik üzərinə vergi qoyuldu və buradan əldə edilmiş gəlir məktəblərin açıl-masına sərf edilirdi. 1775-ci ildən əksər gömrük rüsumları ləğv edildi. Xammal idxalına qoyulan rüsumlar azaldıldı, ölkəyə gətirilən mallara qoyulan vergilər isə artırıldı. Vergi və gömrük rüsumlarını yalnız dövlət məmurları toplaya bilərdi. İdarəetmə sistemində-Sərt mərkəzləşmə sistemi ilə yanaşı, hesabatlıq prinsipi də tətbiq olundu ,bürokratik aparat genişləndirildi.1774-cü ildə kəndlilərin vəziyyəti ilə məşğul olmaq üçün xüsusi komissiya yaradıldı. Məqsəd kəndlilərin problemlərini araşdırıb bu haqda imperatora məlumat vermək idi. Biyar 5-6 gündən 3 günə endirildi. Kəndlilərin torpaq üzərində nəsli hüququ tanındı. Bir çox ərazidə-Avstriyada, Çexiyada təhkimçilik aradan qaldırıldı. 1776-cı ildə işgəncə ləğv edildi, ölüm hökmünün tətbiqi məhdudlaşdırıldı. 1782 də Avstriyanın slavyan torpaqlarında təhkimçilik ləğv edildi.Lakin torpaq yenə də feodalın əlində qalırdı ,kəndli ona vergi verir,mükəlləfiyyət icra edirdi.Vahid mülki və cinayət məcəlləsi tətbiq edildi. Məhkumların əməyindən istifadə olunmasına icazə verildi. II İosif mömin olmasına baxmayaraq, kilsə ehkamları və mövhumat əleyhinə idi. II İosifin dövründə 740 monastır bağlandı,əmlakı müsadirə olundu. Papa VI Piyin bunun qarşısını almaq 1781-ci ildə Avstriyaya gəlmişdi, amma uğur qazanmadı.II İosif öz ölkəsində dini etiqadların sərbəst ibadətini elan etmişdi. Burada söhbət katolik və protestantlardan gedirdi. Maarifçi mütləqiyyət dövründə Avstriyada ibtidai icbari təhsil sisteminə keçilməsinə təşəbbüs göstərildi. Saray nəzdində milli teatr fəaliyyətə başladı. Burada fəaliyyət göstərənlər əsasən italyanlar idi. Bu dövrdə Vyanada Motzart, Qayd kimi bəstəkarlar yaşamışdır. Vyana XVIII əsrin ikinci yarısında Avropanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevrilmişdi.II İosifin tədbirləri içərisində alman dilinin bütün imperiya ərazisində kargüzarlıq dilinə çevrilməsi də mühüm yer tutur . Əvvəllər də alman dili dövlət dili olsa da bəzi ərazilərdə kargüzarlıq işi yerli dildə aparıla bilərdi. Amma II İosif buna yol vermədi (1765-ci ildən II İosif imperator titulu daşıyır). Biyar da pul vergisi ilə əvəz olundu. II İosif 1790-cı ildə vəfat etdi.