Lobnor gölü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k tənzimləmə
Sətir 31:
}}
[[Şəkil:Basin of Lop Nur 90.25E, 40.10N, Desert of Lop, Kum Tagh and Astin Tagh.jpg|alt=Lobnor gölünün peyk şəkli|thumb|353x353px|Lobnor gölünün peykdən görüntüsü]]
'''Lobnor gölü''' ({{langDil-ug|لوپنۇر}}, {{langDil-zh|罗布泊}}) (Monqol dilindən "Lob Gölü" mənasını verən<ref>Barber, Elizabeth (2000). ''The Mummies of Urümchi''. W. W. Norton & Company. p. 125. <q>Two groups have laid claim to ''nor'', the second half of ''Lop Nor''. ''Nor'' is Mongol for "lake" and occurs as part of many lake names in Xinjiang and other parts of Central Asia, while ''nur'' is Uyghur for "bright" (as in the white of the salt flats). Mongol probably wins this one. But ''lop''is opaque in both languages and in Chinese too, a fact suggesting that the name goes back to a time before Turks, Mongols, or Chinese had entered the territory.</q></ref>) — [[Çin Xalq Respublikası|Çin Xalq Respublikasında]]nda [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Sintszyan Uyğur Muxtar Rayonunun]] cənub-şərq hissəsində [[Təklə-Məkan|Təklə-məkan]] və [[Qumdağ]] səhraları arasında yerləşən duzlu göl. 780 metr [[Dənizdəniz səviyyəsi|dəniz səviyyəsindən]]ndən yuxarıdadır.
 
Bir zamanlar [[Aral dənizi]] kimi iri bir göl olmuşdur. Sonradan insan fəaliyyəti nəticəsində sahəsi kiçilmiş, suyu daha da şorlaşmışdır.
 
== Tarixi ==
Tarim çayı və Şule çayının da daxil olduğu göl sistemi tarixi keçmişdə 10,000 &nbsp;km<sup>2</sup>-i keçən qədim buzlu Tarim gölünün qalığıdır. Hidroloji cəhətdən qapalı hövzədir. [[1928]]-ci ildə gölün sahəsi 3,100 &nbsp;km<sup>2</sup> olmuşdur. Ancaq, göl ona tökülən axına maneə törətmiş barajların tikintisi nəticəsində qurumuşdur və yalnız kiçik mövsümi göllər və [[Bataqlıq|bataqlıqlarbataqlıq]]lar yarana bilir. Qurumuş Lobnor gölü hövzəsi qalınlığı 30 sm-dən 1 m-ə qədər olan bir duz qatı ilə örtülmüşdür. Lobnor [[nüvə]] sınaq sahəsi olaraq istifadə edilmiş<ref>[http://www.nti.org/facilities/710/ "Lop Nor Nuclear Weapons Test Base"]. nti. Retrieved 2007-08-03.</ref> və [[1990]]-cı illərin ortalarından potaş kəşf edildikdən bu yana, eyni zamanda ərazidə geniş miqyaslı mədən əməliyyatı da aparılır.<ref>[http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=51039 "Lop Nur, Xinjiang, China"]. Earth Observatory. June 19, 2011.</ref>
 
== Araşdırma ==
1860-ci ildə Lobnor gölünü tapmaq məqsədi [[Sun imperiyası|Sun imperiyasının]]nın qərb sərhədlərini alman coğrafiyaçısı [[Ferdinand fon Rixthofen]] keçir. O ancaq şoranlaşmış sahəni aşkarlaya bilir. Ondan sonra [[Nikolay Prjevalski|Nikolay Prejivalski]] Tarim çayı hövzəsini tətqiq edir. 1876-ci ildə Prejivalski [[İli çayı]] ilə gedərək [[Tyan-Şan|Tyan-Şan dağlarına]] və Tarim çayına keçir və nəhayət Lobnor gölünə çatır. Göldən cənubda isə Altın-Dağ silsiləsini aşkarlayır.
== Nüvə sınaqları ==
* [[1964]]-ci ildə Lobnor gölündə ilk nüvə sınağı çeçirilmişdir. Bu layihə «596» gizli adla həyata keçirilmişdir. Elə həmin ildən gölün dibi nüvə poliqoni kimi istifadə edilmişdir.
Sətir 50:
* [http://russian.xjts.cn/RUSSIAN/channel15/376/384/200406/07/11078.html Lobnora səyahət]
* [http://kayzen.az/blog/hidrosfer/2030/g%C3%B6ll%C9%99r-v%C9%99-dig%C9%99r-su-h%C3%B6vz%C9%99l%C9%99ri.html Göllər və digər su hövzələri]
[[Kateqoriya:Atom paliqonları]]
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
[[Kateqoriya:Atom paliqonları]]
[[Kateqoriya:Çin gölləri]]