Fətəli xan (Quba xanı): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
|||
Sətir 36:
== Həyatı ==
=== Vəfatı ===
[[Fətəli xan (Quba xanı)|Fətəli xan]] ölümünə yaxın [[Azərbaycan]] torpaqlarının böyük bir hissəsini hakimiyyəti altında birləşdirə bildi. Bunun nəticəsində o, bütün [[Azərbaycan]]<nowiki>ın</nowiki> işlərində aparıcı rol oynamağa başladı. Onun siyasəti beynəlxalq münasibətlərə də təsir göstərirdi. Belə bir şəraitdə Fətəli xanın vəfat etməsi o dövr tarixinin qaranlıq səhifələrindən biri olaraq qalmaqdadır. [[Abbasqulu Ağa Bakıxanov]] yazır: Bütün istiqlal və ehtişam vasitəsinə malik olan Fətəli xan Azərbaycan və bəlkə də bütün [[İran]] işlərini intizama qoymaq xəyalı ilə [[Gürcüstan]] valisi İrakli xanla görüşüb məsləhətləşmək binasını qoydu. İrakli xan da öz dudmanlarından Sadıq bəy Yadigar oğlunu səfir sifətilə Fətəli xanın yanına göndərdi. Fətəli xan cah və cəlalla Nuxu şəhərinə getdi. Bir neçə gün qonaqlıq və şadlıqla keçirib [[Gəncə]]<nowiki>yə</nowiki> yola düşdü. [[Cavad xan]], Şahverdi xan Ziyadoğlu, [[Qacar]] ölkənin bütün əyanı ilə bərabər [[Kür çayı]]<nowiki>nın</nowiki> kənarında onu pişvaz edib qalanın qapılarını üzünə açdı. Fətəli xan da Cavad xanın əlindən çıxmış [[Şəmşəddin]]<nowiki>li</nowiki> mahalını [[Gürcüstan]] valisindən alıb ona verdi. Xülasə, yüksək mərtəbəli iki vali [[Şəmkir]] yaxınlığında bir-birilə görüşdülər.[[Rusiya]] dövlətindən himayə görmək ümidilə tədbirlər gördülər. Geri qayıtdığı zaman Fətəli xan şiddətli bir qızdırmaya tutuldu. Xəstəliyi gündən-günə şiddətləndi. Buna görə sürətlə Şirvana, buradan da [[Bakı]]<nowiki>ya</nowiki>, bacısının yanına getdi. Hicri 1203 (1789)-cu ildə mart ayının 22-də, 54 yaşında ikən vəfat etdi<ref name="">{{Kitab3 |müəllif=Süleyman Əliyarlı |başlıq=Azərbaycan tarixi |yer=Bakı |nəşriyyat=Çıraq |il=2009 |səhifə=531-532 }}</ref>.
== Fəaliyyəti ==
1758-ci ildə atası öldükdən sonra iyirmi üç yaşında hakimiyyətə gələn gənc Fətəli xan Quba, Dərbənd və Salyan xanlıqlarını birləşdirməklə Şərqi Qafqazın qüvvətli hökmdarı kimi tanınmışdır. Vahid Azərbaycan naminə 40 min qoşun yaradan Fətəli xan Şamaxı, Şəki, Bakı xanlıqlarını, Car-Balakən azad cəmiyyətini və Ərəş sultanlığını ittifaqa çağırmışdır. Nadir şah Əfşarın öldürülməsindən sonra xırda xanlıqlara bölünən Azərbaycanın müstəqil və abad bir ölkə kimi görmək istəyən Fətəli xan Qubalı ittifaqa gəlməyən xanlıqları birləşdirmək üçün silaha əl atmağa məcbur olmuşdur. O, 1785-ci ildə Şəki xanlığını, 1787-ci ildə Şirvan xanlığını və bir az sonra Bakı xanlığını özünə tabe etdi.
| |||