Azərbaycanlıların etnogenezi: Redaktələr arasındakı fərq

 

Əlbəttə ki həm Arana(Şimali Azərbaycana), həm də Azərbaycana (İran Azərbaycanına) gələn türkmən-Oğuzların az qismi yerli əhali ilə qarışmış, böyük qismi isə öz varlığını qoruyub saxlamışdır. Məsələn, Azərbaycan Respublikasının Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarının, 1988-ci ildə qədər Ermənistanın Gexarkunik vilayətinin (tarixi Göyçə mahalının) əhalisi olan ayrımlar türkmən-Oğuzların eymur boyundandırlar və əslində türk dilinin(Türkiyə türkcəsinin) Qara dəniz ləhcəsində danışırlar. XI əsrdə Səlcuqlarla gələn, qıpçaq türklərindən olan qarapapaqlar (bir adları da tərəkəmələr) indi də Azərbaycan Respublikasının Qazax və Ağstafa rayonlarında, Gürcüstan Respublikasının Borçalı mahalında yaşayırlar. Onlar 1988-ci ilə qədər Ermənistanın Lori vilayətində (tarixi Loru mahalında) yaşayıblar. Qıpçaq olmaqlarına baxmayaraq, onlar da Türkiyə türkcəsinin Qara dəniz ləhcəsində danışırlar. XV əsrdə həm Arana, həm Azərbaycana gələn Qaraqoyunlular isə Oğuzların Yıva boyundandırlar, hal-hazırda Goranboyun, Bərdənin və Tərtərin bəzi kəndlərində yaşayırlar. Onlar 1988-ci ilə qədər Ermənistanın Tavuş vilayətində (tarixi Qaraqoyunlu mahalında) yaşayıblar və Türkiyə türkcəsinin özünəməxsus ləhcəsində danışırlar. Lakin XV əsrdə həm Arana, həm Azərbaycana gələn, Oğuzların Bayandur boyundan olan Ağqoyunluların çox böyük qismi yerli əhali ilə qarışmışdır. Onların yalnız lap az qismi öz varlıqlarını qoruyub saxlamışlar və 2 kənddə yaşayırlar-Tərtərin Bayandur və Bayandurlu kəndlərində. Azərbaycan Respublikasının bəzi kəndlərinin müxtəlif türkdilli tayfaları müxtəlif vaxtlarda yerli əhali ilə qarışsa da onların öz varlığını və dillərini qoruyub saxlayan nəsilləri (Qaramanlılar, Şahsevənlər, Əfşarlar, Borsunlular, Qaraçorlular və s.) hələ də qalmaqdadırlar. Adı çəkilən tayfalar bu gün daha çox Türkiyədə, Türkmənistanda və İranda yaşayırlar. Bundan başqa İran Azərbaycanının Qaradağ vilayətində yaşayan vəTürkiyə türkcəsində danışan Qaradağlılar da İran Azərbaycanlılarıyla qarışmamışlar. Üstəlik İran Azərbaycanında öz varlığını qoruyan nə qədər türkmən kəndləri var. Deməli Aranın və Azərbaycanın yerli əhalisi ilə qarışaraq adını və dilini itirlən türkmən-Oğuzlar artıq yerli əhalinin tərkibi hesab edilir, amma öz adını və dillərini qoruyub saxlayan türkmənlər ayrıca etnos hesab edilməlidir.

 

'''Genetik tədqiqatlar'''