Səs sürəti: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Moisture builds on the leading edges of an F-18F Super Hornet.jpg|thumb|sağ|300px|Bir F-18 Səs sürətini keçərkən]]
'''Səs sürəti''' havada, dəniz səviyyəsində və 21 °C istilikdə 343.2 m/s (343.2 metr/saniyə) (təxminən 1235.5 km/saat) olaraq hesablanır.
Səs sürəti frekansla əlaqədar olaraq dəyişmir, hər frekansda səs eyni sürətdə hərəkət edir.
Havanın istiliyinə, sıxlığına görə səsin yayılma sürəti dəyişir. Soyuq havada səs sürəti dəyişir. Soyuq havada səs sürəti aşağı düşür. Səs isti havadan soyuq havaya keçərkən yayılma istiqamətini dəyişdirir.
Səsin havadakı sürəti təxmini olaraq aşağıdakı düstur ilə hesablanır:
:<math>
c_{\mathrm{hava}} = (331{.}5 + (0{.}6 \cdot \vartheta)) \ \mathrm{ms^{-1}}\,
</math>
Düsturdakı <math>\vartheta\, </math> (theta) istiliyin santiqrat (°C) ilə ifadəsidir.
Hər hansı bir sahədə külək arxadan əsərsə səs yerə doğru istiqamətlənir. Külək qabaqdan əsərsə, səs yerdən yuxarıya doğru istiqamətlənir. Gündüz, yer qızdığı üçün səs dalğaları istiliyin təsiri ilə yuxarıya doğru istiqamətlənir. Gecə isə yer soyuduğu üçün səs dalğaları daha uzaqlara gedir və aşağıya doğru istiqamətlənir.
Dənizdə suyun quruluşu əks etdirici bir səth formalaşdırır. Bu səbəbə görə də, dənizdə səs sakit bir mühitdə 4–5 km-ə qədər uzağa gedə bilər.
Hərəkətli səs mənbəyinin sürəti, səsin yayılma sürətini keçəndə, səs partlayış səsi olaraq eşidilir. Belə vəziyyətdə dalğa şüa kimi konusşəkilli bir sahədə yayılır və şok dalğaları adlandırılır. Bir cismin sürətinin o mühitdəki səs sürətinə nisbətinə [[Mach sayı]] deyilir. Səs sürətini keçmiş ilk insan [[Chuck Yeager]] olmuşdur.
{|class="standart" align="right" cellpadding="1"
|+Qazlarda səs sürəti (0 °C; 101325 Pa), m/s
| |||