Məhəmbət Ütəmisov: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
dil şablonu using AWB
Sətir 14:
}}
 
'''Məhəmbət Ütəmisov'''({{langdil-kk|Махамбет Өтемісұлы}}; [[1803]], [[Bukey ordası]], [[Rusiya imperiyası]] — [[20 oktyabr]] [[1846]], orda) — 1836—1837-ci illərdə ruslara qarşı qaldırılmış üsyanın başçılarından biri, şair.
 
== Həyatı ==
 
Məhəmbət Ütəmisov [[1803]]-cü ildə [[Qərbi Qazaxstan]]da anadan olmuşdur.<ref> Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8</ref> Hələ yeniyetmə yaşlarından poeziya və jırau yaradıcılığına böyük maraq göstərmişdir. [[Mədrəsə]] təhsili almışdı. Sonra təhsilini [[Orenburq]]da davam etdirmişdi.
 
Ağıl, kamal, istedadı və təfəkkürü ilə fərqlənən Məhəmbəti [[Bukey ordası]]nın hakimi Cahangir xan onu oğlunun ustadı kimi sarayda saxlamaq qərarına gəldi. Daha doğrusu,onu saray şairi etmək istəyi Cahangirə nəsib olmur. Çünki o, Məhəmbət xana xidmətdən boyun qaçırdığından, Cahangirin xoşu gəlməmişdir. Şair satira, sarkazm dolu “Məhəmbət Cahangir xana dedi” adlı şeir ilə çıxış etdi və o, xalq arasında populyarlığa səbəb oldu. Məhəmbət sonralarda xanın iç üzünü açan , onun ədalətsiz hərəkətlərini təqdir edən sultanları, çar məmurlarını ifşa edən şeirlər yazır. Təsadüfi deyildir ki, [[1836]]-cı ildə Qərbi Qazaxıstan ərazisində antifeodal və antimüstəmləkə üsyan qalxan zaman Məhəmbət İsa bəy Taymanov tərəfində vuruşaraq üsyançılara kömək edir. Məhəmbət Ütəməsov zorakılığa və özbaşınalığa qarşı mübarizə aparmış insanlardan olmuşdur. [[XIX əsr]] [[qazax ədəbiyyatı]]nda o, vətəndaş lirikası, yüksək vətənpərvərlik ruhu ilə seçilmiş sənətkarlardan idi.
 
Məhəmbət Ütəmisov [[20 oktyabr]] [[1846]]-cı ildə düşmənləri tərəfindən qətl edilib.
 
== Yaradıcılığı ==
Sətir 34:
Məhəmbətin əsərlərində üsyançıların haqq işinə inam ifadə olunur. Əsərləri ilə o, qazax ədəbiyyatında vətəndaş, siyasi lirikanın əsasını qoymuşdur. Sənətkarın sosial-siyasi motivli şeirləri mövzu və ideya, bədii ifadə imkanlarına görə olduqca gözəldir. Nikbinlik, vətənpərvərlik despotizmə nifrət hissini ifadə etmək bacarığa görə vətəndaş-qəhrəmanlıq romantizmi üslubunda yazılmışdır. Məhəmbət Ütəmisovun şeirlərində çoxsaylı sosial-siyasi rəngli söz və ifadələrlə rastlaşırıq- “qəhrəman”, “batır”,”bayraq”, “döyüşə Çağırış”, “yürüş”, “müharibə günlərində”, “döyüş”, “iradə”, “azadlıq”, “quldarlıqla döyüş”, “əsir”, “xalq”, “xalq yaddan çıxıbsa, nə deyən”, və s.
 
Məhəmmbət Ütəmisovun xeyli sayda şeirləri də vardır ki, onlar məzmunca ifadəli, formaca isə gözəldir. Bunlar əsasən fəlsəfi xarakrerli şeir-düşüncələrdir. Məhəmbət yaradıcılığı ilə qazax ədəbiyyatında realizm astanasında dayanmışdır. [[XIX əsr]]in ikinci yarısı [[qazax ədəbiyyatı]]nın inkişafına Məhəmbət Ütəmisov yaradıcılığı kifayət qədər təsir göstərmişdir.
 
== Ədəbiyyat ==
Sətir 54:
[[Kateqoriya:Qazaxıstan şairləri]]
[[Kateqoriya:Üsyan rəhbərləri]]
 
[[Kateqoriya:Rusiya inqilabçıları]]
 
[[Kateqoriya:1804-cü ildə doğulanlar]]